Tiểu Bộ Kinh Khuddaka Nikàya

Phẩm I.a

-ooOoo-

Lâu đài nữ giới

Ðảnh Lễ Ðức Thế Tôn, Bậc A-La-Hán, Chánh Ðẳng Giác

1- Chuyện thứ nhất – Lâu Ðài Có Sàng Tọa (Pìtha-Vimàna)

Một thời đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi (Xá-vệ), ở Jetavana (Kỳ Viên) trong tinh xá ông Anàthapindika (Cấp Cô Ðộc). Sau khi vua Pasenadi (Ba-tư-nặc), nước Kosala (Kiều-tát-la), đã cúng dường suốt bảy ngày lễ vật vô thượng lên Tăng chúng với đức Phật là thượng thủ và nhà đại phú Anàthapindika đã cúng dường suốt ba ngày để phù hợp với lễ vật của nhà vua, và đại đệ tử nữ cư sĩ Visàkhà (Tỳ-xá-khư) đã cúng dường đại lễ vật như thế, tin đồn về sự cúng dường vô thượng được truyền đi khắp cõi Jambudìpa (Diêm-phù-đề): ‘Phải chăng bố thí cúng dường chỉ đặc biệt phát sinh kết quả lớn khi đó là sự bố thí hào phóng với lễ vật cao sang như vậy, hay đúng hơn, đó là sự bố thí cúng dường tùy theo phương tiện của mình?’.

Khi Tăng chúng nghe lời bình luận này, chư vị trình lên đức Thế Tôn. Ðức Thế Tôn bảo:

– ‘Không phải chỉ do hiệu lực của tặng vật mà việc bố thí cúng dường đặc biệt phát sinh kết quả lớn, song đúng hơn, do hiệu lực của tín tâm và phước điền của những người nhận được vật cúng dường. Vì vậy, dù chỉ nhỏ bằng một nắm thóc hay một tấm giẻ, một tọa cụ bằng cỏ lá hay một hạt đậu trong nước tiểu hôi thối của trâu bò, được cúng dường với lòng thành cho một người xứng đáng nhận lễ vật cũng sẽ có đại kết quả, đại vinh quang và thấm nhuần khắp nơi’.

Thiên chủ Sakkha (Ðế Thích) đã nói như vầy:

‘Nếu có tín tâm, thì không một vật cúng dường nào có thể nói là không quan trọng.
Khi nó được dâng lên đức Như Lai, Chánh Ðẳng Giác hay vị đệ tử của Ngài’.

Bấy giờ, chuyện này được phổ biến rộng khắp cõi Diêm-phù-đề.

Quần chúng tùy theo phương tiện của họ bố thí, cúng dường Sa-môn, Bà-la-môn, du sĩ lữ hành và hạng người cùng khổ; họ cung cấp nước uống trong sân nhà hoặc để ghế ngồi ở cổng ra vào.

Thời ấy có một Tỷ-kheo đầy đủ hảo tướng oai nghi, đến khất thực đúng thời trước một nhà kia. Tại đó, vị thiện gia tín nữ chào đón vị ấy, cung kính đảnh lễ và trải một tấm vải vàng được ủi thẳng trên sàng tọa của bà rồi đem lại dâng vị ấy.

Bà cúng dường món ăn mà bà có thể sắm được và quạt hầu vị ấy. Vốn tâm tín thành, bà suy nghĩ: ‘Nay vừa phát sinh một phước điền vô thượng dành cho ta’.

Khi vị Tỷ-kheo đã thọ thực xong, vị ấy thuyết pháp về sự cúng dường sàng tọa và thực phẩm v.v… rồi ra đi. Khi bà ấy nghĩ về việc bố thí của bà và bài pháp thoại, tâm bà lập tức rung động với niềm hoan lạc và bà cúng dường vị Tỷ-kheo cả chiếc sàng tọa ấy nữa.

Ít lâu sau, bà mắc bệnh từ trần và được tái sinh vào cõi trời Ba mươi ba trong một lâu đài bằng vàng dài mười hai do-tuần (dặm). Bà có một đoàn tùy tùng hầu cận gồm một ngàn tiên nữ. Vì trước kia bà cúng dường sàng tọa, nên tại đấy xuất hiện cho bà một chiếc sàng tọa bằng vàng dài một do-tuần, du hành thật nhanh qua bầu trời, giống như một ngôi nhà có nóc nhọn. Vì thế nó được gọi là Lâu đài có sàng tọa. Vì chiếc sàng tọa được cúng dường trước kia có phủ tấm vải màu vàng lên, nên lâu đài này bằng vàng, chứng tỏ sự tương tự giữa nghiệp và quả. Vì sàng tọa đã được cúng dường với tâm hoan hỷ mãnh liệt, nên Lâu đài di chuyển rất nhanh. Vì lễ vật ấy được cúng dường với sự thích thú của người xứng đáng nhận nó, nên lâu đài có thể di chuyển tùy theo sở thích của bà. Vì hiệu quả tín tâm hoan hỷ của nữ nhân kia, nên lâu đài rực rỡ và sáng chói.

Bấy giờ vào một ngày lễ hội, chư Thiên đều đi được, mỗi vị tùy theo phương tiện do uy lực của mình đến Hỷ lạc Viên Nandana để vui chơi trong ngự uyển, vị Thiên nữ kia phục sức thiên y và điểm trang thiên bảo, khởi hành trong lâu đài có sàng tọa đầy oai nghi với cả ngàn thị nữ hộ tống.

Lúc ấy, Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên cõi thiên, vừa đến cảnh giới trời Ba mươi ba và xuất hiện gần chỗ Thiên nữ này. Khi thấy Tôn giả, vị Thiên nữ vô cùng hoan hỷ, cung kính bước xuống khỏi sàng tọa tiến đến gần vị Trưởng lão, cúi mình đảnh lễ với năm phần thân thể sát đất, rồi đứng lên bày tỏ sự tôn trọng với đôi tay chấp lại, mười đầu ngón sát vào nhau.

Mặc dầu vị Trưởng lão này nhờ thần lực đa diện của trí tuệ, đã tự mình thấy rõ như thể ngắm quả Myrobalan trong lòng bàn tay, các thiện nghiệp và ác nghiệp do Thiên nữ này cũng như các vị khác đã tạo ra, nhờ khả năng tri kiến của Tôn giả về nghiệp quả tương ứng, tuy nhiên, vì ngay khi vừa tái sanh cõi trời, các Thiên nữ liền hỏi: – ‘Tiểu nữ đã từ trần tại đâu và được tái sanh vào thế giới này?’ – ‘Tiểu nữ đã làm thiện nghiệp gì để được phước phần này?’, và theo lệ thường, chư vị ấy đều đi đến kết luận đúng đắn, do đó, vị Trưởng lão muốn làm sáng tỏ nghiệp quả cho thế giới chư Thiên, bèn bảo Thiên nữ này kể lại hạnh nghiệp vị ấy đã làm, rồi ngâm các vần kệ sau:

1. Tọa sàng kim sắc thật huy hoàng,
   Di chuyển nhanh như ý của nàng,
   Nàng đội vòng hoa, trang phục đẹp,
   Sáng như tia chớp giữa mây ngàn.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Con mang sàng tọa nhỏ đem dâng,
   Vái chào cung kính khách xa đến,
   Tay chắp, cúng dường theo khả năng.

   6. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   7. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

2. Chuyện thứ hai – Lâu Ðài Có Sàng Tọa Thứ Hai(Dutiyapìthà-Vimàna)

Phần giải thích và bình luận chuyện này phải được hiểu tương ứng với những gì đã nói trong chuyện thứ nhất. Song có điểm dị biệt là:

Chuyện kể rằng một nữ nhân sống ở Sàvatthi thấy một Tỷ-kheo đến nhà bà khất thực; với tâm tín thành, khi muốn cúng dường vị ấy một tọa sàng, bà trải một tấm vải xanh trên tọa sàng của bà tặng vị ấy. Vì thế, khi bà tái sanh lên thiên giới, tại đó xuất hiện cho bà một sàng tọa làm bằng ngọc bích. Do vậy, có các vần kệ:

1. Tọa sàng ngọc bích thật huy hoàng,
   Di chuyển nhanh như ý của nàng,
   Nàng đội vòng hoa, trang phục đẹp,
   Sáng như tia chớp giữa mây ngàn.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Con mang sàng tọa nhỏ đem dâng,
   Vái chào cung kính khách xa đến,
   Tay chắp, cúng dường theo khả năng.

   6. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ,
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   7. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

3. Chuyện thứ ba – Lâu Ðài Có Sàng Tọa Thứ Ba(Tatiyapìtha-Vimàna)

Tại Ràjagaha (Vương Xá) (như chuyện số 1), vị nữ nhân phát nguyện lúc dâng cúng sàng tọa của bà: ‘Ước mong hạnh nghiệp này sẽ làm nhân duyên cho ta được một sàng tọa bằng vàng trong kiếp sau’.

Do đó, có truyền thuyết như vầy:

1. Tọa sàng kim sắc thật huy hoàng,
   Di chuyển nhanh như ý của nàng,
   Nàng đội vòng hoa, trang phục đẹp,
   Sáng như tia chớp giữa mây ngàn.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:
   5. Vì một hành vi nhỏ của con,
   Ðây là kết quả sắc huy hoàng,
   Ngày xưa khi ở trong tiền kiếp,
   Con được làm người giữa thế gian.

   6. Con gặp một vô lậu Thánh Tăng,
   An nhiên tâm trí, chẳng mê lầm,
   Với người, con có lòng thành tín,
   Ðem đến tận tay chiếc tọa sàng.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

4. Chuyện thứ tư – Lâu Ðài Có Sàng Tọa Thứ Tư(Catutthapìtha-Vimàna)

Hoàn cảnh chuyện này cũng ở Ràjagaha. Chuyện phải được hiểu như đã được tả ở Lâu đài thứ hai vì nữ nhân tặng sàng tọa sau khi trải tấm vải xanh lên đó, nên đời sau một Lâu đài bằng ngọc bích cũng xuất hiện cho bà. Phần còn lại cũng giống như chuyện đã được kể về Lâu đài thứ nhất. Do đó có truyền thuyết:

1. Toạ sàng ngọc bích thật huy hoàng,
   Di chuyển nhanh như ý của nàng,
   Nàng đội vòng hoa, trang phục đẹp,
   Sáng như tia chớp giữa mây ngàn.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Vì một hành vi nhỏ của con,
   Ðây là kết quả sắc huy hoàng,
   Ngày xưa khi ở trong tiền kiếp,
   Con được làm người giữa thế gian.

   6. Con gặp một vô lậu Thánh Tăng,
   An nhiên tâm trí, chẳng mê lầm,
   Với người, con có lòng thành tín,
   Ðem đến tận tay chiếc tọa tàng.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Là con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

5. Chuyện thứ năm – Lâu Ðài Con Voi(Kunjara-Vima ana)

Ðức Thế Tôn lúc ấy đang trú tại Ràjagaha ở chỗ nuôi sóc trong Veluvana (Trúc Lâm). Bất ngờ một hôm có lễ hội được công bố khắp thành Ràjagaha. Mọi người đều phục sức thật đẹp và đi dự lễ hội.

Bấy giờ Ðại vương Bimbisàra thể theo nguyện vọng của thần dân, ngự ra khỏi cung và đi dự lễ quanh kinh thành trong cảnh vô cùng uy nghi rực rỡ. Thời ấy một thiện nữ nhân trú tại Ràjagaha thấy cảnh huy hoàng của nhà vua, lòng đầy kinh ngạc thích thú, bèn hỏi những người có tiếng thông thái:

– Nhờ phước nghiệp gì ta tạo được cảnh vinh quang như thiên giới này?

Họ bảo nàng:

– Này bạn, một thiện nghiệp cũng như viên ngọc quý làm thỏa nguyện, hay cây thần ban điều ước này.

Khi nghe thế, nàng tự nhủ: ‘Ta thấy kết quả trên thiên giới còn vĩ đại hơn phần thưởng kia (do việc bố thí cúng dường)’. Từ đấy nàng trở nên nhiệt tâm thực hành các công đức thiện nghiệp.

Bấy giờ, cha mẹ gửi cho nàng một bộ y phục mới, một sàng tọa mới, một bó hoa sen, sữa lạc, mật ong, đường và gạo. Khi thấy các thứ này, nàng tự bảo: ‘Ta muốn bố thí, và bây giờ các lễ vật xứng đáng bố thí cúng dường đã có trong tay ta’. Và với lòng hoan hỷ, nàng chuẩn bị lễ vật, nhà cửa và bản thân vào ngày hôm sau.

Thời ấy Tôn giả Sàriputta đi khất thực trong thành Ràjagaha, vào đường phố với oai nghi của một người đang đặt xuống chiếc túi đựng một ngàn đồng tiền.

Người nữ tỳ của nàng thấy vị Trưởng lão liền thưa:

– Bạch Tôn giả, xin đưa bình bát cho tiện nữ.

Và nàng nói thêm:

– Xin Tôn giả đi lối này để làm đặc ân cho một tín nữ.

Tôn giả trao nàng chiếc bình bát. Nàng dẫn Tôn giả đến nhà. Lúc ấy nữ nhân kia chào đón và phục vụ Tôn giả. Trong lúc nàng thiết đãi ngài, nàng phát nguyện: ‘Do uy lực của phước nghiệp này, ước mong ta sẽ được mọi cảnh vinh quang trên thiên giới, đầy đủ các thiên tượng, trùng các và sàng tọa, và ước mong không lúc nào thiếu hoa sen’.

Kế đó, khi vị Trưởng lão đã thọ thực xong, nàng rửa bình bát và đổ đầy lạc, mật ong, đường, cùng các thứ khác, lại lấy một xấp vải trải lên sàng tọa và trao tận tay vị Trưởng lão.

Sau khi vị Trưởng lão đã giã từ, nàng ra lệnh cho hai gia nhân:

– Hãy đem sàng tọa này và bình bát đến tinh xá, cúng dường Trưởng lão ấy rồi trở về.

Họ tuân lệnh. Về sau, nàng từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng vàng cao một trăm do-tuần và có một đoàn tùy tùng hộ tống, gồm một ngàn tiên nữ.

Do ước nguyện của nàng, một con voi quý cao năm do-tuần xuất hiện cho nàng, được quấn quanh mình với các vòng hoa sen và trang điểm cân đai toàn vàng.

Bấy giờ vào một ngày lễ hội, chư Thiên đều đi dự, mỗi vị tùy theo uy lực của mình đến Hỷ Lạc Viên Nandana để vui chơi trong ngự uyển.

(Từ đây về sau câu chuyện cũng giống như phần sớ giải Lâu đài thứ nhất). Như vậy chuyện này phải được hiểu như trong chuyện ấy, song ở đây, Tôn giả Moggallàna ngâm các vần kệ sau:

1. Voi nàng như ngọn núi huy hoàng,
   Tô điểm cân đai đủ ngọc vàng,
   Khả ái, oai hùng, đầy tốc lực,
   Nhẹ nhàng di chuyển giữa không gian.

   2. Ðây là một bảo tượng liên hoa,
   Ánh sáng sen xanh, đỏ tỏa ra,
   Chân cẳng voi đầy hương phấn phủ,
   Sen vàng treo lủng lẳng trên ngà.

   3. Rải rác hoa sen khắp mặt đường,
   Phẳng lì, tô điểm cánh sen tàn,
   Khiến lòng mê mẩn, đầy êm ái,
   Vương tượng bước đi thật nhịp nhàng.

   4. Trong lúc tượng vương tiến bước lên,
   Chuỗi chuông vàng trổi khúc êm đềm,
   Chung thanh chẳng khác nào âm nhạc
   Năm thứ đàn tơ hợp tấu nên.

   5. An tọa trên lưng đại tượng vương,
   Xiêm y nàng trắng, khéo trang hoàng,
   Trông nàng thù thắng về dung sắc,
   Vượt hẳn bao tiên nữ cả đoàn.

   6. Kết quả này do việc cúng dường,
   Hay trì giới, hoặc chắp tay nàng?
   Khi nàng được hỏi điều như vậy.
   Hãy nói cho ta biết rõ ràng.

   7. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   8. Thấy một Sa-môn đủ tướng hiền,
   Hân hoan Thiền định, trí an nhiên,
   Con dâng sàng tọa đầy hoa rắc,
   Với một tấm khăn vải phủ lên.

   9. Tâm tín thành, tay tự trải khăn,
   Rải hoa sen nở đã gần tàn,
   Cùng chung các cánh hoa sen rụng,
   Khắp chốn bao quanh chiếc tọa sàng.

   10. Kết quả này do thiện nghiệp duyên,
   Nên con nhận được của chư Thiên
   Ân tình phụng sự và thương mến,
   Con được tôn vinh ở cõi tiên.

   11. Quả thực kẻ nào có tín tâm
   Muốn đem sàng tọa để cung dâng
   Những người giải thoát, tâm thanh tịnh,
   Sẽ được như con, hưởng phước ân.

   12. Vậy do ước vọng được an lành,
   Mong quả lớn sau sẽ đạt thành,
   Phải tặng tọa sàng cho những vị
   Mang thân đời cuối chẳng lai sanh.

6. Chuyện thứ sáu – Lâu Ðài Có Chiếc Thuyền(Nàvà-Vimàna)

Trong lúc đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi (Xá-vệ), mười sáu Tỷ-kheo đã an cư mùa mưa trong một ngôi làng, khởi hành đến Sàvatthi vào mùa nắng, bảo nhau: ‘Chúng ta sẽ đến yết kiến đức Thế Tôn và nghe Pháp’.

Trên đường đi, có một sa mạc không có nước, vì chư vị bị sức nóng bức bách và không tìm ra nước, chư vị liền đến vùng lân cận một ngôi làng. Tại đó, một nữ nhân cầm bình nước đang đi tới giếng.

Bấy giờ chư Tăng thấy nàng bèn bảo:

– Nếu ta đi đến nơi mà nàng đang đi, thì chúng ta có thể xin nước.

Chư vị đi theo nàng, thấy cái giếng, bèn dừng lại bên nàng. Nàng kéo nước từ giếng lên và thấy chư vị, nàng tự nhủ: ‘Những bậc chân chánh này đang khát nước’, rồi cung kính mời chư vị uống nước. Chư vị lấy cái lọc nước từ túi xách ra, lọc nước và uống thật nhiều nước như ý muốn, tẩm mát tay chân, nói lời chúc lành với nữ nhân vì đã tặng nước cho chư vị, rồi ra đi. Nàng ghi nhớ công đức ấy trong lòng và thỉnh thoảng nàng lại nghĩ đến việc ấy.

Về sau nàng từ trần và tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Do uy lực công đức của nàng, tại chỗ ấy đã xuất hiện cho nàng một Lâu đài vĩ đại, được làm tăng vẻ mỹ lệ bằng một cây thần ban điều ước. Chung quanh cây là một dòng suối chảy với nước trong như khối ngọc và đôi bờ cát trắng trải dài lấp lánh như những chuỗi ngọc trai và dải bạc.

Ở hai bên bờ và ngay cổng đi vào lạc viên của Lâu đài là một hồ sen lớn, được tô điểm với các chùm sen ngũ sắc và một chiếc thuyền bằng vàng.

Thiên nữ ấy an trú tại đó, hưởng thiên lạc, vui chơi nhàn nhã trong chiếc thuyền kia. Rồi một hôm, Tôn giả Mahà-Moggallàna trong lúc du hành đến cõi trời, thấy nàng Thiên nữ đang vui chơi như vậy, bèn hỏi:

1. Tiên nương đang đứng ở trong thuyền
   Có mái vàng che phủ phía trên,
   Nàng bước xuống hồ sen ngắt hái
   Một hoa sen với cánh tay tiên.
   2. Trùng các là nơi nàng trú thân,
   Lâu đài có nóc nhọn nhiều tầng,
   Khéo xây ngăn nắp và cân xứng,
   Rực rỡ, sáng ngời khắp bốn phương.

   3. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú gì nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   4. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

   5. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   6. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Kiếp xưa sinh ở chốn phàm trần,
   Con thấy chư Tăng đang khát nước,
   Quyết lòng, con kéo nước lên dâng.

   7. Quả thật ai đầy đủ nhiệt tâm,
   Ðem dâng nước uống đến chư Tăng
   Khát nhiều, mỏi mệt, ngày sau được
   Suối mát đầy sen nở trắng ngần.

   8. Bên mình nước mát với đôi bờ
   Cát trắng viền luôn chảy lững lờ,
   Ðầy đủ sà-la, xoài, ngọc quế,
   Kèn, đào, ti-lak nở muôn hoa.

   9. Phong cảnh càng tăng vẻ mỹ quang,
   Lâu đài rực sáng tuyệt trần gian,
   Ðây là kết quả hành vi ấy,
   Ai tạo phước lành hưởng lạc an.

   10. Trùng các là nơi con trú thân,
   Lâu đài có nóc nhọn nhiều tầng,
   Khéo xây ngăn nắp và cân xứng,
   Rực rỡ, sáng ngời khắp bốn phương.

   11. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   12. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy, oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

7. Chuyện thứ bảy – Lâu Ðài Có Chiếc Thuyền Thứ Hai (Dutiyanàvà Vimàna)

Trong lúc đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, có một Tỷ-kheo đã đoạn tận lậu hoặc, vào đầu mùa mưa, muốn khởi sự an cư trong một làng xóm, nên vị ấy khởi hành sau buổi ngọ trai, lên đường đi từ Sàvatthi đến làng ấy.

Khi mệt mỏi vì khát nước và đường xa, vị ấy ghé đến một làng nọ. Thấy không nơi nào có bóng cây và nước uống trong vùng lân cận, lại bị cơn mệt nhọc trấn áp, vị ấy đắp thượng y đi vào làng, dừng chân ở cửa nhà thôn trưởng. Tại đó, có một nữ nhân thấy vị này bèn hỏi:

– Tôn giả từ đâu đến?

Và khi thấy vị ấy mỏi mệt, khát nước, bà mời vị ấy vào nhà và ngồi trên sàng tọa. Bà lại đưa nước rửa chân, dầu để xoa chân và quạt hầu vị ấy.

Khi cơn nóng đã dịu, bà dọn nước ngọt, thơm mát mời vị ấy. Vị Trưởng lão uống nước xong, cơn khát lắng xuống, vị ấy cám ơn bà và ra đi. Về sau bà từ trần, được tái sinh vào cõi trời Ba mươi ba. Mọi việc cần được hiểu như ở chuyện Lâu đài trước. Các vần kệ cũng giống như vậy.

8. Chuyện thứ tám – Lâu Ðài Có Chiếc Thuyền Thứ Ba (Tatiyanàvà-Vimàna)

Trong lúc đức Thế Tôn du hành quanh thị trấn với hội chúng Tỷ-kheo đông đảo, Ngài đến một ngôi làng Bà-la-môn tên là Thùna ở quốc độ Kosala. Các gia chủ Bà-la-môn ở Thùna nghe tin: ‘Người ta nói rằng Sa-môn Gotama đã đến tại cánh đồng làng ta’.

Bây giờ các gia chủ Bà-la-môn là ngoại đạo có tà kiến, bản tính keo kiệt, bảo nhau:

– Nếu Sa-môn Gotama vào làng này và ở lại độ hai ba ngày, vị ấy sẽ an trú tất cả dân làng này vào Giáo pháp của vị ấy. Khi ấy giáo lý Bà-la-môn sẽ không có nơi nương tựa.

Và cố ngăn cản đức Thế Tôn dừng chân tại đấy, họ đưa thuyền bè ra khỏi bến đậu và làm cho cầu cống trở thành vô dụng. Họ lấp kín các giếng nước trừ một giếng cũ đầy cỏ rác và che giấu các mạch nước, nhà nghỉ và lầu trọ. Chuyện được kể trong Kinh Udàna (Cảm Hứng Ngữ) như vậy ở phẩm VII, 9.

Ðức Thế Tôn biết được ác nghiệp của họ và sinh lòng thương xót họ, bèn du hành giữa không gian cùng chư Tỷ-kheo vượt qua sông, rồi tiếp tục đi đến làng Bà-la-môn Thùna. Ngài rời đường cái và ngồi xuống một gốc cây.

Vào lúc ấy, một số nữ nhân đi ngang và xách nước gần đức Thế Tôn, trong lòng đã có sự giao ước: ‘Nếu Sa-môn Gotama đến đây, không được ai tiếp đón vị ấy, và khi vị ấy đến nhà nào thì không ai được đem thực phẩm cho vị ấy hoặc đệ tử của vị ấy cả’.

Rồi một nữ tỳ của một gia chủ Bà-la-môn đi đến với một ghè nước, thấy đức Thế Tôn được một hội chúng Tỷ-kheo vây quanh, nhận ra rằng chư vị đều khát nước và mệt mỏi; với lòng đầy tín thành, nàng muốn đem nước cúng dường chư vị. Nàng tự nhủ: ‘Cho dù dân chúng làng này đã quyết định không được cho Sa-môn Gotama thứ gì cả, thậm chí cũng không được đảnh lễ cung kính, tuy nhiên, nếu khi ta đã tìm ra các phước điền vô thượng, xứng đáng được cúng dường này, ta lại không làm nơi nương tựa cho ta bằng cách chỉ đem nước cúng dường mà thôi, thì biết bao giờ ta mới được giải thoát khỏi cuộc sống đau khổ trong đời sau? Ta hãy vui lòng để chủ ta và mọi người trong làng này đập ta, trói ta, ta vẫn quyết cúng dường nước cho phước điền như thế’.

Khi nàng đã quyết tâm như vậy, mặc dù các nữ nhân khác đang xách nước cố ngăn cản nàng, nàng vẫn không quan tâm đến tính mạng mình, nhấc ghè nước trên đầu xuống, đặt sang một bên, đến gần đức Thế Tôn với lòng đầy hân hoan, hạnh phúc, nàng đảnh lễ với năm phần thân thể sát đất, và dâng nước lên Ngài.

Ðức Thế Tôn nhận ra tín tâm của nàng, và để ban đặc ân cho nàng. Ngài rửa tay chân và uống nước mát. Nước trong bình không giảm xuống. Cô gái thấy vậy càng tăng tín tâm, đem nước đến lần lượt cho mỗi vị Tỷ-kheo, rồi cho tất cả chư vị. Nước cũng vẫn không giảm bớt. Lòng đầy hân hoan phấn khởi, với bình nước vẫn đầy như bao giờ, nàng trở về nhà.

Gia chủ Bà-la-môn của nàng nghe tin nàng đem cho nước uống. ‘Nó đã phá luật lệ của làng này và ta sẽ bị chê cười’, ông bảo. Lòng nổi cơn giận bừng bừng sôi sục, ông ném nàng xuống đất đấm đá túi bụi. Vì bị trận đòn tàn nhẫn ấy, nàng qua đời, được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba và một Lâu đài xuất hiện cho nàng như được tả trong chuyện Lâu đài có chiếc thuyền thứ nhất.

Bấy giờ, đức Thế Tôn bảo Tôn giả Ananda:

– Này Ananda, hãy đem nước giếng cho Ta.

Vị Trưởng lão đáp:

– Bạch Thế Tôn, giếng ở đây đã bị dân chúng Thùna làm ô nhiễm. Con không thể lấy nước được.

Nhưng đức Thế Tôn ra lệnh cho vị này lần thứ hai, lần thứ ba, vị Trưởng lão cầm bình bát của đức Thế Tôn và đi về phía giếng. Khi vị ấy đến, nước giếng đã dâng đầy lên cao, tràn khỏi miệng, và chảy ra mọi phía.

Mọi thứ rác rến trồi lên mặt nước và chảy đi sạch. Vì nước dâng lên, các mạch nước khác cũng tràn đầy, nên làng này bị nước vây quanh, và vùng đất quanh làng bị chìm ngập. Các Bà-la-môn thấy việc hi hữu, lòng đầy kinh ngạc lẫn kỳ thú, họ đến xin đức Thế Tôn tha lỗi. Lập tức nước lụt biến mất dần.

Dân chúng liền cung cấp chỗ ở lên đức Thế Tôn và chư Tăng, thỉnh cầu chư vị ngày mai và ngày kế tiếp đi đến thọ trai. Sau khi đã chuẩn bị đại lễ cúng dường, họ dâng cao lương mỹ vị đủ loại cứng và mềm lên chư Tăng với đức Phật là vị thượng thủ.

Khi đức Thế Tôn đã thọ thực xong, và cất tay ra khỏi bình bát, toàn thể dân chúng Thùna đều ngồi đảnh lễ cung kính quanh Ngài.

Ngay lúc ấy, Vị Thiên nữ quán sát thành tựu của nàng và nhận ra nguyên nhân chính là việc nàng cúng dường nước uống. Lòng đầy hoan hỷ, nàng nói:

– Tốt lắm, nay ta muốn đảnh lễ đức Thế Tôn, ta muốn tuyên bố cho thế giới loài Người biết thành quả to lớn của các thiện nghiệp, thậm chí rất nhỏ nhặt, được thực hành cho những người theo đúng chánh đạo.

Với nhiệt tâm tràn trề, cùng đoàn tùy tùng một ngàn tiên nữ hộ tống trong lạc viên của nàng có cả tòa Lâu đài kia, nàng xuất hiện với đại oai thần của Thiên giới trước sự chứng kiến của toàn thể dân chúng.

Nàng bước xuống khỏi Lâu đài, đến gần đức Thế Tôn, đảnh lễ Ngài và đứng trong dáng điệu cung kính. Sau đó đức Thế Tôn muốn làm sáng tỏ kết quả công đức của nàng cho đám quần chúng trước mặt Ngài, bèn hỏi nàng qua các vần kệ:

1. Tiên nương đang đứng ở trong thuyền
   Có mái vàng che phủ phía trên,
   Nàng bước xuống hồ sen ngắt hái
   Một hoa sen với cánh tay tiên.

   2. Trùng các là nơi nàng trú thân,
   Lâu đài có nóc nhọn nhiều tầng,
   Khéo xây ngăn nắp và cân xứng,
   Rực rỡ, sáng ngời khắp bốn phương.

   3. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú gì nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   4. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

   5. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Ðức Phật tòan giác hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   6. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Kiếp xưa sinh ở chốn phàm trần,
   Con thấy chư Tăng đang khát nước,
   Quyết lòng, con kéo nước lên dâng.

   7. Quả thật ai đầy đủ nhiệt tâm,
   Ðem dâng nước uống đến chư Tăng
   Khát nhiều, mỏi mệt, ngày sau được
   Suối mát đầy sen nở trắng ngần.

   8. Bên mình nước mát với đôi bờ
   Cát trắng viền luôn chảy lững lờ,
   Ðầy đủ sà-la, xoài, ngọc quế,
   Kèn, đào, ti-lak nở muôn hoa.

   9. Phong cảnh càng tăng vẻ mỹ quang,
   Lâu đài rực sáng tuyệt trần gian,
   Ðây là kết quả hành vi ấy,
   Ai tạo phước lành hưởng lạc an.

   10. Trùng các là nơi con trú thân,
   Lâu đài có nóc nhọn nhiều tầng,
   Khéo xây ngắn nắp và cân xứng,
   Rực rỡ, sáng ngời khắp bốn phương.

   12. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   13. Nhờ đấy, nay con có lực thần,
   Dung quang sáng chói khắp mười phương,
   Ðây là kết quả phần công hạnh
   Ðem nước dâng đức Phật cúng dường.

Sau đó đức Thế Tôn thuyết pháp và giảng Bốn Thánh Ðế. Khi pháp thoại chấm dứt, vị Thiên nữ được an trú vào sơ quả Dự Lưu.

9. Chuyện thứ chín – Lâu Ðài Có Ngọn Ðèn(Dìpa-Vimàna)

Trong lúc đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, vào ngày Bố-tát (trai giới) nhiều thiện nam tín nữ cư sĩ tuân thủ ngày này, thực hành sự bố thí buổi sáng trước giờ ngọ, mỗi người tùy theo phương tiện của mình, thọ thực trước giờ quy định và y phục chỉnh tề với áo khoác ngoài sạch sẽ, cầm vòng hoa, hương liệu đi đến tinh xá vào buổi chiều, hầu cận chư Tỷ-kheo làm phát khởi tín tâm và nghe pháp buổi chiều tối.

Trong lúc chư vị vẫn còn nghe pháp và muốn ở lại qua đêm trong tinh xá, thì trời tối dần. Lúc ấy một nữ nhân suy nghĩ: ‘Mọi người cần có đèn ở đây’, và bà đem đèn cùng các vật để thắp đèn từ nhà đến, thắp đèn lên, đặt trước pháp tòa và nghe pháp. Hài lòng vì đã cúng dường đèn, bà tràn ngập niềm hân hoan, hạnh phúc và ra về sau khi cung kính đảnh lễ chư Tăng.

Về sau bà từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng ngọc báu rực rỡ. Song vì hào quang của thân thể Thiên nữ này quá vĩ đại, nàng sáng chói hơn các Thiên nữ khác và tỏa ánh sáng khắp mười phương.

Bấy giờ, một hôm Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên Thiên giới (như các truyện trước) nhưng ở đây, Tôn giả đặt câu hỏi bắt đầu bằng ba vần kệ:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng, toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Vì sao nàng có được hào quang
   Thanh tịnh, vượt xa hẳn mọi nàng?
   Vì cớ gì thân nàng rực rỡ,
   Làm cho sáng chói khắp mười phương?

   4. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

   5. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   6. Thuở được làm người giữa thế nhân,
   Kiếp xưa sinh ở chốn phàm trần,
   Khi màn đêm tối buông dày đặc,
   Con thắp đèn lên để cúng dâng.

   7. Khi trời tốt mịt một đêm đen,
   Ai thắp đèn cho tỏa sáng lên,
   Sẽ tái sanh trong lầu bảo ngọc
   Ðầy hoa nở rộ cạnh hồ sen.

   8. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   9. Con là Thiên nữ tỏa hào quang
   Thanh tịnh, vượt xa hẳn mọi nàng,
   Vì thế toàn thân con rực rỡ,
   Làm cho sáng chói khắp mười phương?

   10. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy, oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

10. Chuyện thứ mười – Lâu Ðài Do Cúng Mè(Tiladakkhina-Vimàna)

Bấy giờ đức Thế Tôn đang trú ở Sàvatthi, tại Kỳ Viên, trong tinh xá ông Cấp Cô Ðộc. Thời ấy tại Ràjagaha có một nữ nhân đang mang thai, rửa sạch mè và phơi khô vì bà muốn uống một ít dầu mè.

Thọ mạng của bà sắp chấm dứt, và bà có số phận phải chết ngay hôm ấy với các hạnh nghiệp chồng chất đưa đến tái sanh vào địa ngục.

Bấy giờ, đức Thế Tôn, trong khi quán sát thế gian vào lúc rạng đông, với Thiên nhãn Ngài thấy bà và suy nghĩ: ‘Nữ nhân này sắp chết hôm nay có thể tái sanh vào địa ngục. Vậy bây giờ Ta hãy làm cho bà ấy tái sanh thiên giới bằng cách nhận mè do bà ấy bố thí’.

Chỉ trong chốc lát, Ngài đi từ Sàvatthi đến Ràjagaha, và trong khi Ngài đi khất thực ngang qua thành Ràjagaha, Ngài đến cửa nhà bà. Nữ nhân ấy thấy đức Thế Tôn, lòng tràn ngập hân hoan hạnh phúc, vội đứng lên chắp hai tay, và thấy không có gì khác xứng đáng để cúng dường, bà rửa tay chân và lùa mè lại thành một đống, bà bụm cả hai tay lại, bốc đầy mè và đặt nắm mè vào bình bát đức Thế Tôn. Do lòng từ mẫn đối với bà, đức Thế Tôn bảo: ‘Mong con được an lạc’, rồi tiếp tục lên đường.

Ðêm ấy, lúc gần rạng đông, bà kia từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng vàng rộng mười hai do-tuần.

Tôn giả Mahà-Moggallàna, trong lúc du hành lên cõi trời (như được tả trên đây), gặp bà và hỏi:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng, toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú gì nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang sáng chói khắp mười phương.

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Trong đời sống trước giữa phàm trần,
   Con được sinh làm một thế nhân,
   Con gặp Phật-đà vô lậu hoặc,
   An nhiên tâm trí, chẳng mê lầm.

   6. Gặp Phật, con đầy đủ tín thành,
   Cúng dường lễ vật chính tay mình,
   Lòng không tham vọng, đem mè tặng
   Ðấng Giác Ngộ là bậc xứng danh.

   7. Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy, oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

Phẩm I.b

-ooOoo-

Lâu đài nữ giới (tiếp theo)

11. Chuyện thứ mười một – Lâu Ðài Trinh Phụ(Patibbatà-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi. Trong thành ấy có một trinh phụ. Nàng sống hòa hợp với chồng, nhẫn nại và thông minh. Nàng không la mắng ai, dù khi hờn giận, nàng nói năng dịu dàng, chân thật, đầy tín tâm và cúng dường bố thí tùy theo phương tiện của nàng.

Khi lâm trọng bệnh, nàng từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Phần còn lại cũng giống như chuyện đã được kể:

1. Thiên nga, sếu, hạc với chim công,
   Cu gáy du dương lượn khắp vòng
   Lầu các, lạc viên, hoa tuyệt sắc,
   Dập dìu bao ngọc nữ tiên đồng.

   2. Thiên nữ đằng kia đại lực hùng,
   Thay hình đổi dạng với thần thông,
   Cùng đoàn tiên nữ vây quanh ấy
   Múa hát vui chơi thật thỏa lòng.

   3. Ðạt thành thiên lực đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Con là trinh phụ chẳng tà dâm,
   Như hiền mẫu chở che con trẻ,
   Không nói lời thô lúc hận sân.

   6. Chân thật, đoạn trừ các vọng ngôn,
   Hân hoan bố thí, tính ân cần,
   Với tâm thành tín, con cung kính
   Hào phóng cúng dường thức uống ăn.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Vì thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

12. Chuyện thứ mười hai – Lâu Ðài Trinh Phụ Thứ Hai(Dutiyapatibbatà-Vimàna)

Tại Sàvatthi, tương truyền có một nữ đệ tử tại gia là một trinh phụ, mộ đạo, đầy tín tâm. Bà giữ Ngũ giới, bố thí tùy theo phương tiện và khi từ trần, bà được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Phần còn lại như đã được tả ở trên:

1. Trụ bằng ngọc bích sáng muôn màu,
   Thiên nữ oai nghi thượng thúy lâu,
   Nhờ đại thần thông nàng lạc trú,
   Thay hình đổi dạ thỏa mong cầu.

   2. Tiên nữ vây quanh ở khắp nơi,
   Ðàn ca múa hát mãi vui chơi,
   Thần thông thiên giới nàng thành tựu
   Do tạo đức gì ở cõi người,
   Oai lực của nàng sao rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng mọi phương trời?

   3. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   4. Khi làm người giữa cõi nhân gian,
   Là đệ tử Ngài có Nhãn quang,
   Con bỏ sát sanh loài thú vật,
   Và không lấy của cải tha nhân.

   5. Con chẳng hề ham uống rượu nồng,
   Con không nói láo, chỉ yêu chồng,
   Với lòng thành tín, con cung kính
   Dâng cúng dồi dào thức uống ăn.

   6. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   7. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

13. Chuyện thứ mười ba – Lâu Ðài Của Nàng Dâu(Sunisà-Vimàna)

Tại Sàvatthi, trong ngôi nhà kia, có một nàng dâu vốn là một thiện gia tín nữ, thấy một Trưởng lão Tỷ-kheo đã đoạn tận lậu hoặc đến nhà khất thực, lòng nàng tràn ngập hân hoan, hạnh phúc, thầm nghĩ: ‘Một phước điền vô thượng đã xuất hiện cho ta’, nàng bèn cầm phần chiếc bánh nếp mà nàng đã nhận cho mình và cung kính cúng dường vị Tỷ-kheo. Vị ấy nhận bánh, nói lời tùy hỷ công đức và tiếp tục đi.

Về sau, nàng dâu ấy qua đời và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Phần còn lại cũng giống như đã được giải thích ở trên.

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang.
   Nàng đứng, toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Con làm dâu ở tại nhà chồng,
   Khi được làm người giữa thế nhân,
   Thấy một Tỷ-kheo vô lậu hoặc,
   An nhiên tâm trí, chẳng mê lầm.

   6. Với người, con có tín tâm thành,
   Dâng bánh bằng tay của chính mình,
   Trước đã cúng người phần chiếc bánh,
   Nay con hưởng thú Lạc Viên đình.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân.
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

14. Chuyện thứ mười bốn – Lâu Dài Nàng Dâu Thứ Hai(Dutiyasunisà-Vimàna)

Giống chuyện Lâu Ðài Nàng Dâu ở trước, chỉ trừ điểm: Ở đây, vật cúng dường là phần bánh bột gạo (Kummàsa)

15. Chuyện thứ mười lăm – Lâu Ðài CủaUttarà (Uttarà-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha, ở chỗ nuôi sóc trong Trúc Lâm. Thời ấy có một người nghèo tên là Punna, sống làm công cho một vị triệu phú chủ ngân khố ở Ràjagaha. Vợ y có tên Uttarà và con gái cùng tên Uttarà là hai người duy nhất trong nhà y.

Ngày kia, tại Ràjagaha có lễ hội suốt bảy ngày. Ông triệu phú nghe tin đó, nên khi Punna đến vào sáng sớm, ông bảo:

– Này chú, tất cả gia nhân ta đều muốn cử hành lễ hội, vậy chú muốn dự lễ hay muốn làm việc lấy tiền công?

Punna đáp:

– Thưa ông chủ, những việc như lễ hội để dành cho người giàu, chứ nhà con không có cả gạo để nấu cháo ngày mai nữa. Lễ hội có nghĩa gì với con chứ? Nếu có đôi bò, con sẽ đi cày.

Ông chủ đáp:

– Ðược rồi, thế thì lấy bò ra.

Punna đem đôi bò lực lưỡng và cây cày tốt về bảo vợ:

– Nàng ơi, dân chúng trong thành đang làm lễ hội. Còn ta sắp đi làm công vì nhà ta nghèo. Nhưng ngay hôm nay, nàng hãy nấu gấp đôi phần ăn dành cho ta và đem đến chỗ ta.

Sau đó y ra đồng.

Bây giờ, Trưởng lão Sàriputta đã nhập Diệt định suốt bảy ngày, vừa xuất định, bèn quán sát thế giới và suy nghĩ: ‘Hôm nay ta sẽ có dịp làm ân cho ai?’

Tôn giả thấy Punna xuất hiện trong phạm vi nhận thức của mình, liền quán sát thêm và suy nghĩ: ‘Nay người này có phải là thiện nam tử chăng? Y có thể làm ơn cho ta chăng?

Khi nhận thấy Punna là một thiện nam tử có khả năng làm ơn phước, và vì thế sẽ tạo nên kết quả lớn cho y, Tôn giả cầm y, bát đi ra đồng nơi y làm việc cày bừa, rồi đứng đó nhìn vào bụi cây ở cuối bờ ruộng.

Ngay khi Punna thấy vị Trưởng lão, y ngừng cày, đảnh lễ Tôn giả với năm phần thân thể sát đất và tự nhủ:

– Vị ấy cần cái tăm xỉa răng.

Y đưa Tôn giả cái tăm xỉa răng đã làm sẵn sàng để dùng. Sau đó Tôn giả kéo bình bát và khăn lọc nước từ túi xách ra và đưa cho y. Y tự nhủ: ‘Vị ấy cần nước uống’. Punna bèn cầm lấy khăn lọc nước uống và trao cho Tôn giả.

Tôn giả suy nghĩ: ‘Người này ở tại chính ngôi nhà cuối cùng trong làng. Nếu ta đi đến cửa nhà ấy, vợ y sẽ không thấy ta. Vậy, ta sẽ đứng lại ngay tại đây cho đến khi vợ y bước ra đường cái với phần ăn của y’.

Tôn giả đợi đó một lát, và khi biết rằng vợ y đã lên đường, Tôn giả ra đi về phía thành phố. Khi người vợ thấy vị Truởng lão trên đường, bà suy nghĩ: ‘Thỉnh thoảng ta có một vật xứng đáng để cúng dường thì ta lại không thấy ai xứng đáng để nhận nó. Thỉnh thoảng ta gặp một người xứng đáng, ta lại không có gì xứng đáng cúng dường. Song hôm nay ta lại gặp một nguời xứng đáng, đồng thời ta lại có vật xứng đáng cúng dường. Chắc chắn ngài sẽ làm ơn cho ta’.

Bà đặt đĩa thức ăn xuống đó, đảnh lễ vị Trưởng lão với năm phần thân thể sát đất rồi thưa:

– Bạch Tôn giả, xin hãy làm ơn nhận cho tôi tớ của Tôn giả mà không quan tâm đến món thực phẩm này ngon hay dở’.

Lúc ấy vị Trưởng lão đưa bình bát ra, và khi bà cầm đĩa với một tay và trao thức ăn cúng dường Tôn giả bằng tay kia, Tôn giả bảo:

– Thôi đủ rồi.

Khi vừa đúng nửa dĩa được cúng dường, Tôn giả lấy tay che bình bát lại. Bà đáp:

– Bạch Tôn giả, một phần ăn không thể chia hai. Nếu Tôn giả không muốn làm ơn cho tôi tớ của ngài trong đời này thì xin Tôn giả làm ơn cho đời sau. Con muốn cúng dường tất cả, chứ không phải để lại bất cứ vật gì.

Nói vậy xong, sau khi đặt mọi vật vào bình bát, bà phát nguyện:

– Ước mong con được dự phần vào Ðạo pháp mà Tôn giả đã chứng đắc.

Tôn giả đáp:

– Mong được như vậy.

Tôn giả nói lời tùy hỷ công đức lúc đang đứng, và khi Tôn giả đã ngồi xuống một nơi thuận lợi có nuớc chảy, Tôn giả thọ thực.

Người vợ ấy về nhà, kiếm một ít gạo và nấu cơm nữa.

Trong lúc Punna đã cày xong nửa thửa ruộng, và không thể nào chịu nổi cơn đói, y tháo cái cày ra khỏi đôi bò, đi vào bóng cây, ngồi xuống nhìn ra đường.

Bấy giờ vợ y đang đi trên đường, cầm thức ăn và thấy y, bà suy nghĩ: ‘Chàng đang ngồi đó mong chờ ta vì bị cơn đói hành hạ. Giả sử chàng mắng chửi, bảo: ‘Nó đi trễ quá!’, và giả sử chàng lấy gậy đánh ta, thì việc ta làm vừa rồi sẽ không có kết quả gì. Vậy ta sẽ nói trước với chàng để ngăn cản việc ấy’.

Với ý tưởng này trong trí, bà bảo:

– Thưa phu quân, hôm nay, ngay chính ngày duy nhất này, hãy tạo nhiệt tâm, tinh tấn, đừng làm cho việc thiếp vừa làm trở thành vô hiệu quả. Trong khi thiếp đang đem cơm cho chàng từ sáng sớm, thiếp thấy vị Tướng quân Chánh pháp đi trên đường. Thiếp cúng dường ngài phần ăn của chàng và sau đó về nhà nấu cơm lại và đem đây. Xin phu quân hãy tạo nhiệt tâm.

Y đáp:

– Nàng đang nói gì thế?

Và khi đã nghe câu chuyện, y đáp:

– Này nàng, nàng đã làm rất chánh đáng khi đem phần ăn của ta cúng dường bậc xứng đáng này. Hôm nay, lúc tảng sáng, ta cũng cúng dường ngài cái tăm xỉa răng và nước súc miệng.

Và với tâm thành tín, y thỏa mãn với câu chuyện vợ y vừa kể, rồi mệt mỏi vì ăn cơm trễ trong ngày, y kê đầu lên lòng vợ và ngủ thiếp đi.

Bấy giờ, tất cả phần đất được cày từ sáng sớm, gồm cả đất được nghiền nát, đều trở thành vàng sáng chói và luôn giữ vẻ rực rỡ, như một đám hoa kanikàra màu vàng óng ả.

Khi Punna thức dậy, y nhìn và bảo vợ:

– Này nàng, ta thấy hình như cả đám đất được cày đã trở thành vàng. Nàng hãy cho ta biết, chẳng phải mắt ta bị lóa vì ta ăn cơm quá trễ lúc xế trưa đấy chứ?

Bà đáp:

– Thưa phu quân, thiếp cũng thấy đất có vẻ như thế.

Y đứng lên, đến đó cầm một cục đất đập vào đầu cái cày, thấy nó chính là vàng bèn kêu to:

– Ô kìa, kết quả việc bố thí cúng dường vị Tướng quân Chánh pháp xứng đáng ấy đã xuất hiện ngay hôm nay rồi. Song rõ ràng là ta không thể hưởng riêng số tài sản quá lớn như vậy.

Y đổ đầy vàng vào cái dĩa vợ y đem lại và đi đến cung vua, khi được vua cho phép, y bước vào đảnh lễ, và vua hỏi:

– Này nhà ngươi, có việc gì thế?

Y đáp:

– Tâu Hoàng Thượng, hôm nay mảnh đất hạ thần đã cày đều biến thành vàng khối cả, và vẫn còn nguyên như vậy. Số vàng ấy này cần phải được trình lên Hoàng thượng.

– Nhà ngươi là ai? Nhà vua hỏi.

– Tiểu thần tên là Punna.

– Song nhà ngươi đã làm gì hôm nay?

– Tảng sáng nay, tiểu thần dâng cái tăm xỉa răng và nuớc súc miệng lên vị Tướng quân Chánh pháp và vợ tiểu thần dâng ngài thức ăn được đem đến cho tiểu thần.

Khi vua nghe vậy, ngài bảo:

– Ngay hôm nay, kết quả do bố thí cúng dường đã xuất hiện. Này nhà ngươi, ta sẽ làm gì đây?

– Xin Hoàng thượng phái nhiều ngàn chiếc xe đi chở vàng về dâng Hoàng thượng.

Nhà vua truyền đoàn xe ra đi.

Khi quân của vua cầm vàng lên và bảo:

– Vàng này thuộc về Hoàng thượng.

Mỗi thỏi vàng họ cầm đều hóa thành đất. Khi họ về trình vua, ngài hỏi họ:

– Các người nói gì khi cầm vàng?

Họ đáp:

– Chúng thần bảo vàng thuộc về Hoàng thượng.

Nhà vua bảo:

– Thế thì các ngươi hãy đến lần nữa và bảo trong lúc nhặt vàng: ‘Vàng này thuộc về Punna’.

Họ tuân lệnh. Mọi thỏi vàng được nhặt lên vẫn giữ nguyên trạng. Họ mang vàng về chất thành đống trong sân chầu. Ðống vàng cao đến tám mươi cubít (khoảng 40 mét) . Nhà vua triệu tập đám thị dân đến hỏi:

– Người nào trong thành này có nhiều vàng như vậy chăng?

– Tâu Hoàng Thượng, không.

– Thế phải tặng cái gì cho người có như vậy?

– Tâu Hoàng thượng, chiếc lọng của một đại phú chủ ngân khố (setthi)

Nhà vua phán:

– Hãy cho ngươi ấy làm vị Ðại phú gia.

Rồi ngài trao cho y chiếc lọng Ðại phú gia và nhiều vàng bạc.

Lúc ấy Punna trình nhà vua:

– Tâu Hoàng thượng, suốt thời gian qua chúng thần ở đậu nhà người khác. Xin Hoàng thượng ban cho chúng thần một nơi để ở.

Nhà vua bảo:

– Thế thì hãy xem đây. Chốn này giống như rừng hoang. Hãy dọn dẹp sạch sẽ mọi sự và xây nhà mới.

Rồi vua chỉ cho y thấy cảnh nhà vị Ðại phú gia trước kia. Chỉ trong vài ngày, ngài đã truyền xây một nhà mới trên khuôn viên ấy, rồi cử hành lễ tân gia và lễ nhận chức vụ cùng một thể. Y lại làm lễ cúng dường Tăng chúng với đức Phật là vị thượng thủ suốt bảy ngày.

Sau đó, vị Ðại phú gia cũ ở Ràjagaha đi hỏi con gái của Puna về làm vợ cho con trai ông. Y đáp:

– Tôi không muốn gả con gái tôi.

Vị Ðại phú gia bảo:

– Ðừng làm như vậy. Ông đã được may mắn ngay thời gian ông đang ở nhà chúng tôi. Nay hãy gả con gái ông cho con trai tôi.

Punna đáp:

– Con trai ông không phải là kẻ mộ đạo. Con gái tôi không thể sống thiếu sự nương tựa Tam Bảo. Chỉ vì vậy mà tôi không muốn gả con gái tôi cho cậu ấy.

Sau đó nhiều người có địa vị đến khẩn cầu y:

– Ðừng phá vỡ mối giao hảo của ông với ông này. Xin hãy gả con gái cho con ông ấy.

Y chịu theo lời khẩn cầu của họ và gả con gái đúng vào ngày rằm trăng tròn tháng Asàlhi (khoảng tháng sáu-bảy). Nàng đi về sống với nhà chồng.

Từ khi về đó, nàng không được phép đến gần Tỷ-kheo hay Tỷ-kheo-ni, cũng không được bố thí cúng dường hoặc nghe pháp. Khoảng hai tháng rưỡi như vậy trôi qua, nàng hỏi đám nô tỳ hầu cận:

– Nay mùa mưa còn lại bao lâu nữa?

– Thưa tiểu thư, còn nửa tháng.

Nàng nhắn tin với cha: ‘Tại sao họ lại thả con vào cảnh lao tù như vậy? Thà rằng trước kia cha đóng dấu trên người con và cho con làm nô tỳ kẻ khác còn hơn gả con vào trong một gia đình không có lòng tin vào đạo. Từ lúc đến đây, con không được phép làm một thiện sự công đức nào cả, thậm chí cũng không được nhìn một Tỷ-kheo’.

Bấy giờ cha nàng, sau khi bày tỏ nỗi buồn phiền, bèn nói: ‘Than ôi, thật khổ thân con ta!’. Rồi truyền đem mười lăm ngàn đồng kahàpana đến giao cho nàng và nhắn tin: ‘Trong kinh thành này có một kỹ nữ sang trọng tên là Sirimà. Mỗi ngày nàng kiếm được một ngàn (kahàpana). Con hãy dùng số tiền này nhờ người đưa nàng đến gặp con, trao nàng cho chồng con, rồi con hãy tự mình thực hành mọi thiện sự như con muốn’.

Uttarà làm như vậy. Khi chồng nàng thấy Sirimà liền hỏi:

– Chuyện gì đây?

Nàng đáp:

– Thưa phu quân, trong nửa tháng này xin hãy để cho cô bạn của thiếp săn sóc chàng, còn suốt nửa tháng này thiếp không muốn làm gì ngoài việc cúng dường bố thí và nghe pháp.

Chồng nàng nhìn kiều nữ kia và dục vọng khởi lên, liền đồng ý ngay:

– Ðược rồi, tốt lắm.

Về phần Uttarà, nàng gởi lời cung thỉnh Tăng chúng với đức Phật là bậc thượng thủ: ‘Bạch Thế Tôn, suốt nửa tháng này xin đừng đi nơi nào khác, mà chỉ nhận lễ cúng dường tại đây’.

Khi nhận được sự đồng ý của bậc Ðạo Sư, nàng nói:

– Từ nay cho đến Ðại lễ Tự Tứ (Mahàpavàranà), ta sẽ có thể hầu cận bậc Ðạo Sư và nghe pháp.

Với lòng hân hoan về việc ấy, nàng đi quanh sắp đặt mọi sự cần làm trong nhà bếp, bảo: ‘Hãy nấu cháo cách này, làm bánh cách nọ’.

Bấy giờ chồng nàng suy nghĩ: ‘Ngày mai là Ðại lễ Tự Tứ, vừa đứng ở cửa sổ nhìn ra nhà bếp vừa tự hỏi: ‘Bây giờ không biết con bé ngốc nghếch này đang bận làm gì?’ Chàng thấy nàng đang đi quanh, thân ướt đẫm mồ hôi, dính đầy tro bụi, lấm lem cả than lẫn bồ hóng do mọi việc chuẩn bị, liền nói:

– Con bé ngốc nghếch này không thụ hưởng xa hoa lạc thú trong một nơi như thế này. Nó cứ đi quanh quẩn với lòng hân hoan chỉ vì ước muốn hầu hạ đám Tỷ-kheo trọc đầu.

Rồi chàng cười to và bỏ đi. Khi chàng bỏ đi, Sirimà đang đứng cạnh chàng và tự nhủ: ‘Nay chàng thấy gì khiến chàng cười to vậy?’ Rồi nhìn ra cửa sổ ấy, nàng thấy Uttarà và suy nghĩ: ‘Chàng nhìn vợ và cười to, chắc có sự mật thiết giữa hai người’.

Bấy giờ chuyện kể rằng, mặc dù kiều nữ này đã làm khách mời suốt nửa tháng trong nhà này, tuy thế, vì nàng đang hưởng thụ xa hoa lạc thú, nàng quên nghĩ đến địa vị khách mời của mình, lại có ý tưởng: ‘Ta là chủ nhà này’.

Nàng đem lòng căm hận Uttarà và tự nhủ: ‘Ta sẽ phá nó’, liền đi xuống từ thượng lầu, vào nhà bếp và đến nơi người ta đang làm bánh, lấy cái muỗng lớn múc một ít dầu bơ nóng sôi, đi về phía Uttarà.

Uttarà thấy nàng đi đến, suy nghĩ: ‘Bạn ta đã làm ơn cho ta. Chu vi quả đất này quá hẹp, Phạm Thiên giới quá thấp, song đức độ của bạn ta thật vĩ đại vì nhờ nàng, ta mới có thể cúng dường và nghe pháp. Nếu ta tức giận nàng, thì dầu bơ này sẽ làm bỏng ta, nếu không, nó sẽ không làm bỏng ta’.

Dầu bơ ấy, dù được tưới trên đỉnh đầu nàng, vẫn giống như nước lạnh vì toàn thân nàng được thấm nhuần từ tâm. Rồi khi các nô tỳ của Uttarà thấy Sirimà tiến đến phía họ sau khi đã múc đầy một muỗng bơ khác và suy nghĩ: ‘Bơ này cũng sẽ nguội lạnh sao?’, họ đe dọa nàng:

– Ơ kìa, ác nữ nhân kia! Sao ngươi dám tưới dầu sôi trên đầu bà chủ ta?

Rồi từ mọi nơi trong nhà bếp, họ xông tới lấy tay chân đấm đá nàng và xô xuống đất. Dù Uttarà muốn ngăn cản họ, nàng cũng không thể chận họ được.

Sau đó Uttarà đứng bên Sirimà, xua các nô tỳ lui ra, và nói với Sirimà bằng giọng trách móc:

– Tại sao cô lại làm một việc tai hại như vậy?

Rồi nàng lấy nước ấm tắm cho kiều nữ và xoa đầu nàng ấy với loại dầu đã được lọc kỹ cả trăm lần.

Ngay lúc ấy, Sirimà nhận ra sự thực nàng chỉ là khách mời, bèn suy nghĩ: ‘Ta đã làm một việc tai hại khi rắc dầu sôi lên đầu nàng. Thậm chí nàng cũng không ra lệnh cho đám nô tỳ: ‘Giữ lấy nó!’, nàng lại còn xua họ đi ra khi họ đả thương ta và làm cho ta những việc đáng làm. Nếu ta không xin nàng thứ lỗi, đầu ta sẽ bị vỡ ra bảy mảnh’.

Nàng liền quỳ xuống chân Uttarà và nói:

– Xin bà tha thứ cho tôi.

Uttarà đáp:

– Ta là cô con gái còn có cha. Nếu cha ta tha thứ, ta sẽ tha thứ nàng.

– Thưa bà, tôi sẽ xin lỗi cả thân phụ bà là Ðại phú gia Punna nữa.

– Thân phụ Punna là người cha đã sinh ra ta trong vòng luân hồi sinh tử (samsàra). Song nếu vị thân phụ đã sinh ra ta trong vòng không luân hồi (Nibbàna) tha thứ nàng thì ta sẽ tha thứ.

– Thế ai là vị thân phụ sinh ra bà trong vòng không luân hồi?

– Ðức Phật Chánh Ðẳng Giác.

– Tôi không quen biết Ngài. Làm sao bây giờ?

– Bậc Ðạo Sư sẽ đến đây vào ngày mai với Tăng chúng của Ngài. Nàng hãy đem bất cứ lễ vật cúng dường nào nàng sắm được và đến đây xin Ngài tha thứ.

– Thưa bà, được lắm.

Sirimà nói xong, đứng dậy về nhà nàng, ra lệnh cho năm trăm nữ tỳ chuẩn bị nhiều loại món ăn cứng và mềm, và ngày hôm sau, nàng đem mọi lễ vật thiết đãi ấy đi đến nhà Uttarà rồi ngồi đợi, chứ không dám đặt thứ gì vào bình bát của Tăng chúng với đức Phật là vị thượng thủ. Chính Uttarà nhận lấy mọi lễ vật và sắp đặt mọi việc cả. Còn Sirimà và đoàn tùy tùng của nàng đợi khi buổi thọ thực hoàn tất, liền quỳ dưới chân bậc Ðạo Sư, lúc ấy bậc Ðạo Sư hỏi nàng:

– Cô có lỗi gì?

– Bạch Thế Tôn, hôm qua con đã làm như vậy như vậy, song bạn con đã chận đám nô tỳ ấy đang đả thương con. Thay vào đó nàng đã làm ơn cho con. Con nhận thấy đức hạnh của nàng, bèn xin nàng tha lỗi, song nàng bảo với con rằng khi nào con được Thế Tôn tha lỗi thì ‘Ta sẽ tha lỗi’.

– Có đúng như cô ấy nói không, Uttarà?

– Thưa vâng, bạch Thế Tôn. Bạn con đã đổ dầu sôi lên đầu con.

– Thế lúc ấy con nghĩ gì?

– Con nghĩ: ‘Chu vi quả đất quá hẹp, Phạm Thiên giới quá thấp, song đức hạnh của bạn con thật vĩ đại, bởi vì nhờ nàng giúp đỡ, con mới có thể cúng dường lễ vật và nghe pháp. Nếu con tức giận nàng thì dầu ấy cứ làm bỏng con; còn nếu không thì nó không làm bỏng con’. Nghĩ như vậy, con đã làm cho nàng được thấm nhuần từ tâm tỏa rộng.

Bậc Ðạo Sư bảo:

– Lành thay, lành thay. Uttarà, ta cần phải nhiếp phục hận sân như vậy.

Và để làm sáng tỏ ý nghĩa này: ‘Ta phải lấy vô sân nhiếp phục người sân hận, nhiếp phục người phỉ báng bằng cách không phỉ báng; nhiếp phục người mạ lị bằng cách không mạ lị; nhiếp phục người keo kiệt bằng cách đem cho tài vật của mình; và nhiếp phục người nói dối bằng lời chân thật’, Ngài ngâm vần kệ:

Ta lấy vô sân thắng hận sân,
Lấy hiền lương nhiếp phục tà gian,
Lấy hào phóng thắng người keo kiệt,
Lấy thật chân thắng kẻ vọng ngôn.

Khi Ngài đã ngâm vần kệ xong, Ngài thuyết giảng Tứ Ðế, Uttarà được an trú vào quả Nhất Lai. Còn chồng nàng và cha mẹ chồng nàng đều đắc quả Dự Lưu. Về sau, khi Uttarà từ trần, nàng tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba.

Khi Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên thiên giới như đã tả ở trên, thấy Thiên nữ Uttarà, bèn đặt câu hỏi nàng qua vần kệ bắt đầu với:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng, toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?’

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng gỉải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Tính con không tật đố, ghen hờn,
   Keo kiệt, khi đang sống với chồng,
   Tuân phục chồng, không hề giận dỗi,
   Giữ ngày trai giới thật tinh cần.

   6. Vào ngày mười bốn với mười lăm,
   Mồng tám, những ngày có sáng trăng,
   Ðặc biệt là ngày trong nửa tháng
   Liên quan Bố-tát giới tu thân.

   7. Con hành trì giới Bát quan trai,
   Ðức hạnh bản thân giữ suốt đời,
   Như vậy trong Lâu đài lạc trú,
   Ðiều thân tiết độ, cúng dường hoài.

   8. Hại mạng sát sanh, con tránh xa,
   Giữ mình không dối trá sai ngoa,
   Cũng không lấy vật gì phi pháp,
   Tránh rượu nồng say, các dục tà.

   9. Hân hoan giữ Ngũ giới tu hành,
   Thánh Ðế con nghiên cứu thật tinh,
   Ðệ tử đức Cồ-đàm Chánh Giác,
   Nhãn quan thấu suốt, đại uy danh.

   10. Bản thân giữ đạo đức nghiêm trang,
   Ðạt được thanh danh thật vẻ vang,
   Nay thọ hưởng công mình đã tạo,
   Con thường hạnh phúc lẫn khang an.

   11. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   12. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

Và bạch Tôn giả, xin hãy làm ơn nhân danh con, cung kính đảnh lễ chân Thế Tôn và nói: ‘Tín nữ có tên Uttarà cung kính khấu đầu đảnh lễ chân Thế Tôn’ được chăng? Thực sự, bạch Tôn giả, nếu đức Thế Tôn có tuyên bố cho con đạt được một trong các Sa-môn quả, thì điều ấy cũng không lạ gì’.

Về sau đức Thế Tôn đã tuyên bố quả Bất Lai cho nàng.

16. Chuyện thứ mười sáu – Lâu Ðài CủaSirimà (Sirimà-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Ràjagaha (Vương Xá) ở chỗ nuôi sóc trong Trúc Lâm. Thời ấy Sirimà, kỳ nữ sang trọng đã được nói đến trong chuyện trước, cũng từ giã nghề nghiệp ô uế của nàng, vì nàng đã đắc quả Dự Lưu và bắt đầu cúng dường thực phẩm hằng ngày cho tám vị trong Tăng chúng được chọn theo phiếu.

Từ buổi đầu, tám Tỷ-kheo đã đến nhà nàng hằng ngày. Nàng thường múc đầy các bình bát và nói: ‘Xin hãy dùng một ít bơ, hãy dùng một ít sữa…’ Phần ăn mỗi người nhận được đủ cho ba bốn người. Mỗi ngày số thực phẩm cúng dường có giá trị bằng mười sáu kahàpana (giá hai con bò sữa).

Một hôm, một Tỷ-kheo đã thọ hưởng buổi ngọ trai dành cho tám vị xong, bèn đi đến một tinh xá cách đó ba do-tuần (khoảng 20 km).

Bấy giờ, về buổi chiều, trong lúc vị ấy ngồi hầu cận chư Trưởng lão, chư vị hỏi:

– Này Hiền hữu, Hiền hữu đã thọ thực tại đâu ngay trước khi đến đây?

– Tiểu đệ đã dự buổi ngọ trai dành cho tám vị tại nhà cô Sirimà.

– Thế cô Sirimà đem cúng dường thực phẩm mà cô ấy đã làm cho ngon lành chăng?

– Tiểu đệ không thể nào tả hết buổi ngọ trai kia. Cô ấy cúng dường thực phẩm đã chuẩn bị rất thịnh soạn. Chỉ một phần ăn một người nhận được cũng đủ cho ba bốn người. Song còn đặc biệt thù thắng hơn cả lễ vật được bố thí là dung sắc của cô ấy, vì cô ấy có dung sắc tuyệt mỹ thế này thế này…’ Rồi vị ấy kể lại mọi vẻ đẹp hấp dẫn của nàng.

Bấy giờ, một Tỷ-kheo đã nghe lời tường thuật mọi vẻ diễm lệ của nàng, mặc dù chưa thấy nàng, chỉ mới nghe kể về nàng, vị ấy đã đâm ra si tình nàng và nghĩ thầm: ‘Ta muốn đi nhìn nàng’.

Vị ấy bèn nói về số hạ lạp (mùa an cư đã trải qua) và hỏi một Tỷ-kheo về vị trí của mình trong Giáo đoàn. Khi nghe vị kia bảo:

– Này Hiền hữu, ngày mai Hiền hữu sẽ là vị Tỷ-kheo trưởng thượng, Hiền hữu sẽ được dự một buổi ngọ trai dành cho tám vị.

Vị ấy liền cầm y bát ngay lúc ấy, và khởi hành từ lúc rạng đông, vị ấy vào phòng phát phiếu và đã làm vị Tỷ-kheo trưởng thượng, vị ấy đi thọ dụng một buổi ngọ trai dành cho tám vị.

Song ngay đúng lúc vị Tỷ-kheo đã thọ trai ngày hôm trước vừa ra đi, thì một căn bệnh phát ra trong thân thể Sirimà. Vì thế nàng cởi hết tư trang và đi nằm.

Lúc ấy đám gia nhân của nàng thấy các Tỷ-kheo đã đến để thọ buổi ngọ trai dành cho tám vị, liền báo tin cho nàng. Vì không thể chính tay cầm các bình bát hoặc mời chư Tăng an tọa, nàng ra lệnh cho các nữ tỳ:

– Này các chị, hãy cầm lấy bình bát, mời chư Trưởng lão an tọa, dâng chư vị nước cháo để uống, rồi dọn các thức ăn cứng (bánh trái), và khi đến giờ ngọ trai (buổi cơm chính trước ngọ), hãy múc đầy các bình bát và dâng chư vị.

Họ làm theo lệnh ấy, Nàng lại bảo:

– Hãy quàng tay qua người tôi và đưa tôi vào. Tôi muốn đảnh lễ chư vị Tôn giả.

Rồi nhờ họ dìu dắt, nàng được đưa vào tiếp kiến các Tỷ-kheo và đảnh lễ chư vị với thân hình run rẩy. Khi vị Tỷ-kheo (đã si tình nàng) thấy nàng, vị ấy suy nghĩ: ‘Dầu đang bệnh, nữ nhân này vẫn có dung sắc mỹ lệ sáng tươi, vậy thì lúc nàng khỏe mạnh, tô điểm mọi thứ nữ trang, nàng còn đẹp đến dường nào?’ và các lậu hoặc chất chứa từ vô lượng kiếp nổi dậy tấn công vị ấy. Vị ấy trở nên thẫn thờ, không thể ăn cơm được nữa, bèn cầm bát trở về tinh xá, đậy bình bát lại, để sang một bên, và trải một góc chiếc y rồi nằm xuống. Sau đó dù một bạn đồng tu đến van nài, vị ấy cũng không thể ăn gì được. Vị ấy cứ thế nhịn ăn.

Ngay tối hôm ấy, Sirimà từ trần. Nhà vua gửi lời nhắn với bậc Ðạo Sư: ‘Bạch Thế Tôn, Sirimà, em út của y sĩ Jìvaka đã từ trần’. Khi bậc Ðạo Sư nghe tin ấy, Ngài gửi lời nhắn với nhà vua: ‘Không nên hỏa thiêu thi hài Sirimà. Hãy đưa thi hài ấy xuống đặt ở chỗ các xác chết chưa thiêu và canh giữ để các loài diều quạ đừng ăn thịt nó’.

Nhà vua làm theo như vậy.

Ba ngày liên tiếp trôi qua, vào ngày thứ tư xác bắt đầu sình lên. Dòi bọ bắt đầu bò ra từ chín lỗ. Toàn thân chẳng khác nào một thùng gạo thối. Nhà vua truyền lệnh khắp kinh thành:

– Ngoại trừ trẻ con phải giữ trong nhà, tất cả mọi người nào không đi viếng Sirimà đều phải nộp phạt tám kahàpana (giá tiền một con bò sữa).

Rồi nhà vua gửi lời nhắn với bậc Ðạo Sư: ‘Xin chư Tăng cùng với đức Phật là vị thượng thủ hãy đến viếng Sirimà’.

Bậc Ðạo Sư thông báo với các Tỷ-kheo:

– Chúng ta sẽ đi viếng Sirimà.

Vị Tỷ-kheo trẻ đã nằm dài suốt bốn ngày không để ý gì lời ai nói, cũng không ăn uống gì. Thậm chí thức ăn trong bình bát đã hôi thối, vị ấy cũng không nhấc chân lên. Nay một vị đồng tu đi đến bảo:

– Này Hiền hữu, bậc Ðạo Sư sắp đi viếng Sirimà đấy.

Chỉ mới nghe nhắc đến tên Sirimà, vị Tỷ-kheo trẻ, dù đang đói lả người, cũng vùng dậy. Vị đồng bạn hỏi:

– Bậc Ðạo Sư sắp đi viếng Sirimà, thế Hiền hữu có đi không?

– Tôi sẽ đi.

Vị ấy đáp rồi vừa đổ cơm ra, vị ấy vừa rửa bình bát và cùng đi với Tăng chúng.

Bậc Ðạo Sư được chúng Tỷ-kheo vây quanh đứng thành một nhóm. Hội chúng Tỷ-kheo-ni, đám triều thần và thiện nam tín nữ đứng riêng thành từng nhóm. Bậc Ðạo Sư hỏi nhà vua:

– Thưa Ðại vương, cô ấy là ai thế?

– Bạch Thế Tôn, đây là em gái của Jìvaka, tên là Sirimà.

– Ðây là Sirimà ư?

– Chính thế, bạch Thế Tôn.

– Thế thì hãy đánh trống truyền lệnh khắp kinh thành rằng bất kỳ ai muốn đều có thể chiếm được Sirimà với giá một ngàn kahàpana.

Nhà vua truyền làm như vậy.

Chẳng có ai buồn nói ‘có’ hay ‘không’ trước lời đề nghị ấy cả. Nhà vua nói với bậc Ðạo Sư:

– Bạch Thế Tôn, không ai nhận lời cả.

– Thưa Ðại vương, thế thì hạ giá xuống.

Nhà vua lại bảo truyền lệnh bằng trống.

– Hãy lấy nàng với giá năm trăm kahàpana.

Khi không thấy ai nhận, nhà vua lại truyền trống lệnh:

– Hãy lấy Sirimà với giá hai trăm rưỡi!

– Với giá hai trăm.

– Với giá một trăm.

– Với giá năm chục.

– Với giá hai mươi lăm kahàpana.

– Với giá mười kahàpana.

– Với giá năm kahàpana.

– Với giá một kahàpana.

– Với giá một nửa kahàpana.

– Với giá một phần tư kahàpana.

– Với giá một màsaka (= 1/10 kahàpana).

– Với giá một kàkanikà (1/10 màsaka).

Và cuối cùng nhà vua truyền trống lệnh:

– Hãy nhận lấy không tốn tiền!

Song cũng chẳng có ai nói ‘có’ hay ‘không’ trước lời đề nghị trên cả. Nhà vua nói:

– Bạch Thế Tôn, không ai muốn nhận nàng dù chẳng tốn tiền.

Bậc Ðạo Sư bảo:

– Này các Tỷ-kheo, hãy xem đây, một nữ nhân được cả thế giới ái mộ ngay trong kinh thành này, ngày trước, họ đưa một ngàn kahàpana để hưởng một ngày bên cô ấy, thế mà bây giờ không ai muốn nhận lấy dù chẳng tốn gì cả. Ðấy sắc thân là như vậy, đầy mầm thối nát hủy hoại, chỉ được tô điểm ngọc vàng để làm cho hấp dẫn, thật ra đó là một đống thịt đầy thương tích vì có chín lỗ chảy chất ô uế, được kết hợp lại nhờ ba trăm cái xương, luôn luôn đau nhức, đã làm chủ đề cho biết bao tư tưởng vì thế giới ngu si này cứ chiêm ngưỡng nó, một tấm thân không chút bền vững.

Và Ngài ngâm kệ để thuyết giảng điều này:

Hãy ngắm hình nhân được vẽ màu,
Kết thành một đống vết thương đau,
Chủ đề của biết bao tư tưởng,
Nhức nhối, không bền vững chút nào.

Khi kết thúc bài giảng, vị Tỷ-kheo si tình nàng Sirimà đã xả ly mọi nỗi tham đắm dục vọng, vị ấy phát triển thiền quán và thành tựu quả A-la-hán. Tám mươi bốn ngàn người khác đắc Pháp nhãn.

Và thời ấy Thiên nữ Sirimà, sau khi đã chiêm ngưỡng cảnh vinh quang thành đạt của nàng, lại chiêm ngưỡng nơi nàng đã giã từ và thấy đức Thế Tôn được hội chúng Tỷ-kheo vây quanh cùng đám dân chúng đang tu tập quanh thi thể nàng.

Rồi được năm trăm tiên nữ của nàng hộ tống cùng năm trăm cỗ xe, nàng xuất hiện nguyên hình, bước xuống khỏi cỗ xe, đảnh lễ đức Thế Tôn cùng với đoàn tùy tùng của nàng rồi nàng đứng yên trong dáng điệu sùng kính.

Lúc ấy Tôn giả Vangìsa đứng gần đức Thế Tôn, liền thưa với Ngài:

– Bạch Thế Tôn, con xin phép hỏi một câu.

– Này Vangìsa, hãy hỏi đi. Ðức Thế Tôn đáp.

Tôn giả Vangìsa liền hỏi Thiên nữ Sirimà câu này:

1. Ðàn ngựa thắng cương khéo điểm trang,
   Lực thần thẳng tiến xuống trần gian,
   Năm trăm xa mã theo hầu cận,
   Ðược đám quản xa giục bước đường.

   2. Ðứng trong xa mã đại huy hoàng,
   Tỏa sáng, dung quang thật vẹn toàn,
   Rực rỡ như ngàn sao chiếu rọi,
   Hỡi nàng Thiên nữ sắc vinh quang,
   Từ loài sanh chúng nào đi đến
   Ðảnh lễ dưới chân Phật Thượng nhân?

Khi được vị Trưởng lão hỏi vậy, Thiên nữ giải thích về bản thân nàng:

3. Người bảo, tối cao giữa hữu tình
   Là nơi Thiên chúng thích thay hình,
   Từ sanh loại ấy, nàng Thiên nữ
   Biến hóa hình dung thỏa ý mình,
   Con đã đến đây xin đảnh lễ
   Phật-đà tối thượng giữa quần sanh.

Khi Thiên nữ đã giải thích như vậy về sự tái sanh của nàng giữa chư Thiên Hoá Lạc, vị Trưởng lão lại muốn nàng kể về kiếp trước của nàng, công đức thiện nghiệp nàng đã tạo và lòng mộ đạo của nàng:

4. Thuở trước nàng theo thiện hạnh nào,
   Vinh quang vô lượng ấy nhờ đâu,
   Phi hành đại lực, đầy an lạc,
   Tỏa sáng mười phương sắc nhiệm mầu.

   5. Thiên chúng vây quanh, đầy mến thương,
   Từ đâu tận số, đến Thiên đường,
   Nàng vâng lời dạy người nào đó,
   Có phải môn đồ Phật Thế Tôn?

Ðể giải đáp vấn đề được vị Trưởng lão hỏi, Thiên nữ ngâm các vần kệ này.

6. Ở kinh thành khéo dựng huy hoàng,
   Hầu hạ quân vương thật vẻ vang,
   Con được luyện chuyên về múa hát,
   Si-ri-mà, chúng gọi tên con.

   7. Giác giả tối cao, Phật Thế Tôn
   Dạy con Khổ, Tập, ấy vô thường,
   Niết-bàn, Khổ diệt, là trường cửu,
   Ðây Ðạo thẳng ngay, Ðạo cát tường.

   8. Khi nghe Bất tử, vô duyên sanh,
   Tối thượng Như Lai Ðạo pháp lành,
   Con chế ngự cao theo giới luật,
   Trú an trong Phật Pháp quang vinh.

   9. Khi hiểu Niết-bàn chẳng nhiễm ô,
   Như Lai tối thượng thuyết minh cho,
   Chính con đạt định tâm an tịnh,
   Tịnh tín tối cao quả thật là.

   10. Khi đắc Pháp kia chẳng diệt vong,
   Làm con xuất chúng, vững an lòng,
   Nổi danh thiền quán, không nghi hoặc,
   Con đã được dân chúng kính nhường,
   Con thọ hưởng bao niềm lạc thú,
   Hân hoan tâm trí thật vô lường.

   11. Thiên nữ là con thấy Pháp Ngài,
   Môn đồ đức tối thượng Như Lai,
   Vì con thấy Pháp, tâm an trú
   Sơ quả Dự Lưu, chẳng đọa rồi.

   12. Cung kính Pháp Vương sáng tuyệt trần,
   Ðến gần đảnh lễ đấng Siêu nhân,
   Và con đảnh lễ toàn Tăng chúng
   Thích thú thiện hành, tạo phước ân.

   13. Mừng vui, phấn khởi ở trong tâm,
   Khi thấy Như Lai, Ðại trí nhân,
   Là bậc vinh quang trên thế giới,
   Ngài điều ngự những kẻ nhu nhuần
   Ngài trừ diệt hết lòng tham ái,
   Thích thú thiện lương, vị trưởng đoàn,
   Con kính lễ chân Ngài tối thượng,
   Từ bi, lân mẫn cõi phàm trần’.

Như vậy Thiên nữ Sirimà long trọng tuyên bố niềm tin nàng đã chấp nhận và bày tỏ lòng quy ngưỡng Tam Bảo. Nàng đảnh lễ đức Thế Tôn cùng Tăng chúng, rồi sau khi nàng trang nghiêm đi vòng quanh chư vị, nàng trở lại thiên giới.

Ðức Thế Tôn lấy việc nàng từ thiên giới xuống trần làm cơ hội thuyết giảng pháp thoại. Khi chấm dứt pháp thoại, vị Tỷ-kheo đã từng mơ tưởng Sirimà chứng đắc quả A-la-hán, và pháp thoại cũng rất lợi ích đối với toàn thể hội chúng ấy.

17. Chuyện thứ mười bảy – Lâu Ðài CủaKesakàri (Kesakàri-Vimàna)

Bấy giờ đức Thế Tôn trú tại Ba-la-nại trong vườn Nai ở Trú xứ chư Tiên (Isipatàna). Buổi sáng các Tỷ-kheo đắp y, cầm y bát và đi vào Ba-la-nại. Chư vị đến gần cửa nhà một Bà-la-môn.

Trong nhà ấy, có con gái vị Bà-la-môn, tên Kesakàri đang bắt chấy trên đầu mẹ nàng gần cửa, thấy các Tỷ-kheo đi ngang qua, bèn hỏi mẹ:

– Mẹ ơi, các vị này từ giã đời thế tục hình như còn ở độ tuổi xuân xanh, thanh lịch, đẹp trai, dáng ưa nhìn, không gặp tai họa khổ đau nào cả. Thế tại sao chư vị xuất gia ở tuổi này?

Mẹ nàng đáp:

– Này con, có vị Thích tử xuất gia từ dòng họ Thích-ca đã hiện ra ở đời làm bậc Ðạo Sư được gọi là đức Phật. Ngài thuyết pháp, hoàn thiện ở phần đầu, phần giữa, và phần cuối cả về ý nghĩa lẫn ngôn từ. Ngài tuyên bố đời Phạm hạnh hoàn toàn đầy đủ và thanh tịnh. Chư vị này đã xuất gia vì nghe pháp ấy.

Bấy giờ có một cư sĩ tại gia đã đắc Sơ quả và hiểu pháp, nghe được câu chuyện khi đi ngang qua đường ấy và đến gần hai mẹ con. Vị nữ nhân Bà-la-môn hỏi vị ấy:

– Này cư sĩ, nhiều thiện nam tử từ bỏ tài sản quý giá và đại gia tộc thân quyến để xuất gia trong dòng họ Thích-ca. Vì cớ gì họ xuất gia như vậy?

Vị cư sĩ nghe bà nói, liền đáp:

– Vì thấy sự nguy hiểm trong dục lạc và lợi ích của xuất gia.

Vị ấy giải thích đầy đủ chi tiết về động lực ấy theo khả năng hiểu biết cao nhất của mình, vừa nêu rõ các đức tính của Tam Bảo vừa thuyết giảng sự hữu ích tiện lợi của Ngũ giới liên hệ đến đời nay và đời sau.

Sau đó, thiếu nữ Bà-la-môn hỏi vị ấy:

– Thế chúng tôi có thể hưởng phần hữu ích tiện lợi mà Tôn giả vừa nói, qua sự quy y Tam Bảo và giữ Ngũ giới chăng?

Vị ấy đáp:

– Tại sao lại không? Những điều được đức Thế Tôn thuyết giảng cần được mọi loài hưởng phần đều nhau.

Rồi vị ấy cho nàng thọ Tam quy và Ngũ giới. Khi nàng đã chấp nhận Tam quy và hành trì Ngũ giới, nàng hỏi:

– Thế còn phải làm gì nữa ngoài việc này?

Thấy nàng có trí thông tuệ, người ấy nghĩ thầm: ‘Chắc hẳn nàng là một trong số người hội đủ khả năng điều kiện’. Và khi giảng giải bản chất của thân thể, vị ấy nói đến đối tượng của thiền quán là ba mươi hai phần của thân, vị ấy gợi lên cho nàng sự nhàm chán sắc thân và ngoài ra, sau khi làm cho nàng xúc động với một bài pháp thoại liên hệ đến Vô thường, Khổ, Vô ngã, vị ấy chỉ con đường đưa đến tuệ quán và từ giã nàng.

Nàng ghi nhớ mọi sự vị ấy nói và với niềm suy tư do nhận thức sự bất tịnh của thân, nàng phát triển tuệ quán và chẳng bao lâu chứng đắc Sơ quả Dự Lưu vì nàng thành tựu đủ mọi điều kiện.

Về sau nàng từ trần và được tái sanh làm Thiên nữ hầu cận Sakka Thiên chủ. Ðoàn tùy tùng của nàng gồm một trăm ngàn tiên nữ. Khi Sakka Thiên chủ thấy nàng, ngài kinh ngạc và ái mộ nàng, bèn hỏi các công đức nàng đã làm trước kia:

1. Cung điện này, nơi ta trú an,
   Trụ bằng ngọc bích, sáng huy hoàng,
   Khéo xây dựng để trường tồn mãi,
   Mọi phía cây vàng tỏa bóng râm,
   Ðã được tạo nên do kết quả
   Của công đức thiện nghiệp ta làm.

   2. Ai đã từng sanh trưởng ở đây,
   Ðều là ngọc nữ cõi trời này,
   Một trăm ngàn chẵn đoàn tiên nữ;
   Vì thiện nghiệp nàng đã đến đây,
   Nàng thật vinh quang đầy ánh sáng,
   Ðứng kia Thiên nữ vẻ vang thay.

   3. Như vầng trăng, chúa tể muôn sao,
   Chiếu sáng hơn tinh tú biết bao,
   Cũng vậy, nàng sáng ngời rực rỡ,
   Giữa đoàn tiên nữ đẹp dường nào.

   4. Nàng đã từ đâu xuất hiện đây,
   Hỡi nàng tuyệt sắc đến trời này?
   Ind-ra Thiên chủ cùng Thiên chúng
   Tam thập tam Thiên giới hiện nay
   Ngưỡng mộ Phạm Thiên và bởi thế
   Chẳng ai nhàm chán ngắm nàng vầy.

Khi được Sakka Thiên chủ hỏi thế, vị Thiên nữ đáp hai vần kệ sau:

5. Ðế Thích ân cần đã hỏi han:
   ‘Nàng từ đâu đến, chốn từ trần?’
   Xưa kia thành phố Kà-si ấy
   Tên gọi Ba-la-nại lẫy lừng,
   Tại đó, ngay trong thành phố nọ,
   Ke-sa-kà ấy chính tiền thân.

   6. Con có lòng thành tín Phật-đà,
   Chuyên tâm quy ngưỡng Pháp, Tăng-già,
   Ðoạn nghi, trọn vẹn con trì giới,
   Ðạt thành các quả vị vừa qua,
   Giáo pháp vững tin, đường Giác ngộ,
   Thân thường không tật bệnh chi mà.

Sau đó, Sakka Thiên chủ hoan hỷ vì thành tựu công đức của nàng và cảnh vinh hiển trên thiên giới của nàng, bèn ngâm kệ đáp lại:

7. Chúng ta hoan hỷ đón mừng nàng,
   Nhờ Giáo pháp, nàng chiếu ánh quang,
   Tịnh tín, nàng hoàn toàn kính ngưỡng
   Phật-đà, Giáo pháp, với chư Tăng,
   Ðoạn nghi, trọn vẹn tu trì giới,
   Ðạt đến các thành quả vẻ vang,
   Giáo pháp vững tin, đường Giác ngộ,
   Thân thường vô bệnh, được khang an.

Sau đó Sakka Thiên chủ kể cho Tôn giả Trưởng lão Mahà-Moggallàna về sự kiện này, Tôn giả lại trình với đức Thế Tôn. Ðức Thế Tôn lấy đề tài ấy làm dịp thuyết pháp thoại cho hội chúng. Bài pháp ấy có ích lợi cho thế giới bao gồm cả Thiên giới nữa.

Tổng Kết

– Năm tọa sàng (bốn tọa sàng và một con voi), ba chiếc thuyền, một ngọn đèn, một nắm mè.

– Hai bà vợ, hai nàng dâu, Uttarà, Sirimà Kesakarikà.

Phẩm này được biết qua các chuyện trên.

Phẩm II

-ooOoo-

Cittalatà

1. (18) Chuyện thứ nhất – Lâu Ðài Của Nữ Tỳ(Dàsi-Vimàra)

Trong khi đức Thế Tôn trú tại Kỳ Viên, một đệ tử tại gia ở Sàvatthi đến tinh xá về buổi chiều cùng nhiều cư sĩ khác và nghe pháp. Khi hội chúng đã đứng lên, vị ấy đến gần đức Thế Tôn và thưa:

– Bạch Thế Tôn, từ nay về sau con xin cúng dường bốn buổi ngọ trai vĩnh viễn.

Sau đó, đức Thế Tôn thuyết pháp thoại cho vị ấy được lợi lạc nhân dịp này và bảo vị ấy ra về. Vị ấy trình với Tỷ-kheo phụ trách ngọ trai:

– Bạch Tôn giả, con đã chuẩn bị bốn buổi ngọ trai vĩnh viễn cúng dường Tăng chúng. Từ ngày mai, xin chư vị Tôn giả đến nhà con.

Xong vị ấy ra về. Vị ấy giải thích vấn đề này cho người nữ tỳ và bảo:

– Trong vấn đề này, nhà ngươi phải luôn luôn tinh cần.

– Thưa vâng, được lắm. Nàng đáp.

Bản tính nàng đầy thành tín, mong muốn làm công đức, có thiện hạnh, vì thế mỗi ngày nàng dậy rất sớm, chuẩn bị các món ăn thức uống hảo hạng.

Sau khi quét dọn chỗ ngồi thật sạch sẽ, nàng lau chùi cẩn thận với nước hoa, sắp đặt sàng tọa và khi chư Tỷ-kheo đến, nàng mời chư vị ngồi đó, cung kính đảnh lễ, cúng dường chư vị hương liệu, vòng hoa, chiên-đàn, đèn và phục vụ chư vị thật trọng thể.

Bấy giờ, một hôm, khi chư Tỷ-kheo đã thọ thực xong, nàng đến gần đảnh lễ và nói như vầy:

– Bạch chư Tôn giả, xin chư Tôn giả cho biết, làm thế nào được giải thoát hoàn toàn các khổ đau do sanh, lão, bệnh, tử?

Chư Tỷ-kheo ấy bèn cho nàng thọ Tam quy và Ngũ giới, giảng giải bản chất của sắc thân, và gợi cho nàng suy nghĩ về lão tử. Sau đó, chư vị thuyết giảng cho nàng nghe về tính vô thường.

Nàng giữ giới suốt mười sáu năm liền, thỉnh thoảng nàng tác ý suy tư thật chuyên tâm. Một ngày kia, nàng đã được lợi lạc vì nghe pháp, lại nhờ tri kiến của nàng đạt đến thuần thục, nàng phát triển tuệ quán và chứng đắc quả Dự Lưu.

Chẳng bao lâu sau, nàng từ trần và tái sanh làm vị Thiên nữ hầu cận được Sakka Thiên chủ sủng ái. Khi nàng thơ thẩn trong các hoa viên đây đó, được nghe cả sáu mươi ngàn nhạc khí hòa tấu long trọng cử hành đại hội, nàng tận hưởng đại thiên lạc thỏa thích với đám tùy tùng hộ tống quanh nàng.

Tôn giả Mahà-Moggallàna thấy nàng trong cách được tả trên bèn hỏi nàng:

1. Chẳng khác nào Thiên chủ Sak-ka,
   Ở Lâm Viên lạc thú Cit-ta,
   Nàng đi thơ thẩn, đoàn tiên nữ
   Hầu cận quanh nàng rộn múa ca,
   Làm tất cả phường trời rực rỡ
   Như vì sao cứu hộ Ta-bà.

   2. Vì đâu nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Khi được làm người giữa chúng sanh,
   Con là tỳ nữ một gia đình,
   Môn đồ của Trí Nhân Viên Giác,
   Ðức Phật Cồ-đàm đại hiển vinh.

   6. Thành công nhờ nỗ lực tinh cần,
   Trong Giáo pháp Ngài bất động nhân,
   Mong ước thân này dầu hủy hoại,
   Con không hề giảm sút chuyên tâm.

   7. Con đường Ngũ giới để tu thân
   Thật vững chắc và tạo phước ân,
   Ðược bậc trí hiền này dạy bảo,
   Không gai, lưới, bẫy, thẳng như chân.

   8. Hãy nhìn kết quả của tinh cần
   Thành tựu do tỳ nữ tiểu nhân,
   Nay được hầu bên Thiên chủ ấy,
   Sak-ka với tối thượng quyền năng.

   9. Sáu mươi ngàn nhạc cụ đàn tơ
   Thức tỉnh con từ giấc ngủ mơ,
   Alamba, Gaggara, Bhìma,
   Sàdhuvàdin và Samsaya.

   10. Pokkhara và Suphassa,
   Vinàmokkhà cùng các nàng kia,
   Nandà cũng như Sunandà,
   Sonadinnà và Sucimhità.

   11. Alambusà, Missakesi,
   Cùng nàng tiên ác Pundarìkà,
   Eniphassa và Suphassà,
   Subhaddà và Muduvàdinì.

   12. Các nàng Thiên nữ diễm kiều này
   Ðánh thức thần tiên lúc ngủ say,
   Buổi sáng các nàng thường đến bảo:
   – Chúng em múa hát giúp vui đây.

   13. Nan-da-na, Hỷ lạc Viên này,
   Không phải để dành cho những ai
   Chẳng tạo tác nên nhiều phước nghiệp,
   Mà dành riêng biệt để cho người
   Ðã hoàn thành được nhiều công đức,
   Là Ðại Lâm viên của cõi trời
   Tam thập tam thiên đầy lạc thú,
   Không gì phiền não, mãi vui tươi.

   14. Chẳng đời này hoặc cõi đời sau,
   Cực lạc dành cho những kẻ nào
   Không tạo tác nên nhiều phước nghiệp,
   Song đời này lẫn cõi đời sau,
   Ðể dành cực lạc cho bao kẻ
   Làm các thiện hành phước nghiệp cao.

   15. Vậy những ai mong chúng bạn hiền,
   Phải làm thiện nghiệp thật tinh chuyên,
   Vì người tạo được nhiều công đức,
   Hưởng lạc thú nhiều ở cõi thiên.

2. (19) Chuyện thứ hai – Lâu Ðài CủaLakhumà (Lakhumà-Vimàna)

Bấy giờ đức Thế Tôn đang trú tại Ba-la-nại. Thời ấy có một cổng vào thành Ba-la-nại tên là Ngư Phủ Môn. Một ngôi làng được dựng lên gần đó cũng được mang tên Ngư Phủ Môn.

Tại đó có một nữ nhân tên Lakhumà, một người mộ đạo, có lòng tin, đầy đủ trí tuệ thông minh, thường đảnh lễ các Tỷ-kheo lúc chư vị đi vào làng qua cổng ấy, nàng đưa chư vị đến nhà nàng, lấy thực phẩm cúng dường chư vị, và do đó tín tâm nàng tăng trưởng, nàng dựng lên một cái đình để thiết đãi chư Tăng, nghe pháp theo hội chúng của chư vị. Rồi sau khi đã được an trú vào Tam quy và Ngũ giới, nàng chuyên tâm tinh cần tu tập các đề tài thiền quán mà nàng đã học, chẳng bao lâu, nhờ tạo đủ mọi điều kiện cần thiết, nàng tự an trú vào quả vị Dự Lưu.

Về sau nàng từ trần và được tái sinh vào một Lâu đài lớn ở cõi trời Ba mươi ba. Ðoàn tùy tùng của nàng gồm một ngàn tiên nữ. Nàng trú tại đó thọ hưởng thiên lạc.

Trong chuyến du hành lên thiên giới, Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi nàng như vầy:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng, toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Bèn giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Xuất phát từ làng Ngư Phủ Môn,
   Ðó là nơi trú ngụ thân con,
   Nơi chư giác giả môn đồ Phật
   Qua lại ngày xưa ở dọc đường.

   6. Thuở ấy con đầy đủ nhiệt tâm
   Ðem cơm, bánh, sữa, để cung dâng,
   Ðậu, rau xanh mát, tương chua mặn,
   Làm thực phẩm cho bậc chánh chân.

   7. Vào ngày mười bốn với mười lăm,
   Mồng tám, những ngày có sáng trăng,
   Ðặc biệt là ngày trong nửa tháng
   Liên quan Bố-tát giới tu thân.

   8. Con hành trì giới bát quan trai,
   Ðức hạnh bản thân giữ suốt đời,
   Như vậy trong Lâu đài lạc trú,
   Ðiều thân tiết độ, cúng dường hoài.

   9. Hại mạng, sát sanh, con tránh xa,
   Giữ mình không dối trá sai ngoa,
   Cũng không lấy vật gì phi pháp,
   Tránh rượu nồng say, các dục tà.

   10. Hân hoan giữ Ngũ giới tu hành,
   Thánh đế con nghiên cứu thật tinh,
   Ðệ tử đức Cồ-đàm Chánh Giác,
   Nhãn quang thấu suốt, đại uy danh.

   11. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   12. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Vì thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

Và bạch Tôn giả, xin hãy làm ơn nhân danh con đảnh lễ chân Thế Tôn và nói: ‘Tín nữ có tên Lakkhumà in khấu đầu đảnh lễ chân Thế Tôn’. Thực sự, bạch Tôn giả, nếu đức Thế Tôn có tuyên bố cho con đạt được một trong các Sa-môn quả, thì điều ấy cũng không lạ gì’.

Về sau, đức Thế Tôn đã tuyên bố quả Nhất Lai cho nàng.

3. (20) Câu chuyện thứ ba – Lâu Ðài Của Người Cho Cơm Cháy(Acàmadàyikà-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại thành Ràjagaha (Vương Xá), ở chỗ nuôi sóc trong Trúc Lâm. Cũng vào thời ấy, những người trong một gia đình kia tại Vương Xá bị bệnh dịch tả. Mọi người trong nhà ấy đều chết trừ một nữ nhân. Kinh hoàng vì nỗi sợ chết, nàng bỏ nhà cùng tất cả tiền bạc thóc lúa bên trong ấy chạy trốn qua một chỗ nứt của vách tường.

Vì không ai giúp đỡ, nàng đến nhà một gia đình khác, xin ở nhờ phía sau. Người trong nhà ấy thương hại nàng đem cho nàng cháo gạo, cơm chín và cơm cháy cùng các thứ còn sót lại trong nồi niêu. Nhờ lòng rộng lượng của họ, nàng có thể sống tại đó.

Vào thời ấy Tôn giả Mahà-Kassapa (Ðại Ca-diếp) đã nhập Diệt Ðịnh suốt bảy ngày và đã xuất định, trong lúc Tôn giả suy nghĩ: ‘Hôm nay ta sẽ làm ơn cho ai bằng cách nhận thức ăn? Ta sẽ giải thoát sầu bi cho ai?’, Tôn giả thấy nữ nhân kia gần mạng chung và một ác nghiệp đưa đến địa ngục đã xuất hiện cho nàng.

Tôn giả suy nghĩ: ‘Khi ta đến gần, nữ nhân này sẽ cho ta cơm cháy mà nàng nhận được cho phần mình, và do chính hành động ấy nàng sẽ được tái sanh vào Hóa Lạc thiên giới. Khi ta đã giải thoát cho nàng khỏi tái sinh vào địa ngục như vậy, chắc chắn ta sẽ tạo hạnh phúc thiên giới cho nàng’.

Sau khi đã đắp y vào buổi sáng sớm, Tôn giả cầm y bát và đi về phía nơi nàng cư trú.

Bấy giờ, Sakka Thiên chủ giả dạng cúng dường Tôn giả thực phẩm thiên giới đầy đủ mọi hương vị thơm ngon cùng nhiều loại cháo, canh và cà-ri. Vị Trưởng lão nhận ra ngài, bèn chối từ và bảo:

– Này Kosiya, tại sao ngài đã thành tựu các công đức thiện sự lại làm như vậy? Xin đừng làm hỏng dịp may của những kẻ bất hạnh khốn khổ’.

Rồi Tôn giả đi đến đứng trước nữ nhân kia. Nàng ước muốn cúng dường Tôn giả một vật gì đó, liền suy nghĩ: ‘Ở đây không có gì xứng đáng để cúng dường vị Trưởng lão đại oai nghi này cả’, và nàng nói:

– Xin ngài hãy tiến lên một chút nữa.

Vị Trưởng lão chỉ bước lùi lại một bước và không nhận thứ gì do các người khác cúng dường. Nàng thấy rõ ràng Tôn giả muốn giúp nàng, bèn cùng dường Tôn giả miếng cơm cháy của mình, Tôn giả vừa ăn ngay tại đó vừa bảo:

– Trong tiền kiếp thứ ba trước đây, cô đã là mẹ của ta.

Xong Tôn giả ra đi.

Nàng từ trần ngay đêm ấy và được tái sanh vào hội chúng Hóa Lạc thiên. Sau đó Thiên chủ Sakka biết tin nàng từ trần và không thấy nàng ở trong hội chúng cõi trời Ba mươi ba bèn đến gần Tôn giả Mahà-Kassapa vào khoảng canh giữa đêm và hỏi:

1. Khất thực, ngài đang tiến bước lên,
   Rồi Ngài yên lặng đứng gần bên
   Một nàng hành khất bần cùng nọ,
   Sống ở nhà sau của láng giềng.

   2. Nàng ấy có tâm đạo tín thành,
   Dâng ngài cơm cháy với tay mình,
   Rồi nàng xả báo thân trần tục,
   Nàng đến cảnh nào lúc tái sanh?

Sau đó vị Trưởng lão nói đến sanh thú kia để đáp lời ngài:

3. Khất thực, tôi đang tiến bước lên,
   Rồi tôi yên lặng đứng gần bên
   Một nàng hành khất bần cùng nọ
   Sống ở nhà sau của láng giềng.

   4. Nàng ấy có tâm đạo tín thành,
   Dâng tôi cơm cháy với tay mình,
   Rồi nàng xả báo thân trần tục,
   Giải thoát khổ đau lúc tái sanh.

   5. Có loài Thiên chúng đại thần thông,
   Thích thú thay hình đổi dạng luôn,
   Nàng ở cõi trời đầy hạnh phúc,
   Nhờ cho cơm cháy, dạ hân hoan.

Khi Sakka Thiên chủ nghe kết quả vĩ đại, lợi ích vĩ đại của việc nàng cúng dường như vậy, liền nói:

6. Ô kìa! Tặng vật kẻ ăn mày
   Ðem cúng ngài Ca-diếp, hợp thay!
   Thực phẩm được xin từ kẻ khác
   Ðã mang kết quả lớn như vầy!

   7. Nữ hoàng chánh hậu Chuyển luân vương,
   Khả ái toàn thân, đẹp vẹn toàn,
   Yểu điệu dưới mắt nhìn Thánh Chúa,
   Cũng không có giá trị ngang bằng
   Một phần mười sáu nàng hành khất
   Ðem một miếng cơm cháy cúng dường.

   8. Một trăm con ngựa, trăm cân vàng,
   Xa giá do la kéo, một trăm,
   Kiều nữ trăm ngàn trang điểm ngọc
   Hoa tai, giá trị cững không bằng
   Một phần mười sáu nàng hành khất
   Ðem một miếng cơm cháy cúng dường.

   9. Một trăm voi ở Tuyết Cao Sơn,
   Ngà giống càng xe, thật tráng cường,
   Vương tượng oai hùng mang áo giáp,
   Cân đai vàng ngọc cũng không bằng
   Một phần mười sáu nàng hành khất
   Ðem một miếng cơm cháy cúng dường.

   10. Dù người nắm giữ mọi quyền năng
   Khắp bốn đại châu cũng chẳng bằng
   Chỉ một phần mười sáu lễ vật
   Người đem cơm cháy đến cung dâng.

Trưởng lão Mahà-Kassapa trình lên đức Thế Tôn tất cả mọi sự do Sakka Thiên chủ nói với Tôn giả, đức Thế Tôn lấy đó làm đề tài thuyết pháp.

4. (21) Chuyện thứ tư – Lâu Ðài Của Nàng Chiên-Ðà-La(Candàlì-Vimàna)

Trong lúc đức Thế Tôn đang trú ngụ tại Ràjagaha, Ngài nhập định Ðại bi mà chư Phật thường trú, sau đó xuất định và quán sát thế gian. Ngài thấy ngay trong thành phố ấy tại khu vực của dân chúng Candàla (Chiên-đà-la, hạng người vô loại khốn cùng không ai tiếp xúc) có một bà lão sắp mạng chung và một ác nghiệp đưa đến địa ngục đã xuất hiện cho bà.

Với tâm Ðại bi, muốn làm cho bà tạo một nghiệp lành đưa đến cõi trời, Ngài suy nghĩ: ‘Ta sẽ an trú kẻ ấy vào thiên giới’, Ngài liền cùng đại chúng Tỷ-kheo vào Ràjagaha khất thực.

Vào lúc ấy, bà lão Chiên-đà-la chống gậy ra khỏi thành, thấy đức Thế Tôn đến gần, và khi bà đối diện Ngài, bà dừng lại. Ðức Thế Tôn cũng dừng lại và đứng ngay trước mặt bà như thể cản bà tiến lên.

Sau đó, Tôn giả Mahà-Moggallàna, biết tâm bậc Ðạo Sư và cũng biết thọ mạng bà lão sắp hết, bèn thúc giục bà đảnh lễ đức Thế Tôn:

1. Lễ chân đức Phật Go-ta-ma,
   Vì xót thương cho số phận bà,
   Giác giả tối cao, danh tiếng rộng,
   Ðứng ngay trước mặt, hỡi Chiên-đà.

   2. Hãy hướng tâm đầy đủ thiện duyên
   Về Ngài La-hán, bậc an nhiên,
   Mau mau đảnh lễ, hai tay chắp,
   Vì mạng sống kia chẳng được bền!

Khi bà lắng nghe lời Tôn giả, lòng đầy xúc động, bà phát khởi tâm tín hướng về bậc Ðạo Sư, liền đảnh lễ Ngài với năm phần thân thể sát đất, và do hân hoan trước đức Phật, bà nhất tâm đứng yên lặng, đầu cúi xuống. Ðức Thế Tôn bảo:

– Thế này là đủ để bà ấy lên thiên giới.

Xong Ngài vào thành với đại chúng Tỷ-kheo. Ngay lập tức sau đó, một con bò cái chạy trốn cùng với bê con, lao về phía bà già, lấy cặp sừng húc bà chết tại chỗ.

Ðể giải thích tất cả sự kiện này, chư vị Trưởng lão kết tập Kinh điển ngâm hai vần kệ;

3. Ðược lời khuyên của bậc chân nhân
   Là bậc mang thân xác cuối cùng,
   Bà lão Chiên-đà liền đảnh lễ
   Cồ-đàm Giác Giả, đại danh lừng.

   4. Bò cái đá người khốn khổ trên,
   Lúc bà đang đứng chắp tay lên
   Khấu đầu đảnh lễ ngài Viên Giác,
   Người chiếu hào quang giữa bóng đêm.

Sau đó, bà được tái sanh giữa cõi trời Ba mươi ba. Bà có một đoàn tùy tùng hộ tống gồm cả một trăm ngàn tiên nữ.

Ngay đúng ngày hôm ấy, bà đã hóa thành một Thiên nữ trong Lâu đài của mình, hiện xuống cõi trần, tiến đến gần Tôn giả Mahà-Moggallàna và cung kính đảnh lễ Tôn giả.

Ðể giải thích việc này Thiên nữ nói:

5. Bạch Tôn giả đại lực anh hùng,
   Con đã đạt thiên giới lực thần,
   Ðến đảnh lễ người vô lậu hoặc,
   An nhiên, thanh tịnh, ở trong rừng.

Bậc Trưởng lão hỏi:

6. Nàng Thiên nữ có sắc như vàng,
   Danh tiếng cao vời, tỏa ánh quang,
   Tô điểm ngọc châu, vừa hiện xuống
   Từ lâu đài, đảnh lễ nghiêm trang,
   Ðược đoàn tiên nữ theo hầu cận,
   Hãy nói là ai đó hỡi nàng?

Ðược Trưởng lão hỏi, Thiên nữ đáp bốn vần kệ:

7. Tôn giả, con là kẻ khốn cùng,
   Ðược ngài thúc giục, bậc anh hùng,
   Con liền đảnh lễ Cồ-đàm Phật,
   Bậc Ứng Cúng, danh vọng lẫy lừng.

   8. Khi con đảnh lễ chân Ngài xong,
   Là kẻ khốn cùng, con mạng vong,
   Hiện ở Lâu đài muôn diễm lệ,
   Lâm viên Hỷ Lạc cõi thiên cung.

   9. Trăm ngàn tiên nữ đứng hầu con,
   Xuất chúng, con hơn hẳn cả đoàn,
   Vượt trội các nàng về mỹ sắc,
   Vinh quang danh vọng, mạng trường tồn.

   10. Nhiệt tâm, con tỉnh giác tinh cần,
   Khi đã làm nhiều thiện sự xong,
   Tôn giả, con về đây đảnh lễ
   Bậc hiền lân mẫn cõi phàm trần.

Lần nữa, một vần kệ lại được chư vị kết tập Kinh điển thêm vào:

11. Khi việc này vừa được nói xong,
    Nàng Chiên-đà ấy dáng tri ân
    Xác minh việc trước, và quỳ lạy
    Bậc Ứng Cúng rồi biến mất luôn.

Tôn giả Mahà-Moggallàna trình lại sự kiện ấy lên đức Thế Tôn. Ngài liền lấy đó làm đề tài thuyết pháp cho hội chúng được hưởng nhiều lợi lạc.

5. (22) Chuyện thứ năm – Lâu Ðài Của Phu Nhân Khả Ái(Bhaddhitthi-Vimàna)

Bấy giờ, Thế Tôn trú tại Sàvatthi ở Kỳ Viên trong tinh xá ông Cấp Cô Ðộc. Thời ấy ở thành phố Kimbila có một nam tử của một gia chủ tên Rohaka, là người mộ đạo, có tín tâm, tuân thủ giới luật toàn vẹn. Cũng tại đó, trong một gia đình cùng hoàn cảnh tương tự, có một thiếu nữ mộ đạo, tín thành, được đặt tên Bhaddà (Cát Tường) vì bản chất tốt đẹp của nàng.

Bấy giờ cha mẹ Rohaka cầu hôn nàng Bhaddà cho con trai mình. Khi đúng ngày lành, họ rước nàng về và cử hành hôn lễ, hai người sống đời hòa thuận. Vì có đức hạnh hoàn toàn, người vợ nổi danh là Phu nhân Khả ái.

Thời ấy, hai vị Ðại đệ tử cùng đoàn hộ tống năm trăm Tỷ-kheo đang du hành trong nước đến thành Kimbila. Rohaka biết tin chư vị đến đó, hân hoan đón chư Trưởng lão, cung kính đảnh lễ chư vị và mời chư vị thọ trai ngày hôm sau.

Vào hôm ấy, khi đã thiết đãi chư Trưởng lão cùng hội chúng tùy tùng, Rohaka cùng vợ và các con nghe pháp, thọ Tam quy và nguyện tuân hành Ngũ giới. Còn vợ chàng thực hành các ngày Bát quan trai giới cùng giữ gìn giới đức toàn vẹn, nên nàng được chư Thiên thần ái mộ đặc biệt.

Do chính đặc ân đó, nàng đã vô hiệu hóa một lời vu cáo xảy đến cho nàng và danh tiếng về đức hạnh cùng sự đoan chính toàn vẹn của nàng lan truyền khắp nơi trên trần thế.

Nguyên do là trước đó nàng ở nhà một mình tại thành Kimbila trong khi chồng nàng đang ở Takkasilà để buôn bán, nhân lúc cao hứng muốn vui chơi vào một dịp lễ hội, nàng được bạn bè khuyến khích, bèn đi gặp chồng nàng tại Takkasilà sau khi vị gia thần đã dùng uy lực giữ nàng ở lại đó.

Từ lúc gặp gỡ chồng, nàng thọ thai rồi được đưa về thành Kimbila, theo thời gian, tình trạng thọ thai của nàng đã rõ ràng, nàng bị mẹ chồng và nhiều người khác nghi ngờ nàng ngoại tình.

Nhưng rồi do uy lực của chính vị thần kia, khi cả thành phố Kimbila có vẻ như bị chìm ngập trong đại hồng thủy của sông Hằng, nàng đã làm cho sự ô nhục đổ lên đầu nàng phải thối lui nhờ mãnh lực của lời tuyên thệ trang nghiêm đi kèm với quyết tâm chứng thực sự trinh tiết của nàng, chẳng khác nào cơn đại hồng thủy của sông Hằng cùng các đợt sóng hỗn loạn hạ dần xuống.

Khi tái hợp với chồng và đưa ra chiếc nhẫn làm tin cùng các vật kỷ niệm chàng đã chân thành tặng nàng, nàng phá tan mối ngờ vực, nên được chồng nàng cùng toàn thể bà con thân thuộc và người đời tôn trọng. Do vậy tương truyền là danh tiếng về đức hạnh và sự đoan chính toàn vẹn của nàng vang dậy đến chân trời góc đất.

Sau đó, nàng từ trần và tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Khi đức Thế Tôn từ Sàvatthi du hành đến cõi trời ấy và an tọa nên Thạch bàn Pandukambala (ngai Hoàng bảo thạch của Sakka) dưới gốc cây San hô (Pàricchattaka), và trong khi Thiên chúng đến cung kính đảnh lễ Ngài, Thục Nữ khả ái cũng đến ngồi một bên.

Ðức Thế Tôn bèn hỏi nàng về hạnh nghiệp mà nàng đã tạo qua các vần kệ:

1. Sắc trắng, vàng, xanh, đỏ, tía, đen,
   Ðược nhiều tơ mịn phủ lên trên,
   Muôn màu, muôn vẻ kia tô điểm
   Cây mạn-đà-la ở cõi thiên.

   2. Chuỗi mạn-đà-la có đủ màu
   Mà nàng đang đội ở trên đầu,
   Hỡi nàng Thiên nữ đầy thông tuệ,
   Chẳng thấy cây kia ở cõi nào.

   3. Vinh quang Thiên nữ hiện thân đây
   Tam thập tam thiên, cảnh giới này,
   Khi được hỏi, cho ta biết rõ,
   Nghiệp gì mang đến quả như vầy?

Khi được hỏi đức Thế Tôn hỏi vậy, nàng Thiên nữ đáp lại các vần kệ sau:

4. Mọi người đều biết ở Kim-la
   ‘Khả ái Phu nhân’, kẻ tại gia,
   Ðầy đủ tín tâm, trì giới hạnh,
   Hân hoan bố thí, cúng Tăng già.

   5. Các thứ đèn dầu, thức uống ăn,
   Tọa sàng, y phục với đồ dùng,
   Con dâng cúng những người chân chánh
   Với mọi niềm thành kính nhiệt tâm.

   6. Vào ngày mười bốn với mười lăm,
   Mồng tám, những ngày có sáng trăng,
   Ðặc biệt là ngày trong nửa tháng
   Liên quan Bố-tát giới tu thân.

   7. Con hành trì giới Bát quan trai,
   Ðức hạnh bản thân giữ suốt đời,
   Kiêng kỵ sát sanh loài thú vật,
   Tránh xa dối trá, nói hai lời.

   8. Ðoạn trừ trộm cắp, thói tà dâm,
   Không uống thuốc say hoặc rượu nồng,
   Thích thú con tu hành Ngũ giới,
   Chuyên tâm học Thánh Ðế tinh thông.

   9. Là đệ tử Ngài có Nhãn quang,
   Sinh thời con sống thật tinh cần,
   Nhờ cơ duyên tốt xưa con tạo,
   Thiện nghiệp làm xong bỏ cõi trần,
   Con nhẹ bước trong vườn Hỷ lạc
   Với ánh hào quang của bản thân.

   10. Xưa cúng dường bao thức uống ăn
   Chư Tăng, hai đệ tử thần thông,
   Bậc Hiền đại tuệ đầy bi mẫn,
   Nhờ tạo cơ duyên lúc mạng vong,
   Thiện nghiệp hoàn thành, con nhẹ bước
   Trong vườn Hỷ lạc với hào quang.

   11. Xưa con trì giới Bát quan trai
   Ðem phước lạc nhiều vô lượng thôi,
   Với các nghiệp lành con thực hiện,
   Cùng cơ duyên đã tạo trên đời,
   Nay con nhẹ bước vườn Hoan lạc
   Trong ánh hào quang tỏa sáng ngời.

6. (23) Chuyện thứ sáu – Lâu Ðài CủaSonadinnà (Sonadinnà-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, ở Kỳ Viên tinh xá. Thời ấy ở Nalandà có một nữ đệ tử tại gia tên là Sonadinnà, một người mộ đạo, có tín tâm, thường xuyên giữ đức hạnh và đoan chính trang nghiêm, ân cần phụng sự chư Tỷ-kheo với bốn vật cần dùng, cùng hành trì Bát quan trai giới.

Nàng được lợi lạc do nghe pháp và tạo đầy đủ điều kiện nhân duyên, tu tập Tứ Thánh đế, lấy đó làm đề tài thiền quán của nàng, nên nàng đắc quả vị Dự Lưu. Về sau, khi lâm trọng bệnh, nàng từ trần và tái sanh lên cõi trời Ba mươi ba.

Tôn giả Mahà Moggallàna hỏi nàng qua các vần kệ sau:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng, toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Ngày xưa con ở Na-lan-dà,
   Tín nữ So-na được gọi là,
   Ðầy đủ tín tâm, trì giới hạnh,
   Hân hoan bố thí, cúng Tăng già.

   6. Các thứ đèn dầu, thức uống ăn,
   Tọa sàng, y phục với đồ dùng,
   Con dâng cúng những người chân chánh
   Cùng với niềm thành kính nhiệt tâm.

   7. Vào ngày mười bốn với mười lăm,
   Mồng tám, những ngày có sáng trăng,
   Ðặc biệt là ngày trong nửa tháng
   Liên quan Bố-tát giới tu thân.

   8. Con hành trì giới Bát quan trai,
   Ðức hạnh bản thân giữ suốt đời,
   Kiêng kỵ sát sanh loài thú vật,
   Tránh xa dối trá nói hai lời.

   9. Ðoạn trừ trộm cắp thói tà dâm,
   Không uống thuốc say hoặc rượu nồng,
   Thích thú con tu hành Ngũ giới,
   Chuyên tâm học Thánh Ðế tinh thông,
   Con là đệ tử Cồ-đàm Phật,
   Bậc Nhãn quang danh vọng lẫy lừng.

   10. Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   11. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

7. (24) Chuyện thứ bảy – Lâu Ðài CủaUposathà (Uposathà-Vimàna)

Chuyện này cũng tương tự chuyện Lâu đài trước, nhưng có những điểm khác biệt là ở đây, Uposathà là một nữ đệ tử tại gia ở Sàketa, và sau khi nàng đã giải thích cho Tôn giả Mahà-Moggallàna những gì đã xảy ra trước kia mà nay dung sắc của nàng chiếu sáng khắp mười phương, nàng lại nói thêm về một lỗi lầm của nàng:

1. Xưa vẫn thường nghe Hỷ Lạc Viên,
   Trong con khởi dục vọng triền miên,
   Tâm con giữ chặt niềm mơ ước
   Nên tái sanh về Hỷ Lạc Viên.

   2. Con chẳng hành trì pháp Ðạo Sư,
   Ngài là thân tộc của vầng ô,
   Trí con không hướng điều cao thượng,
   Do vậy, ăn năn mãi đến giờ.

Vị Trưởng lão hỏi:

3. U-po-thà, trú tại Lâu đài
   Trong khoảng bao lâu, hãy đáp lời,
   Khi được hỏi xem nàng có biết
   Bao lâu thọ mạng ở trên trời?

Thiên nữ đáp:

4. An trú đây ba mươi triệu năm,
   Và thêm vào đó sáu mươi ngàn,
   Bạch Tôn giả, đến khi thân hoại,
   Con sẽ đồng sinh với thế nhân.

Trưởng lão nói:

5. Vậy nàng đừng sợ, U-po-thà,
   Nàng đã được ngay đức Phật-đà
   Tuyên bố Dự Lưu là xuất chúng,
   Với nàng, đọa xứ đã rời xa.

8, 9. (25, 26) Chuyện thứ tám và chín – Các Lâu Ðài Của Niddà Và Suniddà (Niddà-Suniddà-Vimàna)

Chuyện hai Lâu đài thứ tám và thứ chín có nguồn gốc ở Ràjagaha. Các vần kệ cũng giống chuyện 23 không có gì khác lạ.

10. (27) Chuyện thứ mười – Lâu Ðài Của Nữ Thí Chủ(Bhikkhàdàyikà-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi. Thời ấy tại Uttaramadhurà có một nữ nhân thọ mạng đã hết và phải tái sanh vào đọa xứ.

Vào lúc rạng đông, đức Thế Tôn vừa xuất khỏi định Ðại bi, và quán sát thế gian, Ngài thấy nữ nhân ấy.

Muốn an trú kẻ ấy vào thiện thú, Ngài ra đi một mình xuống Madhurà vào vùng ngoại ô của thành phố để khất thực.

Vừa lúc ấy, bà kia đã chuẩn bị xong thức ăn tại nhà và đặt sang một bên, rồi ra đi với chiếc ghè đến chỗ có nước để tắm. Khi trở về nhà với ghè nước đầy, bà thấy đức Thế Tôn liền thưa:

– Có lẽ đức Thế Tôn đã nhận món cúng dường?

Ðức Thế Tôn bảo:

– Ta sẽ nhận.

Bà ấy hiểu rằng Ngài chưa nhận món khất thực. Vì thế bà đặt ghè nước xuống, đến gần đức Thế Tôn cung kính đảnh lễ Ngài và thưa:

– Bạch Thế Tôn con muốn cúng dường, xin Ngài hãy cho phép con.

Ðức Thế Tôn đồng ý bằng cách im lặng. Bà ấy biết rằng Ngài đã nhận lời, bèn tiến lên về trước sửa soạn chỗ ngồi ở một nơi đã được rảy nước và quét sạch, xong đứng chờ Ngài đến.

Ngài bước vào ngồi xuống. Bà cúng dường Ngài thức ăn và cũng ngồi xuống. Khi thọ thực xong, Ngài rút tay khỏi bình bát và nói lời tùy hỷ công đức, rồi tiếp tục lên đường.

Bà ấy nghe Ngài chúc lành, cảm thấy hân hoan hạnh phúc vô cùng, và vì bà không vơi niềm hoan hỷ do đức Phật mang lại, nên bà vẫn đứng cung kính đảnh lễ cho đến khi Ngài đi khuất dạng.

Chỉ sau đó vài ngày, bà từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba.

Bấy giờ Tôn giả Mahà-Moggallàna đang du hành giữa Thiên chúng, thấy Thiên nữ này có đại thần thông và đại oai lực của chư Thiên hiện đang hưởng cảnh vinh quang trên thiên giới, mà ngay cả tri kiến một bậc Giác ngộ cũng không thể xác định được hạn lượng của cảnh ấy.

Tôn giả bèn ngâm các vần kệ hỏi về thiện nghiệp công đức mà nàng đã làm. Các vần kệ này cũng giống như trước:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng, toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. 6. Kiếp xưa sinh ở chốn phàm trần,
   Con được làm người giữa thế nhân,
   Con gặp Phật-đà vô lậu hoặc,
   An nhiên tâm trí, chẳng mê lầm,
   Với Ngài, con có lòng thành tín,
   Dâng cúng tận tay các món ăn.

   7. Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong da
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Vì thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

11. (28) Chuyện thứ mười một – Lâu Ðài Cuả Nữ Thí Chủ Thứ Hai(Dutiyabhikkhàdàyika-Vimàna)

Chuyện này cũng giống chuyện Lâu đài trước, trừ điểm ở đây đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha, và nữ nhân cúng dường cho một Tỷ-kheo vô lậu hoặc, an nhiên tâm trí, chẳng còn si mê.

Tổng Kết

Lâu đài Nữ tỳ và Lakhuma, Người cho cơm cháy, Candàli, Phu nhân Khả ái, và Sonadinnà, Uposathà, Niddà, và Suniddà, cùng hai Nữ thí chủ.

Phẩm này được biết qua các chuyện trên.

Phẩm III

-ooOoo-

Pàricchattaka

1. (29) Chuyện thứ nhất – Lâu Ðài Huy Hoàng(Ulàra-Vimàna)

Bấy giờ, bậc Ðạo Sư trú tại Ràjagaha, ở Trúc Lâm. Thời ấy ở Ràjagaha trong một gia đình thường cúng dường Tôn giả Mahà-Moggallàna có một thiếu nữ chuyên tâm bố thí và thích thú bố thí.

Tại nhà ấy, các loại thực phẩm cứng và mềm đều được làm sẵn sàng trước buổi ngọ trai chính thức. Thời ấy, cô gái kia thường đem bố thí nửa phần thức ăn mà nàng có trong nhà. Nàng không ăn trừ khi đã bố thí xong.

Ngay cả khi nàng không thấy một vị xứng đáng nhận phần cúng dường, nàng cũng để dành một số thực phẩm cho đến khi nàng gặp một vị như thế. Nàng cũng bố thí luôn cho đám hành khất nữa.

Bấy giờ mẹ nàng thường hân hoan hạnh phúc tự nhủ: ‘Con gái ta chuyên tâm bố thí và thích thú bố thí cúng dường’. Rồi bà cho nàng phần ăn gấp đôi. Khi một phần ăn mà nàng nhận đã được phân phát, bà mẹ lại cho nàng phần thứ hai. Nàng cũng tiếp tục phân phát phần ấy.

Cứ vậy với thời gian trôi qua, khi đến tuổi, cha mẹ nàng đem gả nàng cho con trai một gia đình khác cũng ở trong thành phố này. Song gia đình này có tà kiến, không mộ đạo.

Bấy giờ, Tôn giả Mahà-Moggallàna đang lúc đi khất thực từng nhà, dừng lại trước cửa nhà cha chồng của thiếu nữ kia. Khi nàng thấy Tôn giả, lòng đầy thành tín, liền thưa:

– Bạch Tôn giả, xin hãy vào đây.

Nàng mời Tôn giả vào trong, cung kính đảnh lễ và cầm lấy chiếc bánh đã được bà mẹ chồng để dành. Nhưng không thể tìm ra bà, nàng tự nhủ: ‘Ta sẽ kể với mẹ sau về việc này và làm cho bà hân hoan vì thiện sự của ta’, rồi nàng dâng bánh lên Trưởng lão.

Vị Trưởng lão nói lên tùy hỷ công đức và tiếp tục lên đường. Còn cô gái thưa với mẹ chồng:

– Con đã cúng dường Tôn giả Mahà-Moggallàna chiếc bánh mà mẹ để dành.

Khi nghe nàng nói vậy, bà mẹ chồng kêu lên:

– Con này thật vô phép quá! Mày đã đem cho một Sa-môn đồ vật của ta mà thậm chí cũng không xin phép nữa!

Rồi, bà nói giọng lắp bắp vì bị cơn giận trấn áp và không còn suy nghĩ phải trái, liền chụp cái chày gãy nện túi bụi vào vai cô gái.

Cô gái này thể chất mong manh yếu đuối và thọ mạng sắp chấm dứt, nay bị thương tích trầm trọng gây đau đớn khốc liệt, chỉ trong vòng vài ngày nàng qua đời và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba.

Mặc dù nàng đã tạo được nhiều nghiệp lành, việc nàng đã đặc biệt cúng dường Trưởng lão này vẫn là tối thắng hơn cả.

Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên cõi trời như được tả ở trên, liền hỏi nàng:

1. Ðoàn tiên hộ tống thật huy hoàng,
   Dung sắc nàng làm sáng thập phương,
   Ngọc nữ múa đàn cùng hát xướng,
   Tiên đồng trang điểm biết bao chàng.

   2. Tiên chúng làm nàng hỷ lạc luôn,
   Vây quanh hầu cận thật vinh quang,
   Ðây Lâu đài của nàng vàng ánh,
   Thiên nữ, nàng trông đẹp rỡ ràng.

   3. Nàng là bà chủ đám tiên này,
   Ðược hưởng tràn trề lạc thú thay,
   Ðầy đủ oai thần, dòng quý tộc,
   Hân hoan giữa hội chúng như vầy,
   Hỡi nàng Thiên nữ, khi ta hỏi,
   Hãy nói nghiệp gì tạo quả đây.

Khi được Trưởng lão hỏi như vậy, Thiên nữ đáp:

4. Khi được sinh ra giữa thế nhân,
   Con là người ở cõi phàm trần,
   Ðã làm dâu của gia đình nọ
   Yếu kém về đức hạnh bản thân.

   5. Giữa người keo kiệt , chẳng tâm thành,
   Con có lòng tin, đức hạnh lành,
   Trong lúc ngài đang đi khất thực,
   Con dâng chiếc bánh tự tay mình.

   6. Con đã trình thưa với mẹ chồng,
   ‘Mới đây vừa đến một Sa-môn,
   Với Ngài, con có lòng thành tín,
   Ðem bánh dâng bằng tay của con’.

   7. Bà mẹ chồng liền mắng nhiếc con:
   ‘Con dâu thiếu lễ giáo gia môn,
   Mày không muốn hỏi xin ta đấy,
   Khi muốn cho hành khất dọc đường!’.

   8. Rồi mẹ chồng con nổi giận đầy,
   Ðánh con túi bụi với cây chày,
   Trúng vai con đã làm thương tổn,
   Con chẳng sống thêm được mấy ngày.

   9. Lúc ấy con thân hoại mạng chung,
   Tự do, giải thoát cõi trần gian,
   Tái sanh hội chúng trời Ðao lợi,
   Tam thập tam thiên hỷ lạc tràn.

   10. Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   11. Xin trình Tôn giả đại oan thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

2. (30) Chuyện thứ hai – Lâu Ðài Do Cúng Mía(Ucchu-Vimàna)

Bấy giờ, bậc Ðạo Sư trú tại Ràjagaha cũng giống như trong chuyện trước. Song điểm khác ở đây là: nàng cúng dường khúc mía, và bị đánh bằng cái ghế chết ngay lập tức và được tái sanh lên cõi trời Ba mươi ba.

Ngay đêm ấy, nàng đến yết kiến bậc Trưởng lão, và giống như mặt trăng, mặt trời, nàng làm cho Linh Thứu Sơn rực sáng trong khoảnh khắc ấy. Ðảnh lễ Tôn giả xong, nàng đứng sang một bên với dáng điệu cung kính. Sau đó Trưởng lão hỏi nàng:

1. Quả đất cùng chung các vị thần
   Ðược làm rạng rỡ thật vinh quang,
   Như vầng nhật nguyệt, nàng soi sáng
   Với ánh huy hoàng, vẻ mỹ quan,
   Như Phạm Thiên siêu quần bạt chúng
   Giữa Trời Ðao lợi với Thiên Hoàng.

   2. Hỡi nàng mang các chuỗi thanh liên,
   Cùng chuỗi bảo châu ở trán trên,
   Da tựa vàng ròng, trang điểm đẹp,
   Xiêm y tuyệt mỹ của thần tiên,
   Nàng là ai đó, này Thiên nữ,
   Ðảnh lễ ta rồi đứng một bên?

   3. Nghiệp gì nàng đã tạo trên đời,
   Kiếp trước sinh ra ở cõi người?
   Bố thí vẹn toàn hay giữ giới?
   Nhờ đâu vinh hiển, được lên trời?
   Hỡi nàng Thiên nữ, khi ta hỏi,
   Nghiệp quả gì đây, hãy trả lời.

Khi được Trưởng lão hỏi vậy, nàng Thiên nữ giải thích:

4. Mới đây, Tôn giả, chính trong làng,
   Khất thực, đến nhà của chúng con,
   Con cúng dường ngài cây mía nhỏ
   Với lòng thành tín, nhiệt tâm tràn.

   5. Sau đó mẹ chồng mắng chửi con:
   ‘Mày quăng khúc mía ở đâu chăng?’
   – Con không quăng cũng không ăn mía,
   Con cúng Sa-môn đạt tịnh an.

   6. ‘Quyền của ta đây hoặc của mày?’
   Mẹ chồng nói vậy, chửi con ngay,
   Bà cầm chiếc ghế quăng con ngã,
   Vong mạng, con thành Thiên nữ đây.

   7. Ðó là thiện nghiệp trước con làm,
   Phước quả này con hưởng vẹn toàn,
   Thiên chúng cùng con vui thỏa thích
   Năm nguồn dục lạc tạo hân hoan.

   8. Ðó là thiện nghiệp trước con làm,
   Phước quả này con hưởng vẹn toàn,
   Thiên chủ cùng chư Thiên bảo hộ,
   Ban cho dục lạc đủ năm nguồn.

   9. Phước quả này không phải nhỏ nhoi,
   Cúng dường mía kết quả cao vời,
   Nay con hưởng lạc cùng Thiên chúng,
   Tìm thú vui năm dục cõi trời.

   10. Phước quả này không phải nhỏ nhen,
   Cúng dường khúc mía với lòng tin
   Tạo thành kết quả đầy vinh hiển,
   Ðược hộ phò trong Hỷ lạc Viên,
   Tam thập tam thiên nhờ Ðế Thích,
   Như ngài ngàn mắt trú bình yên.

   11. Tôn giả, hiền nhân thương xót con,
   Ðến gần, con hỏi có khang an,
   Rồi con dâng cúng ngài cây mía
   Với tín tâm và hỷ lạc tràn.

3. (31) Chuyện thứ ba – Lâu Ðài Có Chiếc Trường Kỷ(Pallanka-Vimàna)

Bấy giờ, bậc Ðạo Sư trú tại Sàvatthi, ở Kỳ Viên. Thời ấy tại thành Sàvatthi, có con gái của một đệ tử tại gia được kết hôn với một nam tử của một gia đình khác cùng gia thế và hoàn cảnh tương tự trong thành ấy.

Nằng có bản tánh tốt đẹp, giữ giới hạnh toàn vẹn, tôn trọng chồng, hành trì Ngũ giới và đúng các ngày Bố-tát, nàng giữ Bát quan trai giới. Sau đó từ trần, nàng tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba.

Tôn giả Trưởng lão Mahà-Moggallàna du hành lên cõi thiên như (đã được tả trên) và hỏi nàng:

1. Trên bảo tọa tô điểm ngọc vàng,
   Trăm hoa rải rắc, đẹp huy hoàng,
   Trú kia, Thiên nữ oai nghi quá,
   Biến hóa hình dung với lực thần.

   2. Ðàn tiên này hộ tống quanh nàng,
   Nhảy múa hát ca, tạo lạc an,
   Nàng đắc thần thông Thiên chúng ấy,
   Nay là Thiên nữ đại vinh quang,
   Xưa làm người ở trong trần thế,
   Nàng tạo nên công đức gì chăng?
   Uy lực nàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

Thiên nữ giải thích cho Tôn giả qua các vần kệ này:

3. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Con là dâu quý tộc giàu sang,
   Vâng lời chồng bảo, không hờn giận,
   Và giữ ngày trai giới nhiệt tâm.

   4. Kiếp xưa con đã được làm người,
   Lòng dạ thơ ngây, thuở thiếu thời,
   Làm đẹp ý chồng, tâm tín cẩn,
   Ngày đêm phụng sự để vui đời.

   5. Ngày xưa, giữ đạo lý luân thường,
   Không sát sanh, tà dục, ác gian,
   Không uống rượu nồng, không nói láo,
   Con hoàn thành giới luật chu toàn.

   6. Vào ngày mười bốn với mười lăm,
   Và các ngày mồng tám, sáng trăng,
   Ðặc biệt là ngày trong nửa tháng
   Liên quan Bố-tát giới tu thân,
   Lòng thành, trì Bát quan trai giới
   Theo đúng pháp hành với nhiệt tâm.

   7. Hành trì Thánh thiện pháp liên quan
   Tám giới trang nghiêm, quả lạc an,
   Tuân phục phu quân, và khả ái,
   Con là đệ tử Phật Cồ-đàm.

   8. Hành thiện pháp xưa ở giữa đời,
   Dự phần ưu thắng vượt hơn người,
   Ðến khi thân hoại, con thành đạt
   Thần lực chư Thiên, đến cõi trời.

   9. Trong Lâu đài lạc thú, vinh quang,
   Ðược cả quần tiên hộ tống luôn,
   Thiên nữ một đoàn đem hỷ lạc
   Cho con trường thọ ở thiên đường.

4. (32) Chuyện thứ tư – Lâu Ðài Của Latà(Latà-Vimàna)

Bấy giờ, bậc Ðạo Sư trú tại Sàvatthi, ở Kỳ Viên. Thời ấy có một cô gái tên Latà, con của một đệ tử cư sĩ sống ở Sàvatthi, một thiếu nữ có học thức, nhiều tài năng và thông minh, về nhà chồng. Nàng rất khả ái đối với chồng, cha mẹ chồng, nói năng dịu dàng, nhân từ đối với gia nhân, có khả năng đảm đương công việc gia đình, tánh tình hiền thiện, thực hành giới hạnh hoàn hảo, thích thú bố thí, nàng lại tinh cần giữ Ngũ giới trọn vẹn và tuân thủ các ngày Bát quan trai giới.

Sau một thời gian nàng từ trần, và tái sanh làm con gái của Ðại Thiên Vương Vessavana (Tỳ-sa-môn). Song nàng vẫn có tên là Latà. Ngoài ra còn có bốn chị em khác là Sajjà, Pavarà, Acchimatì và Sutà.

Tất cả năm chị em đều được Sakka Thiên chủ bảo dưỡng và đưa vào vị trí thị giả của ngài nhờ khả năng ca múa. Song Latà được sủng ái nhất vì tài đàn hát múa của nàng. Khi nào các nàng hội họp, đều có tranh luận về tài năng âm nhạc. Cả năm đều đi đến Ðại Thiên vương Vessavana và hỏi:

– Tân phụ vương, ai trong chúng con có tài nhất về đàn hát múa ca?

Ngài đáp:

– Này các con, hãy đến chơi nhạc ở hội chúng chư Thiên bên bờ hồ Anottata. Tại đó, tài năng đặc biệt của các con sẽ thể hiện.

Các nàng làm theo lời ngài. Tại đó các tiên đồng không thể nào tự kiềm chế được khi Latà nhảy múa. Chư vị cười rộ lên vì tràn ngập kỳ thú, hoan nghênh không ngớt và vẫy khăn liên tục, chư vị gây huyên náo đến độ làm cho núi Tuyết Sơn như thể đang rung động.

Nhưng khi các nàng khác nhảy múa thì chư vị ngồi yên lặng như sơn ca mùa đông. Như vậy tại đại hội ấy, tài năng đặc biệt của Latà đã thể hiện rõ ràng.

Sau đó tư tưởng này khởi lên trong tâm Thiên nữ Sutà: ‘Vì hạnh nghiệp gì nàng Latà này đã vượt trội chúng ta về vinh quang hiển đạt? Nào, ta muốn hỏi về hạnh nghiệp Latà đã làm’. Nàng đến hỏi và nàng kia giải thích vấn đề cho nàng rõ.

Ðại vương Vessavana bèn trình toàn thể câu chuyện với Tôn giả Mahà-Moggallàna nhân dịp Tôn giả du hành lên thiên giới. Khi trình bày vấn đề lên đức Thế Tôn từ duyên cớ đầu tiên của câu chuyện, Tôn giả nói về các nàng Latà, Sajjà, Pavatà, Acchimatì và Sutà như sau:

1. Năm nàng đây chính các tiên nương,
   Con gái Tỳ-sa-môn Ðại vương,
   Thiên đế huy hoàng, cao cả ấy,
   Sáng ngời đức tính, tỏa hào quang.

   2. Năm nàng Thiên nữ đến bên dòng,
   Phủ kín hoa sen, tắm mát xong,
   Khi đã đùa chơi, cùng múa hát,
   Su-tà lại hỏi La-tà rằng:

   3. Hỡi nàng mang các chuỗi sen xanh,
   Và chuỗi bảo châu ở trán mình,
   Da tựa vàng ròng, đen nháy mắt,
   Sáng ngời như thể sắc thiên thanh,
   Cuộc đời nàng lại thêm trường thọ,
   Vì cớ sao nàng được nổi danh?

   4. Thiên chủ quý yêu bạn nhất đoàn,
   Hoàn toàn khả ái vẻ dung nhan,
   Bạn tài giỏi múa ca đàn hát,
   Và được quần tiên đến hỏi han.
   Sau khi Sutà hỏi, Latà liền đáp:

   5. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Em là dâu quý tộc giàu sang,
   Tuân lời chồng bảo, không hờn giận,
   Luôn giữ ngày trai giới nhiệt tâm.

   6. Thuở em là một kẻ phàm nhân,
   Em đã làm vui đẹp ý chồng,
   Cha mẹ, em chồng, người giúp việc,
   Cho nên được tiếng tốt vang lừng.

   7. Do hoàn thành thiện nghiệp xưa kia,
   Em xuất chúng luôn cả tứ bề:
   Thọ mạng, dung quang và hạnh phúc,
   Khang an, hưởng lạc thú tràn trề.

   8. Các nàng nghe chuyện La-tà chăng?
   Nàng giải đáp lời ta hỏi thăm:
   Các đức phu quân là thiện thú
   Tối cao cho cả đám hồng quần.

   9. Tất cả chúng ta trong Pháp chân,
   Hãy chăm lo phục vụ phu quân,
   Nơi đâu những kẻ là trinh phụ
   Theo Ðạo pháp này phải tận tâm
   Thực hiện những điều La-tà nói,
   Chúng ta sẽ hưởng được thiên ân.

   10. Sư tử lang thang khắp núi rừng,
   Trú trong hang đá, chốn nương thân,
   Giết tan các vật nào hèn yếu,
   Vì nó ăn loài thú bốn chân.

   11. Vậy tín nữ theo các Thánh nhân,
   Lòng thành, nương tựa đức phu quân,
   Với chồng, giữ trọn niềm trinh tiết,
   Tiêu diệt xan tham, thắng hận sân,
   Người ấy thực hành theo Chánh pháp,
   Ðời sau thọ hưởng cảnh thiên đàng.

5. (33) Chuyện thứ năm – Lâu Ðài CủaGuttila (Guttila-Vimàna)

Trong lúc đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha, Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên thiên giới, như đã kể ở trên, đến cõi trời Ba mươi ba. Ở đó trong ba mươi sáu Lâu đài liên tiếp, Tôn giả thấy ba mươi sáu Thiên nữ hưởng thọ thiên lạc vinh quang với một đoàn tùy tùng gồm cả ngàn tiên nữ, và Tôn giả lần lượt hỏi, bắt đầu với vần kệ. ‘Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm’ về các thiện nghiệp được các nàng thành tựu.

Sau khi Tôn giả hỏi, các Thiên nữ đáp lời với các vần kệ, mà vần đầu tiên là:

Con đã dâng y đẹp tuyệt trần…

Sau đó Tôn giả về nhân thế, trình câu chuyện lên đức Thế Tôn. Khi nghe chuyện, đức Thế Tôn nói:

– Này Moggallàna, không phải các Thiên nữ chỉ được ông hỏi và đáp lời như vậy mà thôi, nhưng xưa kia, hội chúng ấy cũng được Ta hỏi và trả lời như vậy.

Rồi vị Trưởng lão thỉnh cầu, Ngài kể lại cuộc đời Guttila, một chuyện Tiền thân của Ngài. (Xem chuyện “Tiền thân đức Phật”, quyển II số 243, Guttila Jàtaka).

1. Thất huyền cầm ấy thật du dương,
   Ta phải đàn êm ái lạ thường,
   Ðệ tử mời ta ra nhảy múa,
   Ko-si-ya, hãy giúp ta cùng.

   2. – Ta là nơi chốn bạn nương nhờ,
   Ta vẫn thường tôn trọng giáo sư,
   Ðệ tử sẽ không sao thắng bạn,
   Giáo sư này sẽ thắng môn đồ.

Tương truyền rằng ba mươi sáu Thiên nữ ấy đã sinh làm người vào thời đức Phật Kassapa (Ca-diếp cổ Phật trước đức Gotama), và đã thực hành các công đức thiện sự như vầy; một người dâng y, một người dâng hương, một người dâng trái cây tuyệt hảo, một người dâng nước mía, một người in dấu năm ngón tay có tẩm hương tại Tháp của đức Thế Tôn, một người hành trì ngày trai giới, một người dâng nước lên một Sa-môn lúc ấy đang thọ thực vào giờ ngọ trai, một người vô sân phục vụ cha mẹ chồng cáu kỉnh, một nữ tỳ tận trung chuyên cần, một người dâng cháo sữa lên một Sa-môn đang khất thực, một người dâng mật mía, một người dâng khúc mía, một người dâng quả timbaru, một người dâng dưa hấu, một người dâng dưa bở, một người dâng dưa leo, một người dâng hoa phàrusaka, một người dâng lò than nhỏ bằng đất (để sưởi), một người dâng bó củ sen, một người dâng một nắm lá thuốc, một người dâng tương chua, một người dâng bánh mè, một người dâng dây thắt lưng, một người dâng dây treo ở vai, một người dâng tấm vải buộc vết thương, một người dâng quạt, một người dâng quạt lá kè, một người dâng dụng cụ đuổi ruồi bằng lông chim công, một người dâng dù che nắng, một người dâng mứt, một người dâng bánh ngọt.

Tất cả vị này được tái sanh cùng đoàn tùy tùng gồm cả ngàn tiên nữ để làm thị nữ của Sakka Thiên chủ. Khi được Guttila, giáo sư âm nhạc, hỏi thăm, mỗi vị lần lượt giải thích các thiện nghiệp đã làm, bắt đầu với vần kệ: ‘Tín nữ dâng y đẹp tuyệt trần’ v.v….

3. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng, toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   4. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   5. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?
   6. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Bèn giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng.

   7. Tín nữ dâng y đẹp tuyệt trần,
   Là người vinh hiển giữa nhân quần,
   Người nào dâng các y như thế
   Sẽ đạt thiên cung đẹp thỏa lòng.

   8. Hãy ngắm Lâu đài đây của con,
   Là Thiên nữ, con biến hóa khôn lường,
   Vinh quang nhất giữa đàn tiên nữ,
   Hãy ngắm quả thành tựu phước ân.

   9. Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào ưa chuộng
   Trong dạ, tức thì xuất hiện ngay.

   10. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

Giống như Lâu đài này của người dâng y, bốn Lâu đài kế tiếp cũng được triển khai như vậy: Các vần kệ thứ 3 đến thứ 10 được lập lại bốn lần với các điểm thay đổi sau:

1. Tín nữ dâng hoa đẹp tuyệt trần, …
2. Tín nữ dâng hương ngát tuyệt trần, …
3. Tín nữ cúng dâng quả tuyệt trần, …
4. Tín nữ dâng cam lộ tuyệt trần, …
5. Con đã in hình năm ngón tay,

Tẩm hương lên bảo Tháp thờ Ngài

Thế Tôn Ca-diếp thời sơ cổ,….

….

Giống như Lâu đài người in dấu năm ngón tay tẩm hương, bốn Lâu đài kế tiếp cũng được triển khai như vậy, và lập lại các vần kệ từ 8 đến 10, nhưng có các biến đổi sau đây thay thế vần kệ 18:

19. Con thấy Tăng Ni ở dọc đường,
    Khi con nghe pháp của chư Tôn,
    Con tuân thủ một ngày trai giới,
    …
    20. Khi đứng trên dòng với tín tâm,
    Con dâng cúng nước một Sa-môn,
    …
    21. Xưa con hầu hạ mẹ cha chồng
    Cáu kỉnh, gắt gay lại cộc cằn,
    Con chẳng hận sân hay oán ghét,
    Giữ gìn giới đức thật chuyên tâm.

    22. Con là người phục dịch tha nhân,
    Nô lệ chuyên cần việc bản thân,
    Con chẳng hận sân hay ngã mạn,
    Con là người đã được chia phần.

    23. Khi đã hoàn thành sự nghiệp xong,
    Tái sanh thiện thú, được hân hoan,
    …
    24. Con dâng cháo sữa một Sa-môn
    Ðang bước đi cầu thực giữa đường,
    Hãy ngắm Lâu đài con được hưởng….
    …

Giống như Lâu đài của người cúng cháo sữa, hai mươi lăm Lâu đài khác cũng phải được khai triển như vậy:

25. Con dâng mật mía….
    26. Con dâng khúc mía nhỏ…
    27. Con dâng quả timbaru…
    28. Con dâng dưa hấu…
    29. Con dâng dưa bở….
    30. Con dâng dưa leo….
    31. Con dâng hoa phàrusaka….
    32. Con dâng lò sưởi tay…
    33. Con dâng một nắm rau xanh….
    34. Con dâng một bó hoa nhỏ…
    35. Con dâng một bó củ sen…
    36. Con dâng một nắm lá thuốc…
    37. Con dâng cháo xoài…
    38. Con dâng bánh mè…
    39. Con dâng dây thắt lưng..
    40. Con dâng dây treo ở vai…
    41. Con dâng tấm vải buộc vết thương…
    42. Con dâng cây quạt…
    43. Con dâng cây quạt lá kè…
    44. Con dâng dụng cụ đuổi ruồi bằng lông công…
    45. Con dâng cây dù che nắng…
    46. Con dâng đôi dép…
    47. Con dâng bánh dẻo…
    48. Con dâng mứt kẹo…
    49. Con dâng bánh ngọt lên một Sa-môn đi khất thực….
    50. Hãy ngắm Lâu đài đây của con,
    Là Thiên nữ con biến hóa khôn lường,
    Vinh quang nhất giữa đàn tiên nữ,
    Hãy ngắm quả thành tựu phước ân.

    51. Vì thế sắc con đẹp thế này,
    Và con vinh hiển ở nơi đây,
    Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
    Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

    52. Xin trình Tôn giả đại oai thần
    Công đức con làm giữa thế nhân,
    Vì thế oai nghi con rực rỡ,
    Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

    53. Lành thay ta đã đến hôm nay,
    Hạnh phúc bừng lên, rạng rỡ ngày,
    Vì được thấy đàn Thiên nữ ấy
    Thay hình đổi dạng thỏa lòng đây.

    54. Ðã nghe thiện pháp các nàng tiên,
    Ta quyết thực hành lắm phước duyên:
    Bố thí, tinh cần, thân chế ngự,
    Ta nguyền đến cảnh chẳng ưu phiền.

6. (34) Chuyện thứ sáu – Lâu Ðài Rực Rỡ(Daddalha-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi ở Kỳ Viên. Thời ấy trong một làng nhỏ của thị trấn Nàlaka có một người khá giả, tình nguyện phụng sự Tôn giả Trưởng lão Revata (Ly-bà-la). Người ấy được hai con gái: một nàng tên Bhaddà, nàng kia là Subhaddà.

Bhaddà về nhà chồng, đầy đủ tín tâm và thông tuệ, nhưng nàng lại không sinh con. Nàng bèn nói với chồng:

– Thiếp có một em gái tên Subhaddà, hãy cưới em gái thiếp. Nếu em thiếp sanh con trai, nó cũng là con của thiếp và dòng dõi này không bị tuyệt tự.

Chồng bảo nàng:

– Ðược lắm.

Và chàng làm theo đề nghị của vợ.

Bấy giờ Bhaddà khuyên nhủ Subhaddà:

– Này em, hãy thích thú bố thí, và tinh cần sống theo chánh hạnh, như vậy sẽ có nhiều lợi lạc cho em trong đời hiện tiền này và đời sau.

Một hôm, Subhaddà theo lời khuyên của chị và làm theo điều nàng bảo, thỉnh cầu Tôn giả Revatà đến thọ thực cùng bảy vị khác. Chư vị đến nhà nàng. Ðầy đủ tín tâm, nàng tự tay phục vụ chư vị và thiết đãi Tôn giả Revatà cùng chư Tỷ-kheo các món cao lương mỹ vị đủ loại cứng và mềm. Vị Trưởng lão nói lời tùy hỷ công đức rồi ra đi.

Về sau, Subhaddà từ trần và tái sanh vào hội chúng Hóa Lạc thiên. Còn Bhaddà, trước kia chỉ cúng dường cho các cá nhân riêng lẻ, nên được tái sanh làm thị nữ của Sakka Thiên chủ.

Bấy giờ Subhaddà, nhân lúc suy nghĩ lại thành quả của chính mình,tự hỏi: ‘Vì công đức nào mà nay ta đã hóa sinh tại đây?’. Và nhận ra chính nàng đạt được cảnh giới này do cúng dường Tăng chúng theo lời khuyên của Bhaddà. Rồi trong lúc nàng hỏi: ‘Thế Bhaddà nay ở đâu?’, nàng thấy chị nàng đã tái sanh làm thị nữ của Sakka, và do lòng thương tưởng chị kiếp trước, nàng bước vào Lâu đài của chị. Lúc ấy Bhaddà hỏi nàng:

1. Chói lọi dung nhan đẹp rỡ ràng,
   Hỡi nàng Thiên nữ đại vinh quang,
   Sáng ngời vượt hẳn bao Thiên nữ
   Tam thập tam thiên giới vẻ vang.

   2. Ta chẳng nhớ ta đã gặp nàng,
   Ðây lần đầu diện kiến dung nhan,
   Từ Thiên chúng cõi nào đi đến,
   Và gọi tên ta thật rõ ràng?
   Nàng ngâm hai vần kệ giải thích:

   3. Bhad-dà, em chính Su-bhad-dà,
   Khi ở cõi người một kiếp xưa,
   Em lấy chồng chung cùng chị đó,
   Em là tiểu muội chị đây mà.

   4. Ðến lúc em thân hoại mạng chung,
   Tự do giải thoát cõi hồng trần,
   Về sau cộng trú cùng Thiên chúng
   Hóa Lạc thiên vui thú tột cùng.

Bhaddà lại hỏi nàng:

5. Những người làm thiện nghiệp an lành
   Ði đến cõi trời để tái sanh,
   Em được sanh cùng Thiên chúng ấy,
   Su-bhad-dà phát biểu phân minh.

   6. Nhưng làm sao có pháp môn nào
   Em được người nào dạy ở đâu,
   Bố thí cách nào hành thiện sự
   Làm em sáng chói giữa trời cao?

   7. Ðã đạt đến danh vọng lẫy lừng,
   Vinh quang xuất chúng, hưởng thiên ân,
   Khi nàng Thiên nữ nghe lời hỏi,
   Quả ấy nghiệp gì, hãy giải phân.

Subhaddà đáp:
8. Cúng dường vừa đúng tám phần ăn,
Kiếp trước tự tay em hiến dâng,
Ðầy đủ tín tâm đem bố thí
Chúng Tỳ-kheo xứng đáng chia phần.

9. Vì thế sắc em đẹp thế này,
Và em vinh hiển ở nơi đây,
Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

10. Xin trình Thiên nữ đại oai thần
Công đức em làm giữa thế nhân,
Vì thế oai nghi em rực rỡ,
Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

Sau đó Bhaddà hỏi nàng:

11. Với tự tay mình, đủ tín tâm
    Chị đem nhiều thực phẩm cung dâng
    Sa-môn, Phạm hạnh, thân điều phục,
    Hơn cả em ngày trước đã làm.

    12. Sau khi đã bố thí nhiều hơn,
    Chị đến với Thiên chúng hạ tầng,
    Sao em cúng ít hơn thời ấy,
    Lại được vinh quang thật lẫy lừng?
    Thiên nữ, khi em vừa được hỏi,
    Nghiệp gì quả ấy, hãy phân trần.

Subhaddà lại nói:

13. Xưa em gặp một vị tu hành,
    Là bậc thầy làm khởi tín thành,
    Em thỉnh cầu ngài về thọ thực,
    Ly-bà-la, với bảy đồng hành.

    14. Ngài chú tâm làm lợi hữu tình,
    Vì lòng lân mẫn đối quần sanh,
    Dạy em: ‘Bố thí lên Tăng chúng’,
    Vì vậy em y giáo phụng hành.

    15. Lễ vật cúng dường lên chúng Tăng
    Trú an trong quả lớn vô ngần,
    Chị đem bố thí từng người một
    Chẳng được hưởng nhiều quả phước ân.

Khi Subhadda đã nói như vậy, Bhaddà chấp nhận ý nghĩa trên và ước mong đời sau sẽ nhiệt tình noi gương em nàng, bèn ngâm kệ:

16. Nay biết cúng dường lên chúng Tăng
    Ðược nhiều phước quả lớn vô ngần,
    Khi nào trở lại làm người nữa,
    Chị sẽ chuyên tâm việc cúng dường
    Lên chúng Tỷ-kheo nhiều mãi mãi,
    Lòng đầy hào phóng, chẳng xan tham.

Rồi Subhaddà trở lại thiên giới của nàng. Sau đó, khi Sakka Thiên chủ thấy Thiên nữ ấy sáng chói nhờ hào quang của sắc thân nàng vượt trội hơn hẳn Thiên chúng cõi trời Ba mươi ba, và đã nghe câu chuyện giữa hai nàng, nên ngay sau khi Subhaddà biến mất, ngài không biết nàng là ai, bèn hỏi Bhaddà:

17. Ai là Thiên nữ, hỡi Bhad-dà,
    Trò chuyện cùng nàng thật nết na,
    Nàng ấy vượt lên về mỹ sắc
    Mọi Thiên thần cõi Ba mươi ba?
    Nàng tâu trình Thiên chủ:

    18. Tâu ngài Thiên chủ, ở phàm trần,
    Kiếp trước sinh làm một nữ nhân,
    Nàng đã cùng con làm tỷ muội,
    Chúng con thời ấy lấy chung chồng,
    Bởi vì nàng cúng dường Tăng chúng,
    Nay sáng ngời lên với phước ân.

Sau đó Sakka Thiên chủ thuyết pháp, nêu rõ thành quả vĩ đại của lễ vật đáng tuyên dương mà nàng đã cúng dường Tăng chúng:

19. Ngày xưa Thiên nữ ấy em nàng,
    Nhờ thiện pháp, nay chiếu ánh quang,
    Nàng đã cúng dường lên Thánh chúng,
    Trú an trong quả lớn vô lường.

    20. Trước kia trên đỉnh Thứu Linh Sơn,
    Ta hỏi Phật-đà, đức Thế Tôn,
    Về sự kết thành do bố thí,
    Nơi nào đem quả lớn khôn lường.

    21. Ðối với phàm nhân chúng hữu tình
    Cúng dường mong phước đức phần mình,
    Nơi nào bố thí nhiều thành quả
    Mang lại cho người lúc tái sanh?

    22. Phật-đà trước đã hiểu tinh tường
    Nghiệp quả tạo nên bởi cúng dường,
    Bố thí nơi nào đem quả lớn,
    Nên Ngài giảng giải với ta rằng:

    23. Bốn người đang tiến bước lên đường,
    Và bốn người đắc quả trú an,
    Tăng chúng chánh chân và chú trọng
    Thực hành Giới, Ðịnh, Tuệ tinh cần.

    24. Ðối với phàm nhân, chúng hữu tình
    Cúng dường mong phước đức cho mình,
    Dâng nhiều lễ vật lên Tăng chúng
    Ðem quả lớn về lúc tái sanh.

    25. Vì Tăng chúng rộng lớn mênh mang,
    Sâu thẳm không lường giống đại dương,
    Ðệ tử bậc Anh hùng dưới thế
    Là người tối thắng giữa phàm nhân,
    Nơi nào Tăng chúng đi truyền pháp,
    Chư vị đều mang đến ánh quang.

    26. Những người đem lễ cúng chư Tăng,
    Lễ vật cúng dường thật chánh chân,
    Bố thí, hiến dâng theo Chánh pháp,
    Lễ kia mang quả lớn vô cùng,
    Cúng dường lễ vật lên Tăng chúng
    Ðược các Phật-đà tán thán luôn.

    27. Tích đức này đây chính phước điền,
    Những người kia tiến bước đi lên
    Giữa đời, tâm ngập tràn hoan hỷ,
    Khi đã diệt ô nhiễm thấp hèn
    Của thói xan tham cho tận gốc,
    Không còn lầm lỗi, sẽ sanh Thiên.

Sakka Thiên chủ kể toàn chuyện này với Tôn giả Mahà-Moggallàna, Tôn giả lại trình lên Thế Tôn. Ngài lấy đó làm một dịp thuyết pháp.

7. (35) Chuyện thứ bảy – Lâu Ðài CủaSesavati (Sesavati-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, ở Kỳ Viên. Thời ấy trong làng Nàlaka nước Ma-kiệt-đà (Magadha) có một nàng dâu trong nhà một gia chủ giàu tiền của.

Chuyện kể rằng nhiều kiếp trước, khi ngôi kim Tháp rộng một do-tuần đang được xây để thờ đức Thế Tôn Kassapa, nàng còn là một thiếu nữ cùng đi với mẹ đến khuôn viên của đền thờ này và hỏi mẹ:

– Mẹ ơi, các người này đang làm gì thế?

– Họ đang đúc gạch bằng vàng để xây tháp.

Khi nghe vậy, cô gái có tín tâm liền bảo mẹ:

– Mẹ ơi, ở cổ con có món nữ trang nhỏ này bằng vàng. Con muốn đem nó tặng vào ngôi bảo Tháp.

– Thế thì tốt lắm, con hãy đem cúng nó đi.

Rồi tháo món nữ trang từ cổ con gái ra trao tận tay người thợ vàng, bà bảo:

– Ðây là phần đóng góp của con bé này. Hãy thêm nó vào viên gạch ông đang đúc nhé.

Người thợ vàng làm theo lời ấy.

Về sau cô gái từ trần và do công đức đặc biệt kia, được tái sanh vào thiên giới, rồi lần lượt đi từ thiện thú này đến thiện thú khác; vào thời đức Thế Tôn Gotama, nàng tái sanh ở làng Nàlaka.

Một hôm nàng được mẹ sai đi làm việc cho bà, nàng đem một ít tiền đến một tiệm mua dầu. Trong tiệm này có một gia chủ đang đào đất để lấy một số lớn đồng tiền, vàng, ngọc trai, châu báu đủ loại đã được cha chôn giấu để dành từ xưa. Người chủ tiệm thấy rằng vì nghiệp quả của mình, chúng đã biến thành sỏi đá. Sau đó vị ấy chất thành một đống, cất vào một nơi để quan sát chúng vừa tự bảo: ‘Do năng lực của những người đầy đủ công đức, chúng sẽ trở thành vàng bạc, đồng tiền như xưa’.

Bấy giờ cô gái thấy vậy bèn hỏi:

– Sao các đồng tiền kahàpana và châu báu được chất đống thế này? Hiển nhiên chúng cần phải được cất giữ đúng đắn mới phải.

Người chủ tiệm nghe vậy tự nghĩ: ‘Cô gái này có đại phước đức. Nhờ cô này tất cả của cải này sẽ biến thành vàng bạc cả, và sẽ có giá trị cho ta. Ta sẽ đối xử với cô ấy thật ân cần tử tế’.

Ông liền đến gặp mẹ nàng và xin cầu hôn nàng:

– Xin hãy gả con gái bà cho con trai tôi.

Ông trao tặng nàng một số tài sản lớn, tổ chức lễ cưới linh đình và rước cô gái về nhà mình.

Sau đó, nhận thấy rõ đức hạnh của nàng, ông mở kho gia bảo ra và nói:

– Con thấy cái gì đây?

Nàng đáp:

– Con chẳng thấy gì ngoài một đống tiền, vàng, và châu báu.

Ông lại bảo:

– Các châu báu này đã biến mất vì kết quả các nghiệp ác của nhà ta, nay nhờ các nghiệp ưu thắng của con, chúng đã trở thành bảo vật. Vậy từ nay chỉ mình con trong nhà này được cai quản mọi sự. Còn chúng ta sẽ chỉ dùng những thứ gì do con định đoạt.

Từ đó mọi người biết nàng qua danh hiệu Sesavati (Nữ phú gia).

Vào thời ấy Tôn giả Tướng quân Chánh pháp Sàriputta biết các hành nghiệp của đời mình đã chấm dứt, bèn suy nghĩ: ‘Ta sẽ trao bảo vật cho mẹ ta, nữ nhân Bà-la-môn Rùpasari, để làm nơi nương tựa cho bà, rồi ta sẽ đắc Niết-bàn vô dư y’.

Tôn giả liền đến gần đức Thế Tôn, thông báo cho Ngài biết Niết-bàn vô dư y của mình sắp đến, và theo lệnh của bậc Ðạo Sư, Tôn giả thị hiện một phép đại thần thông, rồi nói hàng ngàn lời tán thán đức Thế Tôn và khởi hành; mặt vừa hướng thẳng về phía Thế Tôn, vừa lùi dần cho đến khi khuất dạng Ngài.

Khi đã ra đi khuất dạng, Tôn giả còn đảnh lễ Ngài một lần nữa, rồi được chúng Tỷ-kheo vây quanh, Tôn giả rời tinh xá. Tôn giả đưa huấn thị cho Tăng chúng xong, lại an ủi Tôn giả Ananda, và bảo tứ chúng quay về sau khi tiễn đưa Tôn giả. Vừa đúng lúc đến làng Nalaka, an trú mẫu thân Tôn giả vào quả vị Dự Lưu. vào lúc rạng đông, Tôn giả đắc Niết-bàn vô dư y ngay ở trong căn phòng mà Tôn giả đã được sinh ra. Sau đó cả chư Thiên và loài Người cùng làm lễ cung kính cúng dường di hài Tôn giả suốt bảy ngày. Họ làm dàn hỏa thiêu cao một trăm cubit (45m) với đủ loại chiên-đàn và hương liệu.

Nàng Sesavati cũng nghe tin về Niết-bàn vô dư y của Tôn giả. Nàng bảo: ‘Ta sẽ đi đảnh lễ ngài’, và dặn gia nhân đặt hoa bằng vàng đầy hộp và đem hương liệu đến, nàng muốn xin phép cha chồng ra đi.

Ông bảo nàng:

– Con đang mang thai và ở đó đông nghẹt cả người, vậy con nên ở nhà và gửi hương hoa đến thôi.

Tuy thế, nàng đầy tín tâm, suy nghĩ: ‘Cho dù có nguy hiểm đến tính mạng ta tại đó, ta cũng muốn đi hành lễ cúng dường’. Rồi không nghe lời khuyên của ông, nàng cùng các người hầu cận ra đi, cúng dường hương hoa xong, nàng đứng chắp tay trước ngực trong dáng điệu sùng kính.

Vào lúc ấy, một con voi đang lên cơn động tình ở trong đoàn tùy tùng của hoàng gia đến làm lễ cúng dường Tôn giả Trưởng lão, thình lình chạy vào đó, khi mọi người thấy nó, liền hốt hoảng chạy trốn vì sợ chết, đám đông ấy dẫm chết Sesavati, nàng đã ngã gục trong đám người chen lấn nhau.

Nàng đã hoàn thành lễ cúng dường và từ trần với niềm tin đối với Tôn giả. Tâm đầy thành tín, nàng được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba.

Khi quan sát thành quả của nàng và suy luận ra nguyên nhân, nàng thấy chính là do lễ cúng dường Tôn giả Trưởng lão, nên với lòng thành tín hướng về Tam Bảo, nàng cùng Lâu đài của nàng du hành đến đảnh lễ bậc Ðạo Sư, vừa bước xuống khỏi Lâu đài, nàng đứng chắp tay trước ngực trong dáng điệu sùng kính.

Thời ấy Tôn giả Vangìsa, đang ngồi cạnh đức Thế Tôn nói như vầy:

– Bạch Thế Tôn, con muốn hỏi Thiên nữ kia về công đức phước nghiệp mà nàng đã làm.

Ðức Thế Tôn bảo:

– Này Vangìsa, cứ làm như vậy đi.

Sau đó Tôn giả Vangìsa ngâm kệ tán thán Lâu đài của nàng trước tiên:

1. Với ánh sáng ngời của thủy tinh,
   Bạc vàng bao phủ khắp chung quanh,
   Lâu đài diễm lệ đầy màu sắc,
   Ta thấy nơi cư trú hiển vinh,
   Ðầy đủ cửa vòng cung chạm trổ,
   Cát vàng rải rắc lối Thiên đình.

   2. Như mặt trời xua bóng tối tan,
   Về thu chiếu sáng khắp mười phương,
   Lâu đài chói lọi trên thiên đỉnh
   Như cột lửa bừng ánh dạ quang.

   3. Chẳng khác nào tia chớp sáng lòa,
   Khiến hồn mê mẩn giữa trời xa,
   Vang lừng chũm chọe, đàn, kèn, trống,
   Tráng lệ như thành phố Ind-ra.

   4. Ðây đó hoa sen đỏ, trắng, xanh,
   Hoa lài, dâm bụt đỏ đầy cành,
   A-so-ka với Sà-la nở,
   Cây đẹp tỏa hương ngát dịu lành.

   5. Viền quanh thông, mít, Bhu-ja-ka,
   Chằng chịt hoa leo đám cọ dừa,
   Sen, súng đâm chồi như bảo ngọc,
   Hồ sen tuyệt mỹ, hỡi tiên nga!

   6. Bất kỳ dưới nước có hoa nào,
   Hoặc ở đất bằng hoa mọc sao,
   Dù thuộc thiên thần hay hạ giới,
   Chúng đều mọc ở tại lầu cao.

   7. Ðây là kết quả sự tu hành,
   Ðiều phục tự thân, được hóa sanh,
   Do nghiệp gì, Lâu đài đạt được?
   Hỡi nàng Thiên nữ nói cho minh.

Sau đó Thiên nữ đáp:

8. Cách nào con đạt Lâu đài này
   Có công, hạc, trĩ đến từng bầy,
   Hồng nga, ngỗng xám, sơn ca hót,
   Vang dội tiếng chim lảnh lót thay.

   9. Ðầy đủ cây hoa tỏa rộng cành:
   Vô ưu, đào đỏ với kèn xanh,
   Làm sao con đạt Lầu thiên giới,
   Tôn giả nghe con sẽ thuyết trình.

   10. Hưng thịnh miền đông Ma-kiệt-đà,
   Có làng tên gọi Na-la-ka,
   Xưa làm dâu một nhà nơi ấy,
   Dân chúng gọi con ‘Nữ phú gia’.

   11. Tâm con tràn ngập nỗi hân hoan,
   Rải rắc hoa thơm khắp đại nhân,
   Ngài được trời, người đồng kính mộ
   Về tài thuyết pháp lẫn hồng ân,
   Phước điền vô thượng là Tôn giả
   Xá-lợi-phất vừa xả báo thân.

   12. Sau khi con kính lễ ngài xong,
   Ngài đã về nơi tối thượng tầng,
   Ðại giác giả mang thân cuối ấy,
   Con từ giã thể xác phàm trần,
   Ði lên Tam thập tam thiên giới,
   Con đến nơi này để trú thân.

8. (36) Chuyện thứ tám – Lâu Ðài CủaMallikà (Mallikà-Vimàna)

Sau khi, đã hoàn thành nhiệm vụ của bậc Giác Ngộ, từ thời Chuyển Pháp luân cho đến thời giáo hóa du sĩ ngoại đạo Subhadda, vào lúc rạng đông một đêm trăng tròn tháng Visàkha, giữa đôi Sàla song thọ tại Upavattana, rừng Sàla của các quốc vương Malla ở Kusinàrà, đức Thế Tôn, nơi nương tựa của thế gian đã viên tịch trong Niết-bàn giới vô dư y, và trong lúc kim thân của Ngài được chư Thiên và loài Người cúng dường, một tín nữ ở Kusinàrà tên Mallikà thuộc dòng họ các quốc vương Malla, vợ của Bandhula, một người mộ đạo, đầy tín tâm, lấy nước hương thơm rửa bộ nữ trang hình tấm mạng lớn (để phủ quanh thân), giống như bộ nữ trang của đại tín nữ Visàkhà, và lau chùi thật bóng với một miếng vải mịn, rồi đem theo nhiều đồ vật khác như hương liệu, vòng hoa v.v…. đến đảnh lễ di hài đức Thế Tôn.

[Ðây chỉ là phần sơ lược, còn chuyện Mallikà có đầy đủ chi tiết trong bộ Luận Pháp cú (Dh.A.III.119, Mallikàdevivatthu) ]

Về sau, Mallikà từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Vì nàng đã cúng dường lễ vật như vậy, nên nàng được hưởng vô lượng Thiên lạc huy hoàng. Xiêm y nữ trang, lâu đài, đều sáng chói với thất bảo, cùng với ánh sáng của vàng ròng tuyệt hảo, rực rỡ chiếu khắp mười phương với kim sắc như thể rải rắc mọi hướng với những tia vàng tinh chất.

Bấy giờ Tôn giả Nàrada đang du hành giữa Thiên chúng, trông thấy nàng bèn lại gần. Nàng cung kính đảnh lễ Tôn giả, rồi đứng chắp tay trong dáng điệu sùng kính. Tôn giả hỏi nàng:

1. Thiên nữ khoác y phục ánh vàng,
   Ðiểm trang đầy ngọc báu kim hoàn,
   Thượng y vàng chói trông kiều diễm,
   Nàng chiếu sáng dầu chẳng điểm trang.

   2. Nàng đeo vòng đủ sắc là ai,
   Chiếc mão điểm trang tỏa sáng ngời,
   Che phủ mạng vàng ròng óng ả,
   Với bao hàng chuỗi ngọc buông lơi.

   3. Bảo vật hoàng kim kết ngọc hồng,
   Ngọc trai và ngọc thạch chen lồng,
   Minh châu mắt báo và hồng ngọc
   Như mắt bồ câu ngọc sáng trong.

   4. Tiếng chim khổng tước đáng yêu thay,
   Tiếng của hồng nga chúa ở đây
   Cùng tiếng sơn ca êm ái quá,
   Dịu dàng nghe chúng hót từng bầy,
   Khác nào âm điệu đàn năm thứ
   Ðồng tấu lên hòa khúc nhạc hay.

   5. Xe của nàng hoàn hảo sáng ngời,
   Khảm đầy bảo ngọc thật xinh tươi,
   Thiên xa lộng lẫy và cân xứng,
   Hình dáng hài hòa khắp mọi nơi.

   6. Thân sắc nàng như bức tượng vàng,
   Ðứng bên xe ngọc tỏa hào quang,
   Hỡi nàng Thiên nữ, khi ta hỏi,
   Hãy nói nghiệp gì quả ấy mang?

Và Thiên nữ đáp lời:

7. Tấm mạng vàng ròng với bảo trân,
   Ngọc trai dày đặc phủ kim ngân,
   Lòng thành con cúng Cồ-đàm Phật
   Vô lượng phước điền tịch diệt xong.

   8. Sau khi thiện sự đã hoàn toàn,
   Công đức được chư Phật tán dương,
   Con thọ hưởng Lâu đài hạnh phúc,
   Vô sầu, vô bệnh, mãi an khương.

9. (37) Chuyện thứ bảy – Lâu Ðài CủaVisàlakkhì (Visàlakkhì-Vimàna)

Sau khi đức Thế Tôn đã viên tịch, khi Ðại vương Ajàtasattu (A-xà-thế) đã xây một đại Tháp ở Ràjagaha trên phần xá-lợi mà vua nhận được và cử hành lễ hội cúng dường xong, cô con gái một nhà làm vòng hoa tên Sunandà, một tín nữ, một vị Thánh đệ tử đắc quả Dự Lưu, gửi nhiều tràng hoa thơm đến cúng bảo Tháp, và vào các ngày trai giới, chính nàng đi đến đó lễ bái.

Về sau, lúc từ trần, nàng được tái sanh làm thị nữ của Sakka Thiên chủ và một hôm Thiên chủ đi vào Lâm viên Cittalatà, thấy nàng đứng đó mà không bị ảnh hưởng bởi ánh hào quang của tất cả các vị Thiên thần chung quanh nàng.

Ngài bèn hỏi nàng lý do:

1. Thiên nữ là ai cặp mắt huyền,
   Trong vườn lạc thú Cit-ta Viên,
   Nàng đang đi dẫn đầu tiên chúng
   Hầu cận quanh nàng ở cõi thiên.

   2. Khi chư Thiên cõi Ba mươi ba
   Vào Lạc Viên này đủ mã, xa,
   Tất cả hào quang toàn hội chúng
   Ðồng thời được phóng tỏa lan ra.

   3. Song nàng đã đến tận nơi đây,
   Dạo bước Lâm viên lạc thú này,
   Thân thể nàng không ai chiếu sáng,
   Vì sao dung sắc được như vầy,
   Hỡi nàng Thiên nữ, khi nghe hỏi,
   Hãy nói nghiệp gì tạo quả đây?

Khi được Sakka Thiên chủ hỏi, Thiên nữ Sunandà đáp lời qua các vần kệ này:

4. Thiên chủ, nghiệp xưa tạo quả này,
   Hình dung, sanh thú của con đây,
   Vinh quang, uy lực, tâu Thiên chủ,
   Xin lắng nghe con sẽ giải bày.

   5. Vương Xá thành đầy lạc thú kia,
   Con là tín nữ Su-nan-dà,
   Tín tâm đầy đủ hành trì giới,
   Bố thí hân hoan rộng rãi mà.

   6. Các thứ đèn dầu, thức uống ăn,
   Tọa sàng, y phục thứ cần dùng,
   Con dâng cúng những người chơn chánh,
   Cùng với niềm thành tín nhiệt tâm.

   7. Vào ngày mười bốn với mười lăm,
   Mồng tám, những ngày có sáng trăng,
   Ðặc biệt là ngày trong nửa tháng
   Liên quan Bố-tát giới tu thân,
   Con hành trì Bát quan trai giới,
   Ðức hạnh con luôn sống hộ phòng.

   8. Hại mạng sát sanh con tránh xa,
   Giữ mình không dối trá sai ngoa,
   Cũng không trộm cắp hay tà dục,
   Thói uống rượu say cũng đoạn trừ.

   9. Hân hoan giữ Ngũ giới tu hành,
   Thành Ðế con nghiên cứu thật tinh,
   Ðệ tử đức Cồ-đàm Giác giả,
   Là người có mắt, đấng lừng danh.

   10. Thuở trước một nhà quyến thuộc con
   Ðã đưa con đủ loại hoa vòng,
   Con dâng tất cả vòng hoa ấy
   Tại tháp của Ngài, đức Thế Tôn.

   11. Vào ngày trai giới có trăng rằm,
   Con đến cúng dường với tín tâm,
   Hương liệu, vòng hoa, dầu đủ thứ,
   Tại đền bảo Tháp, chính tay dâng.

   12. Vì hạnh nghiệp ngày trước của con,
   Dâng tràng hoa, tấu đức Thiên hoàng,
   Hình dung, cảnh giới này con đạt,
   Vinh hiển cao sang, đủ lực thần.

   13. Vì hạnh nghiệp xưa tạo ở đời,
   Con thường giữ giới Bát quan trai,
   Kết thành thiện quả ngày sau đến,
   Thiên chủ, con mong đạt Bất lai.

Rồi Sakka Thiên chủ trình vấn đề này với Tôn giả Vangìsa. Tại Hội nghị kết tập Kinh điển, Tôn giả thuật chuyện này với chư Trưởng lão thời ấy đang biên soạn Giáo pháp và chư vị thêm chuyện này đúng như thật vào Kinh tạng.

10. (38) Chuyện thứ mười – Lâu Ðài Cây San Hô(Paricchattaka-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn, trú tại Sàvatthi, trong Kỳ Viên. Một đệ tử tại gia đầy tín thành cúng dường thực phẩm lên đức Thế Tôn tại nhà riêng vô cùng trọng thể.

Ngay lúc ấy một nữ nhân lượm củi trong Hắc lâm thấy một cây Vô ưu (Asoka) đang nở hoa. Bà đi nhặt các cành hoa đến rải quanh đức Thế Tôn, cung kính đảnh lễ Ngài rồi ra về.

Sau đó bà từ trần, được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba, hưởng lạc thú tại Hỷ lạc Viên Nandana, cùng với đoàn tiên nữ ca múa tham dự lễ hội dưới cây Thiên hoa San hô. Tôn giả Mahà-Moggallàna cũng thấy nàng và hỏi nàng như vầy:

1. Cùng với San hô, các loại hoa,
   Vườn tiên tuyệt mỹ đẹp lòng ta,
   Kết thành từng chuỗi hoa thiên giới,
   Nàng thích thú và cất tiếng ca.

   2. Trong khi nàng múa với toàn thân,
   Xoay tít tứ chi khắp mọi phương,
   Âm nhạc thiên đình vang vọng đến
   Bên tai nghe quả thật du dương.

   3. Trong khi nàng múa với toàn thân,
   Xoay tít tứ chi khắp mọi phương,
   Nhè nhẹ hương trời lan tỏa rộng,
   Làn hương dịu ngọt tạo hân hoan.

   4. Ðang lúc nàng di chuyển dáng hình,
   Trâm cài tóc bím kết bên mình,
   Âm vang như tiếng tơ hòa tấu
   Năm thứ đàn huyền diệu hợp thành.

   5. Vòng tai được gió thổi ngang qua,
   Lay động theo làn gió nhẹ đưa,
   Âm hưởng các vòng vàng ngọc ấy
   Khác nào năm tiếng nhạc đồng hòa.

   6. Và hương của các chuỗi phương hoa
   Khả ái trên đầu nhẹ tỏa ra,
   Thoang thoảng bay đi khắp mọi hướng
   Giống như cây mạn-thù-sa-ka,

   7. Nàng thở làn hương thật ngọt ngào,
   Nàng nhìn vẻ đẹp cõi trời cao,
   Hỡi nàng Thiên nữ khi nghe hỏi,
   Hãy nói quả đây của nghiệp nào.
   Sau đó Thiên nữ đáp lời:

   8. Thuở trước con dâng cúng Phật-đà
   Những vòng hoa đẹp A-so-ka,
   Ðỏ hồng, rực sáng như màu lửa,
   Ngào ngạt hương thơm thoang thoảng đưa.

   9. Khi đã thực hành thiện nghiệp xong,
   Nghiệp lành được đức Phật tuyên dương,
   Nay con thọ hưởng nhiều ân phước,
   Vô bệnh, vô sầu, mãi lạc an.

Tổng Kết

– Lâu đài Huy Hoàng, Lâu đài người cúng khúc mía, Lâu đài Trường kỷ, Lâu đài Lata.

– Lâu đài Guttila, Lâu đài Sáng chói, Lâu đài Sesavati, Lâu đài Mallikà, Lâu đài Vìsalakkhi,

– Lâu đài Cây San hô.

Phẩm này được biết qua các chuyện trên.

Phẩm IV

-ooOoo-

Ðỏ sẫm

1. (39) Chuyện thứ nhất – Lâu Ðài Ðỏ Sẫm(Manjetthaka-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Sàvatthi, trong Kỳ Viên. Lúc Ngài đang được cúng dường thực phẩm theo cách được miêu tả trong Lâu đài trước, một nữ tỳ của nhà nọ đã lượm hoa từ cây Sàla đang nở rộ trong Hắc Lâm, xâu từng chuỗi thành những bó hoa nhỏ, rồi lượm rất nhiều hoa quý, những hoa đã rụng, và nàng đi vào thành.

Nàng thấy đức Thế Tôn đang an tọa trong ngôi đình, và với tín tâm, nàng trân trọng cúng dâng các bó hoa ấy đặt chung quanh tọa cụ của Ngài, rải thêm các hoa kia, rồi cung kính đảnh lễ Ngài, đi vòng quanh Ngài ba lần theo đúng nghi thức và ra đi.

Về sau nàng từ trần, và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Tại đây, một Lâu đài dành cho nàng được làm bằng pha lê đỏ, và trước đó là một rừng Sàla hùng vĩ với mặt đất được rải cát vàng. Khi Thiên nữ bước ra khỏi Lâu đài và đi vào rừng Sàla, các cây hoa rạp mình xuống và rắc hoa trên thân nàng.

Tôn giả Mahà Moggallàna đến gần nàng như đã tả ở trên, và hỏi nàng:

1. Ðỏ sẫm lầu cao trải cát vàng,
   Kìa nàng Thiên nữ thật vinh quang,
   Nàng đang thưởng thức đàn hòa tấu,
   Năm thứ âm thanh tuyệt dịu dàng.

   2. Nàng bước xuống lầu lộng lẫy kia
   Làm bằng châu ngọc trải kim sa,
   Vào rừng song thọ Sà-la ấy,
   Diễm lệ muôn đời nở rộ hoa.

   3. Dưới từng gốc đại thọ Sà-la,
   Nàng đứng dừng chân, Thiên nữ kia,
   Hùng vĩ cây nghiêng mình cúi rạp
   Trước nàng, rải rắc cả muôn hoa.

   4. Mùi hương của đại thọ Sà-la,
   Lay động theo làn gió nhẹ đưa,
   Chim chóc dập dìu bay mọi hướng,
   Khác nào cây mạn-thù-sa-ka.

   5. Nàng thở làn hương thanh tịnh thay,
   Nàng nhìn vẻ đẹp quý cao này,
   Hỡi nàng Thiên nữ, khi nghe hỏi,
   Hãy nói nghiệp gì tạo quả đây.

Khi được nghe Trưởng lão hỏi, nàng Thiên nữ ngâm các vần kệ đáp lời:

6. Thuở được làm người giữa thế nhân,
   Con là nô lệ của nhà chồng,
   Khi nhìn đức Phật đang an tọa,
   Con rải Sa-la để cúng dâng.

   7. Thời ấy tâm đầy đủ tín thành,
   Con dâng lên với chính tay mình
   Phật-đà một chiếc vòng hoa đẹp
   Bằng đám Sà-la kết thật tinh.

   8. Khi đã thực hành thiện nghiệp xong,
   Nghiệp lành đức Phật tuyên dương,
   Nay con thọ hưởng nhiều ân phước,
   Vô bệnh, vô sầu, mãi lạc an.

2. (40) Chuyện thứ hai – Lâu Ðài Sáng Chói(Pabhassara-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha. Thời ấy ở Ràjagaha có một đệ tử cư sĩ đầy tín thành đối với Trưởng lão Mahà-Moggallàna. Một trong hai cô con gái vị này là một tín nữ có lòng thành kính đối với bậc Trưởng lão ấy.

Một hôm Tôn giả Mahà-Moggallàna đi khất thực trong thành Ràjagaha, đến tận nhà ấy. Cô gái thấy Tôn giả, lòng đầy hoan hỷ, bảo sửa soạn chỗ ngồi, và khi Tôn giả đã an tọa tại đó, nàng cúng dường một tràng hoa lài và đổ đầy mật mía vào bình bát của Trưởng lão. Tôn giả vẫn ngồi yên vì muốn nói lời tùy hỷ công đức. Cô gái tỏ ý rằng nàng không có thì giờ để nghe Tôn giả vì đang bận nhiều công việc nhà, và nói:

– Con sẽ xin nghe Pháp vào một ngày khác.

Rồi nàng cung kính đảnh lễ vị Trưởng lão và giã từ, ngay hôm ấy nàng từ trần và tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Tôn giả Mahà Moggallàna đến gần nàng và hỏi nàng qua các vần kệ này:

1. Thiên nữ dung nhan đẹp rỡ ràng,
   Xiêm y lấp lánh tỏa hào quang,
   Tứ chi bóng loáng chiên-đàn phấn,
   Vĩ đại thay thần lực của nàng,
   Thiên nữ là ai đầy diễm lệ,
   Thấy ta, nàng đảnh lễ nghiêm trang?

   2. Sàng tọa cao sang dát bảo châu,
   Sáng ngời nàng ngự ở trên lầu,
   Hào quang tỏa chiếu như Thiên chủ
   Trong Hỷ lạc Viên chẳng khác đâu.

   3. Ngày trước nàng tu thiện hạnh nào,
   Nghiệp gì, nàng hưởng quả trời cao,
   Hỡi nàng Thiên nữ, khi nghe hỏi,
   Hãy nói quả này bởi cớ sao?

Ðược Trưởng lão hỏi như vầy, nàng Thiên nữ giải thích qua các vần kệ:

4. Tôn giả đi xin vật cúng dường,
   Con dâng mật mía với hoa tràng,
   Ðây là kết quả hành vi ấy,
   Con hưởng thọ thiên giới lạc an.

   5. Song con ân hận mãi trong tâm,
   Vì đã trót gây việc lỗi lầm,
   Tôn giả, con không nghe Chánh pháp,
   Pháp Vương khéo giảng ở trên trần.
   6. Vậy con xin chúc: ‘Phước phần ngài’.
   Lân mẫn phần con, bất cứ ai
   Khích lệ con vào trong đạo lý,
   Pháp Vương khéo gỉảng ở trên đời.

   7. Bất cứ ai đầy đủ tín tâm,
   Tin vào đức Phật, Pháp, Tăng đoàn,
   Ðều hơn con hẳn về dung sắc,
   Thọ mạng, hào quang, danh vọng vang,
   Thiên chúng này hơn con các mặt
   Hiển vinh thần lực đại huy hoàng.

3. (41) Chuyện thứ ba – Lâu Ðài Trên Con Voi(Nàga-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ba-la-nại ở Isipatana (Trú xứ chư Tiên) trong Vườn Nai. Thời ấy một đệ tử tại gia, sống ở Ba-la-nại, là kẻ mộ đạo, đầy tín tâm, thực hành giới đức, nhờ người khác dệt một bộ y và giặt thật sạch để cúng dường đức Thế Tôn.

Bà đi đến đặt bộ y dưới chân Ngài và nói như vầy:

– Bạch Thế Tôn, mong đức Thế Tôn từ bi nhận bộ y này để con được hạnh phúc an lạc lâu dài.

Ðức Thế Tôn nhận bộ y và nhìn thấy các đức tính đầy đủ của bà, bèn thuyết pháp cho bà. Lúc kết thúc, bà đắc quả Dự Lưu, cung kính đảnh lễ Thế Tôn, đi quanh Ngài một vòng đúng nghi thức, rồi về nhà.

Chẳng bao lâu sau, bà từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba, và được Sakka Thiên chủ sủng ái, đặt danh hiệu Yasuttarà.

Do uy lực công đức của Thiên nữ này, một con voi cao quý xuất hiện được phủ trong tấm lưới bằng vàng: rồi một chiếc đình bằng bảo ngọc hiện ra trên lưng voi, bên trong có bảo tọa bằng ngọc trang hoàng lộng lẫy. Trong đôi ngà voi có hai hồ sen diễm lệ, rực rỡ với hoa sen, hoa súng, đồng thời hiện ra. Tại đó, trên các đài sen, các tiên nữ cầm năm loại nhạc cụ đàn ca múa hát.

Ðức Thế Tôn, sau khi đã ở tại Ba-la-nại một thời gian như ý, liền khởi hành về phía Sàvatthi. Ðến đó, Ngài trú trong Kỳ Viên. Bấy giờ Thiên nữ ấy suy ngẫm về cảnh cực lạc của nàng và duyên cớ việc kia, liền nhận thấy: ‘Việc này là do nhân duyên cúng dường bậc Ðạo Sư’.

Lòng đầy hoan hỷ, tín thành và cung kính đối với Ngài, nàng phi hành qua không gian trên lưng bảo tượng huy hoàng của nàng khi đêm đã về khuya, rồi giáng hạ từ lưng voi, đến đảnh lễ đức Thế Tôn, vươn đôi tay ra chắp lại và đứng gần đó.

Tôn giả Vangìsa được sự đồng ý của Thế Tôn, bèn hỏi nàng như vầy:

1. Ngự trên thiên tượng thật huy hoàng,
   Bao phủ toàn châu báu ngọc vàng,
   Ðại tượng oai hùng kim võng phủ,
   Cân đai đẹp lộng lẫy muôn phần,
   Hỡi nàng Thiên nữ đầy trân bảo,
   Ðã đến đây qua giữa cõi không.

   2. Phía trên của mỗi chiếc ngà voi
   Xuất hiện hồ sen nở đẹp tươi,
   Trong tựa pha lê, làn nước mát,
   Từng đoàn nữ nhạc bước ra ngoài
   Giữa hồ sen khiến lòng mê mẩn,
   Tiên chúng này đang múa tuyệt vời.

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại huy hoàng,
   Nàng đã đạt bao đại lực thần,
   Công đức gì xưa nàng đã tạo,
   Khi tái sanh làm một thế nhân?
   Vì sao thần lực nàng ngời sáng,
   Dung quang chiếu tỏa khắp mười phương?

Ðược vị Trưởng lão hỏi như vậy, Thiên nữ đáp lại qua các vần kệ này:

4. Khi đến Ba-la-nại thuở xưa,
   Con dâng đức Phật bộ cà-sa,
   Bái chân Ngài, kế con ngồi xuống,
   Hoan hỷ chấp tay lễ Phật-đà.

   5. Ðức Phật màu da sáng tựa vàng,
   Dạy con Khổ, Tập, ấy vô thường,
   Niết-bàn, Khổ diệt là trường cửu,
   Ngài dạy con dần biết đúng Ðường.

   6. Ðời con ngắn ngủi vội lìa trần,
   Từ đó mạng chung được hóa thân,
   Uy danh ở giữa đoàn Thiên chúng
   Tam thập tam thiên thật lẫy lừng,
   Ái hậu Sak-ka cùng mỹ hiệu
   Ya-sut-ta hiển hách mười phương.

4. (42) Chuyện thứ tư – Lâu Ðài Alomà(Alomà-Vimàna)

Trong lúc đức Thế Tôn trú gần Ba-la-nại tại Isipatana (Trú xứ chư Tiên) trong Lộc Uyển, Ngài vào thành Ba-la-nại để khất thực. Tại đó một nữ nhân nghèo khó tên Alomà thấy Ngài, với tâm đầy thành tín, nhưng không có gì khác để cúng dường, bèn suy nghĩ: ‘Một vật như thế này được cúng dường đức Thế Tôn sẽ có kết quả vĩ đại cho ta’.

Rồi bà đem dâng Ngài chiếc bánh kummàsa bằng bột gạo khô cứng, không có muối và bể vụn. Do việc cúng dường này, tâm bà cảm thấy hoan hỷ.

Ðức Thế Tôn nhận bánh.

Về sau bà từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi nàng:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Ở Ba-la-nại ấy ngày xưa,
   Con có lòng tin tưởng Phật-đà,
   Thân tộc mặt trời đầy ánh sáng,
   Tay con dâng bánh kum-mà-sa.

   6. Hãy nhìn phước báo kum-mà-sa,
   Miếng bánh không nêm muối cứng khô,
   Ai chẳng thực hành nhiều thiện sự,
   Khi nhìn hạnh phúc A-lo-mà?

   7. Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Vì thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

5. (43) Chuyện thứ năm – Lâu Ðài Của Người Cúng Cháo Gạo(Kanjikadàyika-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Andhakavinda. Thời ấy một cơn bệnh do trúng gió phát sinh trong bụng Thế Tôn.

Ðức Thế Tôn bảo Tôn giả Ananda:

– Này Ananda, khi ông đi khất thực hãy đem về một ít cháo chua để làm thuốc trị bệnh cho Ta.

– Bạch Thế Tôn, con sẽ làm như vậy.

Tôn giả hứa xong, cầm bình bát do Tứ Ðại Thiên vương tặng, đến đứng trước cửa nhà vị y sĩ cận sự của Tôn giả.

Bà vợ của y sĩ thấy Tôn giả, liền đảnh lễ, cầm bình bát và bảo vị Trưởng lão:

– Bạch Tôn giả, Tôn giả cần loại thuốc gì?

Ta thấy rõ bà ấy là người thông minh nên đã nhận ra: ‘Trưởng lão này đến đây khi cần dược liệu, chứ không phải thực phẩm’.

Và khi Tôn giả bảo:

– Xin cho một ít cháo gạo.

Bà suy nghĩ: ‘Thuốc này không phải dành cho Sư phụ ta, quả thật chiếc bình bát này không phải của ai khác ngoài chiếc bình của đức Thế Tôn. Nào, ta hãy tìm cho được loại cháo gạo thích hợp với vị cứu nhân độ thế’.

Lòng tràn ngập hân hoan cung kính, bà nấu món cháo với nước trái táo, đổ đầy bình bát và để dùng chung với món cháo, bà sửa soạn thêm vài thực phẩm khác nữa.

Nhờ dùng món này, bệnh của đức Thế Tôn được thuyên giảm. Về sau, bà ấy từ trần, tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba, thọ hưởng đại thiên lạc.

Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi bà như vầy:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Kiếp xưa con ở An-dha-ka,
   Con cúng cháo dâng đức Phật-đà,
   Ðấng có hào quang dùng món cháo
   Nấu cùng trái táo với dầu pha.

   6. Trộn chút hồ tiêu, với tỏi ta,
   Cho thêm vào ít nước là-ma,
   Với lòng thành tín con dâng cúng
   Lên đấng chánh nhân, đức Phật-đà.

   7. Nữ hoàng chánh hậu Chuyển luân vương,
   Khả ái toàn thân đẹp vẹn toàn,
   Yểu điệu dưới mắt nhìn Thánh chúa,
   Cũng không có giá trị ngang bằng
   Một phần mười sáu người thành tín
   Ðem món cháo hoa ấy cúng dường.

2. Một trăm con ngựa, trăm cân vàng,
   Xa giá do la kéo, một trăm,
   Kiều nữ trăm ngàn trang điểm ngọc,
   Hoa tai, giá trị cũng không bằng
   Một phần mười sáu người thành tín
   Ðem món cháo hoa ấy cúng dường.

   9. Một trăm voi ở Tuyết Cao Sơn
   Ngà giống càng xe, thật tráng cường,
   Vương tượng oai hùng mang áo giáp,
   Cân đai vàng ngọc cũng không bằng
   Một phần mười sáu người thành tín
   Ðem món cháo hoa ấy cúng dường.

   10. Dù người nắm giữ mọi quyền năng,
   Khắp bốn đại châu cũng chẳng bằng
   Chỉ một phần mười sáu lễ vật
   Người đem món cháo ấy cung dâng.

6. (44) Câu chuyện thứ sáu – Lâu Ðài Tịnh Xá(Vihàra-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Sàvatthi, trong Kỳ Viên tinh xá. Thời ấy Visàkhà, vị đại đệ tử nữ cư sĩ, đã được các bạn hữu và người hầu cận thúc giục đi chơi một vòng trong hoa viên nhân một ngày lễ hội. Ðược tắm rửa và xoa dầu thơm cẩn thận, bà ăn một bữa thịnh soạn xong, tự trang điểm với ‘bộ nữ trang đại quý giá’, rồi được một đám bạn đồng hành năm trăm người hầu cận, bà rời nhà ra đi với đoàn người hộ tống linh đình.

Trong khi tiến về hoa viên, bà suy nghĩ: ‘Cuộc vui chơi nhàn nhã như thuở còn thiếu nữ đối với ta giờ đây có nghĩa gì? Nào, ta hãy đi đến tinh xá, đảnh lễ đức Thế Tôn cùng chư Tôn giả làm phát khởi tín tâm, và ta sẽ nghe pháp’.

Bà liền đi đến tinh xá, dừng lại bên đường cởi bộ trang sức đại quý báu ấy ra, trao vào tay một nữ tỳ, kính lễ đức Thế Tôn, rồi ngồi xuống một bên. Bà nghe pháp xong, cung kính đảnh lễ đức Thế Tôn, đi vòng quanh Ngài theo đúng nghi thức, và rời tinh xá. Vừa đi một chặng đường ngắn, bà liền bảo nữ tỳ:

– Nào, ta muốn đeo bộ nữ trang.

Trước đây cô gái ấy đã buộc nó thành một gói, đặt trong tinh xá, rồi đi quanh quẩn một lúc, đến giờ ra về lại quên bẵng việc kia. Nàng thú nhận:

– Con quên mất, chắc nó còn ở đó. Con sẽ đi kiếm về đây.

Và nàng liền quay lại. Visàkhà lại bảo:

– Ðược rồi, nếu nó đã được cất trong tinh xá và quên mất, thì vì lợi ích của tinh xá, ta sẽ cúng dường bộ trang sức ấy.

Rồi bà trở lại tinh xá, đến gần đức Thế Tôn, cung kính đảnh lễ Ngài, trình lên Ngài ý định của bà và thưa:

– Bạch Thế Tôn, con muốn xây một tinh xá, ước mong đức Thế Tôn từ bi cho phép con.

Ðức Thế Tôn chấp thuận bằng cách im lặng.

Khi Visàkhà đã dâng lễ cúng dường bộ nữ trang đặc biệt ấy trị giá chín trăm triệu đồng tiền vàng, Tôn giả Trưởng lão Moggallàna giám sát công trình xây cất ấy.

Ngôi tinh xá được hoàn tất trong vòng chín tháng, dành cho đức Phật Thế Tôn và Tăng chúng một tòa Lâu đài thích hợp để an trú, trang bị đủ một ngàn phòng. Năm trăm phòng ở tầng dưới và năm trăm phòng ở tầng trên, tương truyền đó là một lâu đài như ở trên Thiên giới, sàn được xây như một bức tranh bằng châu báu cẩn hình những vòng hoa được phát họa tuyệt mỹ. Những bức tranh trên da thú, trát thạch cao trắng đẹp mắt, những đồ gỗ đánh bóng tinh xảo mỹ thuật và các phần nội thất cân xứng hài hòa như tường, cột, kèo, đòn tay, tấm trang trí góc tường, trụ cửa lớn, cửa sổ, cầu thang v.v… khéo thiết kế khả ái; và các gian nhà phụ, tư thất, mái đình, mái hiên, đại loại như thế, đều được dựng lên.

Khi tinh xá đã xong và bà sắp cử hành lễ cúng đường tặng vật trị giá chín trăm triệu đồng tiền vàng, bà nhìn thấy vẻ huy hoàng của Lâu đài trong lúc bà bước lên thượng lầu cùng năm trăm bạn đồng hành và hoan hỷ nói với họ:

– Bất cứ công đức gì ta nhận được nhờ xây cất Lâu đài này, xin chư vị đồng hưởng, ta xin phân phát đều công đức đến chư vị đã dự phần vào đây.

– Quả thật, mong được như vậy, quả thật.

Chư vị ấy đồng thanh nói với lòng tín thành và tất cả đều hoan hỷ.

Vào dịp ấy, có một tín nữ dự phần vào việc đồng hưởng công đức này với một tâm tư đặc biệt. Chẳng bao lâu sau đó, nàng từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Do uy lực công đức của nàng, một Lâu đài vĩ đại xuất hiện cho nàng, có thể du hành qua không gian, tráng lệ với nhiều nhà có nóc nhọn, hoa viên, hồ sen v.v… dài mười sáu do-tuần và rộng tám do-tuần, tỏa sáng một trăm do-tuần nhờ hào quang của chính nó. Khi Thiên nữ đi đâu, nàng cùng đi với Lâu đài ấy và một đoàn hộ tống gồm cả ngàn tiên nữ.

Về phần Visàkhà, nhờ công đức bố thí hào phóng và tín tâm cao độ, đã được tái sanh vào cõi trời Hóa Lạc, đạt đến ngôi vị chánh hậu của Sunimmita Thiên chủ.

Bấy giờ Tôn giả Anuruddha, trong lúc du hành lên thiên giới, thấy bạn của Visàkhà đã được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba, bèn hỏi nàng như vầy:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Trong khi nàng múa với toàn thân,
   Xoay tít tứ chi khắp mọi phương,
   Âm nhạc thiên đình vang vọng đến
   Bên tai nghe quả thật du dương.

   3. Trong khi nàng múa với toàn thân,
   Xoay tít tứ chi khắp mọi phương,
   Nhè nhẹ hương trời lan tỏa rộng,
   Làn hương dịu ngọt tạo hân hoan.

   4. Ðang lúc nàng di chuyển dáng hình,
   Trâm cài bím tóc kết bên mình,
   Âm vang như tiếng tơ hòa tấu
   Năm thứ đàn huyền diệu hợp thành.

   5. Vòng tai được gió thổi ngang qua,
   Lay động theo làn gió nhẹ đưa,
   Âm hưởng các vòng vàng ngọc ấy
   Khác nào năm tiếng nhạc đồng hòa.

   6. Và hương thơm của các tràng hoa
   Khả ái, dịu dàng cứ tỏa ra
   Từ đỉnh đầu nàng bay mọi hướng
   Giống như cây Mạn-thù-sa-ka.

   7. Nàng thở làn hương dịu ngọt sao,
   Nàng nhìn vẻ đẹp thật thanh cao,
   Hỡi nàng Thiên nữ khi nghe hỏi,
   Hãy nói quả đây của nghiệp nào.
   Nàng Thiên nữ đáp lại như vầy:

   8. Tôn giả, ở thành Xá-vệ xưa,
   Bạn xây tinh xá cúng Tăng-già,
   Với tâm thành tín, con hoan hỷ
   Khi thấy tòa nhà đẹp mắt ta.

   9. Do hoan hỷ tịnh lạc như vầy,
   Con được Lâu đài tuyệt diệu đây,
   Mười sáu do-tuần trong mọi phía,
   Nhờ thần lực nhẹ lướt trời mây.

   10. Lâu đài có nóc nhọn nhiều tầng,
   Cân xứng, được quy hoạch mọi phần,
   Ánh sáng tỏa tràn lan rực rỡ
   Chung quanh khắp cả trăm do-tuần.

   11. Con có hồ sen ở chốn này,
   Cá pu-thu lội lượn lờ đây,
   Nước trong lấp lánh đôi bờ mép
   Viền với cát vàng ánh đẹp thay.

   12. Mặt hồ đầy đủ loại hoa sen,
   Hoa súng trắng ngần mọc phủ lên,
   Làm đắm say lòng, cơn gió nhẹ
   Ðưa làn hương dịu tỏa khắp miền.

   13. Các khu rừng mọc khóm hồng đào,
   Cùng với dừa, cau, mít, cọ dầu,
   Bao loại cây không trồng vẫn mọc
   Ở bên trong của cả lầu cao.

   14. Vang lên bao tiếng nhạc êm đềm,
   Văng vẳng tiếng cười nói của tiên,
   Nếu kẻ nào mơ nhìn cảnh ấy,
   Cũng thành người hạnh phúc vô biên!

   15. Lâu đài được tạo dựng như vầy,
   Nhìn ngắm thật là tuyệt diệu thay,
   Chiếu sáng khắp nơi nhờ thiện nghiệp,
   Ta cần tạo phước đức đời này.

Sau đó vị Trưởng lão muốn nàng nói đến nơi tái sanh của Visàkhà, bèn ngâm kệ:

16. Rõ ràng nhờ tịnh lạc hân hoan
    Nàng được Lâu đài tuyệt mỹ quan,
    Còn nữ nhân kia dâng tặng vật,
    Ðâu là sanh thú hóa thân nàng?

Ðể giải thích vấn đề được vị trưởng lão hỏi, nàng đáp:

17. Tôn giả, nàng kia chính bạn hiền,
    Nàng xây tinh xá đại trang nghiêm,
    Cúng dường Tăng chúng, am tường pháp,
    Nên đã tái sanh Hóa Lạc thiên.

    18. Su-nim-ta Chánh hậu là nàng,
    Phước quả nghiệp kia khó nghĩ bàn,
    Tôn giả, những điều ngài muốn hỏi,
    Con đã giải thích thật tinh tường.

    19. Bởi vậy, nên khuyên nhủ thế nhân
    Hân hoan bố thí đến chư Tăng,
    Lắng tai nghe pháp, tâm thành tín,
    Sinh được làm người thật khó khăn.

    20. Ngài, bậc Ðạo Sư dạy bước Ðường,
    Giọng Ngài như giọng Phạm Thiên vương,
    Làn da trông giống như vàng ánh,
    Hãy cúng dường hoan hỷ chúng Tăng,
    Thí vật dâng lên đầy tín ngưỡng
    Sẽ đem phước quả lớn vô lường.

    21. Tám người được bậc trí tuyên dương,
    Bốn cặp xứng danh đáng cúng dường
    Là các môn đồ Ngài Thiện Thệ,
    Lễ dâng chư vị quả vô lường.

    22. Bốn vị đi trên Ðạo thực hành,
    Bốn người được trú quả an lành,
    Chư Tăng chánh hạnh và chuyên chú
    Giữ giới luật nhằm đạt trí minh.

    23. Với mọi hữu tình, các thế nhân
    Cúng dường mong phước báo cầu ân,
    Lễ dâng hào phóng lên Tăng chúng
    Ðem phước tái sanh quả bội phần.

    24. Vì Tăng chúng rộng lớn mênh mang,
    Vô lượng vô biên tựa đại dương,
    Ðệ tử bậc Anh hùng dưới thế,
    Là người tối thắng giữa phàm nhân,
    Nơi nào Tăng chúng đi truyền pháp,
    Chư vị đều mang đến ánh quang.

    25. Những người đem lễ cúng chư Tăng,
    Lễ vật cúng dường thật chánh chân,
    Bố thí, hiến dâng theo Chánh pháp,
    Lễ kia đem quả lớn vô ngần,
    Cúng dường lễ vật lên Tăng chúng
    Ðược các Phật-đà tán thán luôn.

    26. Tích đức này đây chính phước điền,
    Những người kia tiến bước đi lên
    Giữa đời, tâm ngập tràn hoan hỷ,
    Khi đã diệt ô nhiễm thấp hèn
    Của thói tham xan cho tận gốc,
    Không còn lầm lỗi, sẽ sanh Thiên.

Và Tôn giả Anurudha từ đây trở về nhân giới, trình lên bậc Ðạo Sư vấn đề này đúng như Tôn giả đã nghe từ vị Thiên nữ kia. Ðức Thế Tôn lấy việc này làm cơ hội để thuyết pháp.

Phẩm Thứ Hai Ðể Phúng Tụng

7. (45) Chuyện thứ bảy – Lâu Ðài Bốn Nữ Nhân(Caturitthi-Vimàna)

Trong lúc đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành thiên giới như đã kể trên, đến cõi trời Ba mươi ba. Tại đó trong bốn Lâu đài liên tiếp, Tôn giả thấy bốn Thiên nữ thọ hưởng thiên lạc, mỗi nàng có một đoàn hộ tống cả ngàn tiên nữ.

Tôn giả lần lượt hỏi các thiện nghiệp mà thuở trước các nàng đã tạo:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

Và ngay khi được Tôn giả hỏi, các Thiên nữ lần lượt đáp lời. Vần kệ này được ngâm để diễn tả sự kiện trên:

4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng.

Tương truyền rằng vào thời đức Thế Tôn Kassapa, các nữ nhân này được tái sanh vào một gia đình lương thiện thành Pannakata, tại quốc độ có tên Esikà. Khi đến tuổi trưởng thành, các nàng về nhà chồng và sống đời hòa hợp.

Một nàng trong đám ấy thấy một Tỷ-kheo đi khất thực, bèn cúng dường một bó hoa súng xanh với tâm thành kính, một nàng cúng một bó hoa sen xanh cho một Tỷ-kheo khác, một nàng nữa cúng một bó sen đỏ, và một nàng nữa cúng các nụ hoa lài.

Sau đó từ trần, các nàng được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Mỗi nàng có một đoàn hộ tống gồm cả ngàn tiên nữ. Sau khi thọ hưởng thiên lạc ở đó đến tròn thọ mạng, các nàng từ giã cõi ấy và nhờ phước phần còn lại của nghiệp quả xưa, đã được tái sanh vào thời đức Phật Gotama ở cùng cõi trời này và được Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi theo cách đã được mô tả như trên.

Một nàng kể cho Trưởng lão nghe về hạnh nghiệp kiếp xưa nàng đã tạo:

5. Con đã cúng dường bó súng xanh
   Một Tỳ-kheo khất thực trong thành,
   E-si-kà quốc, cao hùng vĩ,
   Rực rỡ Pan-na-kat đẹp xinh.

   6. Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào lòng dạ
   Mến chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   7. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Vì thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

Tôn giả hỏi lại một nàng khác:

8. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   9. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   10. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   11. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   12. Ðem bó sen xanh đến cúng dường
   Một Tỳ-kheo khất thực trên đường,
   E-si-kà quốc, cao hùng vĩ,
   Rực rỡ Pan-na-kat vẻ vang.

   13. Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào lòng dạ
   Mến chuộng, tức thì xuất hiện ngay.
   14. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Vì thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

Tôn giả lại hỏi một nàng khác:

15. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
    Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
    Nàng đứng toàn thân đều tỏa sáng
    Như vì sao cứu hộ trần gian.

    16. Vì sao nàng được sắc như vầy,
    Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
    Những lạc thú nào nàng mến chuộng
    Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

    17. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
    Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
    Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
    Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

    18. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
    Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
    Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
    Và đây là kết quả cho nàng:

    19. Trắng ngần là củ, cánh sen xanh,
    Mọc nước hồ, con hái mấy cành,
    Dâng cúng Tỷ-kheo đi khất thực,
    E-si-kà quốc, ở kinh thành
    Huy hoàng tên gọi Pan-na-kat,
    Diễm lệ cao vời vợi nổi danh.

    20. Vì thế sắc con đẹp thế này,
    Và con vinh hiển ở nơi đây,
    Bất kỳ lạc thú nào lòng dạ
    Mến chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

    21. Xin trình Tôn giả đại oai thần
    Công đức con làm giữa thế nhân,
    Vì thế oai nghi con rực rỡ,
    Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

Tôn giả lại hỏi một nàng khác nữa:

22. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm,
    Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
    Nàng đứng toàn thân đều tỏa sáng
    Như vì sao cứu hộ trần gian.

    23. Vì sao nàng được sắc như vầy,
    Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
    Những lạc thú nào nàng mến chuộng
    Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

    24. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
    Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
    Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
    Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

    25. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
    Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
    Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
    Và đây là kết quả cho nàng:

Nàng ấy đáp lại:

26. Con là tín nữ Su-ma-nà,
    Hái nụ lài dâng, sắc trắng ngà
    Ðến một người tâm đầy hỷ lạc,
    Tỷ-kheo khất thực ở thành xưa,
    E-si-ka quốc, cao hùng vĩ,
    Diễm lệ huy hoàng Pan-kat-ta.

    27. Vì thế sắc con đẹp thế này,
    Và con vinh hiển ở nơi đây,
    Bất kỳ lạc thú nào lòng dạ
    Mến chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

    28. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
    Công đức con làm giữa thế nhân,
    Vì thế oai nghi con rực rỡ,
    Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

8. (46) Chuyện thứ tám – Lâu Ðài Vườn Xoài(Amba-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi. Thời ấy một tín nữ tại đó nghe nói về kết quả vĩ đại và lợi ích vĩ đại do cúng dường tinh xá, nên lòng đầy nhiệt thành, nàng cung kính đảnh lễ đức Thế Tôn và nói như vầy:

– Bạch đức Thế Tôn, con muốn nhờ người xây một tinh xá. Con cầu mong đức Thế Tôn chỉ cho con một nơi thích hợp.

Ðức Thế Tôn đưa huấn thị đến chư Tăng. Chư vị chỉ cho bà một nơi thích hợp. Sau đó bà sai người xây một tinh xá, chung quanh có trồng xoài. Tinh xá được những hàng cây xoài bao bọc đầy đủ bóng mát và nước ngọt, đất màu trắng rải rác cát vàng như những chuỗi ngọc trai, thật hoàn hảo tráng lệ làm say lòng người.

Tín nữ ấy lại trang hoàng tinh xá với thảm đủ màu và tràng hoa, hương liệu chẳng khác kinh thành thiên giới; bà thắp đèn dầu và phủ lên các cây xoài một lớp khăn vải mới, rồi cúng dường tinh xá lên chư Tăng.

Về sau bà từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba.

Tại đấy xuất hiện cho Thiên nữ một Lâu đài vĩ đại có vườn xoài bao bọc. Nàng được đoàn tiên nữ vây quanh hộ tống và hưởng thọ thiên lạc.

Tôn giả Mahà-Moggallàna đến gần nàng và hỏi:

1. Nàng có vườn xoài giống cảnh tiên,
   Mê hồn, cung điện thật trang nghiêm,
   Ngân vang bao tiếng đàn hòa tấu,
   Tiên chúng reo ca văng vẳng lên.

   2. Một cây đèn vĩ đại vàng ròng
   Mãi mãi chiếu lan tỏa ánh hồng,
   Bao bọc chung quanh, cây cối mọc
   Với khăn che phủ trái bên trong.

   3. Vì sao nàng được cảnh vườn xoài,
   Cung điện uy nghi đẹp tuyệt vời,
   Vì cớ nào dung sắc diễm lệ,
   Tại sao nàng hiển hách trên trời,
   Bất kỳ lạc thú nào lòng dạ
   Yêu chuộng, liền xuất hiện tức thời?

   4. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   5. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   6. Kiếp trước sinh làm một thế nhân,
   Ở cõi người trong chốn phàm trần,
   Con xây tinh xá, xoài bao bọc,
   Ðem cúng dường lên cả chúng Tăng.

   7. Khi ngôi tinh xá ấy vừa xong,
   Con sẵn sàng làm lễ cúng dâng,
   Bao phủ vườn xoài bằng vải mới
   Ðể nâng đỡ trái ở bên trong.

   8. Khi đã thắp cao một ngọn đèn,
   Tự tay con thực phẩm đưa lên
   Chư Tăng của Phật-đà vô thượng,
   Thành tín, con dâng cúng Thánh hiền.

   9. Vì thế vườn con đẹp tuyệt vời,
   Lâu đài tráng lệ thật hùng oai,
   Ngân nga bao tiếng đàn hòa tấu,
   Tiên chúng ca vang vọng khắp nơi.

   10. Một cây đèn vĩ đại vàng ròng
   Mãi mãi chiếu lan tỏa ánh hồng,
   Bao bọc chung quanh, cây cối mọc
   Với khăn che phủ trái bên trong.

   11. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   12. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Vì thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

9. (47) Chuyện thứ chín – Lâu Ðài Hoàng Kim(Pìta-Vimàna)

Sau khi đức Thế Tôn diệt độ, và khi Ðại vương Ajàtasattu (A-xà-thế) đã dựng đại Tháp ở Ràjagaha để thờ phần xá-lợi của đức Thế Tôn và cử hành lễ cúng dường xong, một tín nữ đem bốn đóa hoa leo kosàtakì đến dâng bảo Tháp, bất kể các mối hiểm nguy dọc đường.

Ngay lúc ấy, một con bò cái cùng với một con bê con hung hăng xông tới tấn công bà bằng đôi sừng, giết bà tại chỗ. Bà được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba, xuất hiện ngay khi Sakka Thiên chủ đang ngự trên thiên xa đến du ngoạn vườn thiên lạc, ngài bèn ngâm kệ hỏi:

1. Nàng Thiên nữ sắc phục kim hoàng,
   Trang điểm bao châu báu ngọc vàng,
   Thoa phấn chiên-đàn vàng óng ả,
   Hoa sen vàng rực rỡ từng tràng.

   2. Lâu đài nàng cũng sắc kim hoàng,
   Thực phẩm, kim đôn lẫn tọa sàng,
   Cùng chiếc lọng che vàng óng ánh,
   Quạt, xe, bầy ngựa thảy bằng vàng.

   3. Hạnh nghiệp gì nàng tạo trước đây,
   Thuở nàng sinh ở cõi người vầy?
   Hỡi nàng Thiên nữ khi nghe hỏi,
   Hãy nói nghiệp xưa kết quả này.
   Nàng giải thích qua các vần kệ:

   4. Tấu trình Thiên đế, có cây kia,
   Vị đắng, tên là Ko-sát-ta,
   Con hái bốn hoa từ nhánh ấy,
   Ðem dâng bảo Tháp đức Tôn Sư.

   5. Con đủ tín thành tâm hướng lên
   Ðạo Sư bảo tích, Tháp linh thiêng,
   Trí con chuyên chú vào điều ấy,
   Con chẳng quan tâm để ý nhìn.

   6. Vì thế bò kia đã giết con,
   Ước mong con chẳng được vuông tròn,
   Nếu con tích đức nhiều như ý,
   Kết quả ắt là phải lớn hơn.

   7. Như vậy là do nghiệp ở đời,
   Tấu Mà-gha, chúa tể trên trời,
   Khi con bỏ xác thân phàm tục,
   Con được lên đây phụng sự ngài.

   8. Nghe vậy Thiên vương Mà-gha-va,
   Ngọc hoàng của cõi Ba mươi ba,
   Muốn làm hoan hỷ toàn thiên giới,
   Liền bảo Mà-ta-li quản xa:

   9. Này xem đây, hỡi Mà-ta-li,
   Kết quả diệu kỳ, vĩ đại kia,
   Dầu vật nhỏ dâng người đức độ,
   Vẫn đem công đức lớn nhiều bề.

   10. Khi thành tâm cúng vật tầm thường
   Lên đức Như Lai, đấng Pháp Vương,
   Bậc Giác Ngộ hay chư đệ tử,
   Vật kia có giá trị khôn lường.

   11. Mà-ta-li, vậy hãy nhanh chân,
   Thiên chúng hãy tôn kính cúng dường,
   Công đức tăng nhiều là phước lạc,
   Như Lai bảo Tháp ấy mang phần.

2. Dầu Phật ở đời hoặc xả thân,
   Quả đều bình đẳng với an tâm,
   Vì do kết quả tâm kiên định,
   Thiện thú dành cho các thiện nhân.

   13. Chính đức Như Lai hiện giữa đời
   Là vì lợi ích của muôn loài,
   Sau khi phục vụ người hành thiện,
   Bố thí đi lên đến cõi trời.

Khi đã nói xong lời này, Sakka Thiên chủ liền rời Hỷ lạc Viên và đến đảnh lễ cúng dường bảo tháp Cùlàmani suốt bảy ngày. Một thời gian sau, khi Tôn giả Nàrada du hành lên thiên giới, Thiên chủ ngâm kệ trình bày sự kiện trên với Tôn giả. Vị Trưởng lão thuật lại với chư vị kết tập Kinh điển nên chư vị này đưa chuyện ấy vào Ðại Tạng Kinh.

10. (48) Chuyện thứ mười – Lâu Ðài Do Cúng Mía(Ucchu-Vimàna)

Chuyện này cũng giống như chuyện Lâu đài của người dâng mía trước đây (số 30). Nhưng ở đây, bà mẹ chồng dùng hòn đất ném chết con dâu. Vì điểm này, hai câu chuyện đã được truyền tụng riêng biệt.

1. Quả đất cùng chung các vị thần
   Ðược làm rạng rỡ thật vinh quang,
   Như vầng nhật nguyệt, nàng soi sáng
   Với ánh huy hoàng, vẻ mỹ quan,
   Như Phạm Thiên siêu quần bạt chúng
   Giữa trời Ðao lợi với Thiên hoàng.

   2. Hỡi nàng mang các chuỗi thanh liên,
   Cùng chuỗi bảo châu ở trán trên,
   Da tựa vàng ròng, trang điểm đẹp,
   Xiêm y tuyệt mỹ của thần tiên,
   Nàng là ai đó, này Thiên nữ,
   Ðảnh lễ ta rồi đứng một bên?

   3. Nghiệp gì nàng đã tạo trên đời,
   Kiếp trước sinh ra ở cõi người?
   Bố thí vẹn toàn hay giữ giới?
   Nhờ đâu vinh hiển được lên trời?
   Hỡi nàng Thiên nữ, khi ta hỏi,
   Nghiệp quả gì đây, hãy trả lời.
   Sau đó vị Thiên nữ giải thích:

Các kệ từ 4-11 cũng giống như kệ 4-11 ở chuyện 30, chỉ trừ chữ ‘chiếc ghế’ được thay bằng ‘hòn đất’.

11. (49) Chuyện thứ mười một – Lâu Ðài Do Sự Ðảnh Lễ(Vandana-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi. Thời ấy nhiều Tỷ-kheo, sau khi đã an cư mùa mưa ở một tinh xá trong làng kia và đã làm lễ. Tự tứ vào lúc bế mạc xong, liền du hành qua một làng khác, trên đường đi đến Sàvatthi để đảnh lễ đức Thế Tôn. Tại đó một vị nữ nhân đến đảnh lễ chư Tăng với tâm đầy thành tín, kính cẩn và thiện ý. Về sau nàng từ trần được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba và Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi nàng:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang chiếu mười phương với ánh quang,
   Nàng đứng toàn thân đều tỏa sáng
   Như vì sao cứu hộ trần gian.

   2. Vì sao nàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì nàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào nàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi nàng Thiên nữ đại oai thần,
   Nàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   4. Nàng Thiên nữ ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Nàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho nàng:

   5. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Gặp Tỳ-kheo giới hạnh chuyên cần,
   Với tâm thành tín và hoan hỷ
   Con chắp hai tay lễ dưới chân.

   6.Vì thế sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào lòng dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   7. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đấy oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

12. (50) Chuyện thứ mười hai – Lâu Ðài CủaRajjumàlà (Rajjumàlà-Vimàna)

Thời ấy, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, trong Kỳ Viên tinh xá. Bấy giờ ở một ngôi làng nhỏ vùng Gayà có một Bà-la-môn gả con gái cho con trai một Bà-la-môn khác. Nàng dâu về nắm quyền hành trong nhà ấy, ngay từ đầu đã sinh lòng ác cảm với con gái của một nữ tỳ, nên thường đánh mắng nhục mạ cô bé.

Khi cô bé lớn dần, nàng dâu lại đối xử tàn tệ hơn nữa (tục truyền rằng vào thời đức Phật Kassapa, hai nàng này đã có mối liên hệ ngược với hiện tại).

Ðể đề phòng việc cô chủ kéo tóc mình mỗi khi đánh đập, cô bé nữ tỳ đến tiệm cắt tóc nhờ cạo trọc đầu. Sau đó cô chủ đang cơn giận dữ bảo rằng cô bé kia chẳng có thể thoát khỏi tay mình bằng cách cạo đầu, liền buộc một sợi dây quanh cổ cô bé và kéo cô ngã xuống, rồi lại không chịu để cô bé tháo dây ra, từ đó cô bé có tên Rajjumàlà: Vòng dây đeo cổ.

Bấy giờ một ngày kia, bậc Ðạo Sư vừa xuất định Ðại bi, thấy Rajjumàlà có đầy đủ khả năng đạt quả Dự Lưu, bèn đến ngồi dưới một gốc cây tỏa hào quang rực rỡ.

Lúc ấy cô bé Rajjumàlà khốn khổ kia chỉ muốn chết, cầm chiếc ghè đi ra đường giả vờ lấy nước và tìm một cây để treo cổ. Khi thấy đức Phật, với tâm hướng về Ngài, cô suy nghĩ: ‘Ví thử đức Thế Tôn thuyết pháp cho những người như ta thì sao? Ta có thể được giải thoát khỏi cuộc đời khốn cùng này’.

Ðức Phật xem xét kỹ, liền gọi cô:

– Rajjumàlà!

Cô bé như được tắm nước cam lồ, vội đến gần đảnh lễ Ngài. Ngài dạy cô Tứ Ðế và cô đắc quả Dự Lưu. Kế đó Ngài đi vào làng và ngồi dưới gốc cây khác.

Bấy giờ cô bé không thể tự hủy hoại mình nữa, bèn suy nghĩ với lòng nhẫn nhục, thân thiện và từ ái: ‘Thôi cứ để mặc cho bà chủ Bà-la-môn này đánh đập, làm tổn thương ta thế nào tùy ý’. Rồi cô trở về lấy nước vào ghè.

Ông chủ nhà đứng ở cửa bảo:

– Cô đã đi lấy nước thật lâu và mặt lại rạng rỡ thế kia. Ta thấy cô có vẻ hoàn toàn khác hẳn, có việc gì vậy?

Cô bé kể chuyện cho chủ, ông hài lòng và bước vào bảo cô dâu:

– Thôi con đừng làm gì Rajjumàlà nữa.

Rồi ông vội vàng đi đến yết kiến bậc Ðạo Sư và cung kính mời Ngài thọ thực. Sau đó, cả ông cùng dâu con trong nhà đi vào ngồi cạnh bậc Ðạo Sư. Ngài kể cho họ việc xảy ra kiếp trước giữa cô dâu và Rajjumàlà, cùng với một bài thuyết pháp thích hợp. Sau đó Ngài trở về Sàvatthi, còn vị Bà-la-môn nhận Rajjumàlà làm con nuôi và từ đó nàng dâu ông đối xử với cô rất tốt đẹp.

Khi nàng từ trần, Rajjumàlà được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba và cũng được Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi:

1. Nàng Thiên nữ sắc đẹp siêu phàm
   Ðang múa theo âm nhạc nhịp nhàng,
   Toàn thể tứ chi nàng uyển chuyển
   Thiên hình vạn trạng giữa không gian.

   2. Trong khi nàng múa với toàn thân,
   Xoay tít tứ chi khắp mọi phương,
   Âm nhạc Thiên đình vang vọng đến
   Bên tai nghe quả thật du dương.

   3. Trong khi nàng múa với toàn thân,
   Xoay tít tứ chi khắp mọi phương,
   Nhè nhẹ hương trời lan tỏa rộng,
   Làn hương dịu ngọt tạo hân hoan.

   4. Ðang lúc nàng di chuyển dáng hình,
   Trâm cài bím tóc kết bên mình,
   Âm vang như tiếng tơ hòa tấu
   Năm thứ đàn huyền diệu hợp thành.

   5. Vòng tai được gió thổi ngang qua,
   Lay động theo làn gió nhẹ đưa,
   Âm hưởng các vòng vàng ngọc ấy
   Khác nào năm tiéng nhạc đồng hòa.

   6. Và hương thơm của các tràng hoa
   Khả ái, dịu dàng cứ tỏa ra
   Từ đỉnh đầu nàng bay mọi hướng
   Giống như cây Mạn-thù-sa-ka.

   7. Nàng thở làn hương dịu ngọt sao,
   Nàng nhìn vẻ đẹp thật thanh cao,
   Hỡi nàng Thiên nữ khi nghe hỏi,
   Hãy nói quả đây của nghiệp nào?

Khi được vị Trưởng lão hỏi như vậy, nàng ngâm các vần kệ giải thích, bắt đầu bằng câu chuyện tiền thân của nàng:

8. Kiếp trước làm nô lệ một nhà
   Bà-la-môn ở tại Gàya,
   Raj-ju-mà chính tên con đó,
   Ðức mỏng, phận hèn mọn xấu xa.

   9. Bị mắng nhiếc đau khổ ngập tràn,
   Cùng đe dọa, đánh đập hung tàn,
   Con cầm ghè lớn đi tìm nước,
   Và định đi luôn để thoát nàn.

   10. Vứt chiếc ghè ra khỏi mặt đường,
   Con đi vào tận chốn rừng hoang,
   Nghĩ rằng đây chính nơi con chết,
   Ích lợi gì đời sống của con?

   11. Khi đã làm thòng lọng vững vàng,
   Buộc dây vào cổ thụ bên đường,
   Con nhìn quanh quẩn và suy nghĩ:
   Ai đó đang cư trú giữa rừng?

   12. Con thấy Phật-đà, bậc trí nhân,
   Từ bi đối với cõi trần gian,
   Ðang ngồi tĩnh tọa, tâm thiền định,
   Vô úy, Ngài không sợ tứ phương.

   13. Bỗng nhiên con rúng động tâm can,
   Kinh ngạc, lòng con thấy lạ thường,
   Ai ở trong rừng này đấy nhỉ,
   Thiên thần hay chỉ một người phàm?

   14. Thanh thản, và làm khởi tín tâm,
   Ngài từ rừng ái đạt ly tham,
   Cảnh con thấy khiến tâm an tịnh,
   Ðây chẳng ai ngoài Tối Thượng nhân.

   15. Tất cả các căn khéo hộ phòng,
   Hân hoan thiền định, trí tinh thông,
   Ngồi đây ắt hẳn Ngài Viên Giác
   Từ ái hướng tâm đến cõi trần.

   16. Như sư tử trú ẩn hang rừng,
   Khơi dậy niềm lo sợ hãi hùng,
   Vô địch, không loài nào đánh phá,
   Cơ may thật hiếm thấy hoa sung.

   17. Với những lời thân ái dịu dàng,
   Ðức Như Lai dạy bảo cùng con:
   ‘Raj-ju, hãy đến nơi an trú
   Quy ngưỡng Như Lai, đức Thế Tôn’.

   18. Khi được nghe âm điệu của Ngài
   Nhẹ nhàng, đầy ý nghĩa, êm tai,
   Ngọt ngào, hiền dịu và thân ái
   Xua hết bao sầu não ở đời.

   19. Như Lai từ mẫn khắp trần gian,
   Biết rõ tâm con đã sẵn sàng,
   Ðầy đủ tín thành và sáng suốt,
   Ngài liền cất tiếng dạy con rằng:

   20. Ðây là Khổ Thánh đế, Ngài khuyên,
   Khổ Tập là nguồn gốc khởi lên,
   Khổ Diệt là đây, Tam Thánh đế,
   Ðường vào Bất tử, Ðạo bình yên.

   21. Cương quyết theo lời khuyến dụ kia
   Của Ngài thuần thiện, đấng Từ bi,
   Con liền đạt đến tâm an tịnh,
   Bất tử, Niết-bàn, không thoái suy.

   22. Tâm con kiên định ngập tình thương,
   Tin tưởng vào Tam Bảo vững vàng,
   Bất động trong con niềm chánh kiến,
   Con là đích nữ bậc Y Vương.

   23. Nay con hưởng lạc thú, vui chơi,
   Hoan hỷ, vô ưu, khắp cõi trời,
   Con đội tràng hoa Thiên nữ đẹp,
   Cam lồ con uống tạo niềm vui.

   24. Sáu mươi ngàn nhạc cụ đàn tơ
   Thức tỉnh con từ giấc ngủ mơ:
   Alamba, Gaggara, Bhìma,
   Sàdhuvadin và Samsaya.

   25. Pokkhara và Suphassa,
   Vìnàmokkhà cùng các nàng kia,
   Nandà cũng như Sunandà,
   Sonadinà và Sucimhità.

   26. Alambusà, Missakesi,
   Cùng nàng tiên ác Pundarikà,
   Eniphassà, Suphassà,
   Subhaddà và Muduvàdinì.

   27. Các nàng Thiên nữ diễm kiều này
   Ðánh thức thần tiên lúc ngủ say,
   Buổi sáng các nàng thường đến bảo:
   ‘Chúng em múa hát giúp vui đây’.

   28. Nan-da-na, Hỷ lạc Viên này,
   Không phải để dành cho những ai
   Chẳng tạo tác nên nhiều phước nghiệp,
   Mà dành riêng biệt để cho người
   Ðã hoàn thành được nhiều công đức,
   Là Ðại Lâm viên của cõi trời
   Tam thập tam thiên đầy lạc thú,
   Không gì phiền não, mãi vui chơi.

   29. Chẳng đời này hoặc ở đời sau,
   Cựu lạc dành cho những kẻ nào
   Không tạo tác nên nhiều phước nghiệp,
   Song đời này lẫn cõi đời sau
   Ðể dành cực lạc cho bao kẻ
   Làm các thiện hành, phước nghiệp cao.

   30. Với những ai mong chúng bạn hiền,
   Phải làm thiện nghiệp thật tinh chuyên,
   Vì người tạo được nhiều công đức,
   Hưởng lạc thú nhiều ở cõi thiên.

   31. Như Lai xuất hiện ở trên đời
   Là chính vì an lạc mọi loài,
   Xứng đáng cho người dâng lễ vật,
   Phước điền vô thượng của bao người,
   Sau khi dâng lễ, tâm thành kính,
   Các thí chủ vui hưởng cõi trời.

Tổng Kết

Lâu đài đỏ sẩm, Lâu đài sáng chói, Lâu đài trên con voi, Lâu đài Alomà, Lâu đài của người cúng cháo gạo, Lâu đài tinh xá, Lâu đài Bốn nữ nhân, Lâu đài vườn xoài, Lâu đài hoàng kim, Lâu đài do cúng mía, Lâu đài do sự đảnh lễ, Lâu đài Rajjumàlà.

Phẩm này được biết qua các chuyện trên.

Phẩm V

-ooOoo-

Ðại xa

1. (51) Chuyện Thứ Nhất – Lâu Ðài Tiên Nhái(Mandukadevaputta-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn ở tại Campà (Chiêm-bà) trên bờ ao sen Gaggarà. Từ rạng đông, vừa xuất định Ðại bi, Ngài quán sát: ‘Hôm nay về buổi chiều lúc Ta thuyết pháp, một con nhái nghe giọng Ta và mải mê theo dõi, liền bị một kẻ nào đó sát hại, sẽ phải chết. Nó sẽ được tái sanh lên thiên giới và sẽ trở lại trong khi hội chúng đang chăm chú nghe, do vậy sẽ có sự thông hiểu Giáo pháp rộng rãi’.

Khi mọi việc trong ngày xong xuôi, Ngài bắt đầu thuyết giảng cho tứ chúng đệ tử tại bờ ao. Lúc ấy một con nhái suy nghĩ: ‘Ðây được gọi là pháp’, nó liền ra khỏi ao và ngồi ở cuối đám thính chúng.

Một kẻ chăn bò thấy bậc Ðạo Sư thuyết giảng và hội chúng đang yên lặng lắng nghe, bèn đứng dựa vào cây gậy cong và đạp nhằm con nhái. Con nhái được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng vàng rộng mười hai do-tuần và được một đám tiên nữ hầu cận.

Khi suy nghĩ lại nghiệp nào đã khiến cho mình được tái sanh ở đó, vị Thiên tử thấy không có gì ngoài sự chăm chú nghe lời đức Thế Tôn.

Ngay lập tức chàng cùng Lâu đài ấy giáng trần, bước ra ngoài vừa thấy đức Thế Tôn, liền đến yết kiến và cung kính đảnh lễ Ngài. Ðức Thế Tôn muốn thị hiện oai nghi của Ngài bèn hỏi kệ:

1. Chàng Thiên tử sắc đẹp siêu phàm,
   Tiên chúng vây quanh đủ lực thần,
   Ðang chiếu khắp mười phương sáng chói,
   Là ai, chàng đảnh lễ ta chăng?

Vị Thiên tử bèn ngâm kệ giải thích tiền thân của chàng:

2. Con là một nhái bén ngày xưa,
   Loài vật sinh ra ở nước hồ,
   Trong lúc con nghe Ngài thuyết pháp,
   Bỗng con chết bởi chú chăn bò.

   3. Ai muốn trong chốc lát tịnh tâm,
   Hãy nhìn uy lực đủ thần thông,
   Oai nghi, dung sắc, đoàn hầu cận,
   Và ánh hào quang của chính con.

   4. Những vị chuyên nghe pháp đã lâu,
   Bạch Cồ-đàm Phật, đấng ly sầu,
   Những người ấy đạt tâm không động,
   Ði đến nơi không có khổ đau.

Sau đó đức Thế Tôn, nhìn thấy rõ các khả năng mà hội chúng ấy đã đạt được, bèn thuyết pháp đầy đủ chi tiết. Vào lúc Ngài kết thúc bài giảng, chàng Thiên tử nhái đã được an trú vào quả Dự Lưu. Sau khi cung kính đảnh lễ đức Thế Tôn, chàng trở về cõi trời.

2. (52) Chuyện thứ hai – Lâu Ðài Của Revatì(Revatì-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú gần Bàrànasi, (Ba-la-nại) tại Isipatana (Trú xứ chư Tiên), trong Lộc Uyển. Thời ấy có một đệ tử cư sĩ, bố thí rất hào phóng và phụng sự Tăng chúng tên Nandiya, Cha mẹ chàng muốn chàng cưới cô em họ Revatì, nhưng nàng không mộ đạo, không sẵn lòng bố thí, nên Nandiya không thích lấy nàng. Sau đó bà mẹ bảo chàng:

– Nàng ấy sẽ theo lời khuyên của ta.

Thế là chàng bằng lòng và họ kết hôn với nhau, sinh được hai con trai.

Sau đó Nandiya chuyên tâm bố thí rộng rãi, chàng xây một sảnh đường tại tinh xá ở Isipatana và dâng lên đức Như Lai cùng rảy nước cúng dường vào tay Ngài. Ðồng thời, tại cõi trời Ba mươi ba xuất hiện một Lâu đài rộng mười hai do-tuần với cả đoàn tiên nữ hầu cận.

Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên thiên giới, trông thấy Lâu đài bèn hỏi đức Thế Tôn Lâu đài ấy được dành cho ai. Ðức Thế Tôn ngâm kệ:

1. Một người lữ khách tha phương
   An toàn lui gót cố hương trở về,
   Thân nhân, quyến thuộc, bạn bè
   Ân cần chào đón tràn trề hân hoan.

   2. Cũng như thiện nghiệp đã làm
   Sẽ luôn chào đón sẵn sàng thiện nhân,
   Một khi từ giã cõi trần,
   Khác gì quyến thuộc đón mừng đời sau.
   (Pháp Cú 219-220)

Nghe điều này, Nandiya càng hân hoan bố thí và thực hành phước đức. Sau đó chàng đi làm công việc xa nhà và dặn Revatì tiếp tục thi hành thiện sự với lòng tinh cần. Nàng chấp thuận, nhưng trong khi xa nhà, chàng vẫn tiếp tục cúng dường Tăng chúng và bố thí cho kẻ nghèo khổ, thì nàng chỉ vài ngày sau đã ngưng bố thí cho kẻ nghèo khổ, đem cúng dường thực phẩm loại xấu lên chư Tăng và rải số cá thịt vụn khắp nơi để chư Tăng bị khiển trách.

Khi Nandiya trở về nghe mọi chuyện, liền giao trả Revatì lại cho nhà cha mẹ nàng nhưng vẫn cấp dưỡng nàng nhiều hơn. Một thời gian sau chàng từ trần và được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong Lâu đài đã được dành cho chàng.

Phần nàng đã ngưng mọi việc bố thí cúng dường và vẫn còn nhục mạ chư Tăng:

– Chính vì họ mà tất cả tài sản và lợi lộc của ta đều giảm sút.

Lúc ấy Thiên vương Vessavana (Tỳ-sa-môn) truyền bảo hai quỷ Yakkha (Dạ-xoa) đến Bàrànasi thông báo rằng Revatì sẽ bị ném vào địa ngục vào ngày thứ bảy kể từ hôm ấy. Dân chúng nghe chuyện này đều kinh hoàng, nhưng Revatì đi lên thượng lầu khóa cửa lại và ngồi xuống.

Sau một tuần, hai quỷ Yakkha thật dễ sợ với bộ râu tóc sáng lòa, răng nhọn hoắc và mắt đỏ ngầu như máu bước vào bảo:

– Này Revatì tính tình độc ác kia hãy dậy đi.

Chúng chụp cổ nàng lôi kéo khắp phố phường để mọi người trông thấy, rồi đưa nàng lên không gian đến cõi trời Ba mươi ba, xong lại dẫn xuống địa ngục đầy tội nhân mặc cho nàng than khóc thê thảm.

Bọn ngục tốt của thần Yama (Diêm Vương) thả nàng vào địa ngục đầy tội nhân ấy. Chuyện được kể như vầy:

3. Này đứng lên, Re-va-tì ác tánh,
   Cửa đưa vào địa ngục đã mở toang,
   Hỡi nữ nhân đủ các thói xan tham,
   Ta sẽ dẫn ngươi vào miền ác thú,
   Nơi kẻ đến phải khóc than sầu khổ,
   Kẻ bị giam vào ngục chịu đau buồn.
   Chư vị kết tập Kinh tạng kể tiếp chuyện này:

   4. Nói vậy xong hai quỷ dữ mắt hồng,
   Thân đồ sộ, là Diêm vương sứ giả,
   Re-va-tì, mỗi tay cầm một gã,
   Khởi hành lên hội chúng của chư Thiên.

Như vậy được hai quỷ Yakkha đưa lên cõi trời Ba mươi ba, Revatì được đặt gần Lâu đài của Nandiya và nhìn thấy ánh sáng của Lâu đài tỏa ra như mặt trời, nàng hỏi hai quỷ này:

5. Lâu đài ai tấp nập cả bầy tiên,
   Ðang lấp lánh như mặt trời sáng chói,
   Cõi Thiên cung được bao vây bằng lưới
   Dệt vàng đang chiếu tựa ánh chiêu dương.

   6. Ðoàn tiên nương tẩm đệ nhất chiên-đàn,
   Tô điểm đẹp cho tiên cung mọi mặt,
   Vẻ tráng lệ, Lâu đài như vầng nhật,
   Ai sanh Thiên, đang hưởng cảnh Lâu đài?

Bọn chúng bảo nàng:

7. Xưa ở thành Ba-la-nại một người
   Có tên gọi Nan-di-ya cư sĩ,
   Không xan tham, chàng cúng dường hậu hỉ,
   Ðây Lâu đài chàng, thị nữ cả đoàn,
   Ðang sáng bừng như ánh mặt trời quang.

   8. Ðàn tiên nữ tẩm chiên-đàn đẹp nhất,
   Ðang làm đẹp cho Lâu đài mọi mặt,
   Vẻ diễm kiều không khác ánh mặt trời,
   Chàng sanh Thiên đang hưởng cảnh Lâu đài.

Nàng đáp lại:

9. Ta là vợ Nan-di-ya thuở trước,
   Nữ chủ nhân nắm quyền khắp gia tộc,
   Nay muốn cùng chàng hưởng cảnh Lâu đài,
   Ta chẳng mong nhìn địa ngục trần ai.

Song bọn chúng bảo:

– Ngươi có mong muốn hay không thì có liên quan gì đến ta?

Và chúng ngâm kệ:

10. Ðây địa ngục dành cho ngươi độc dữ
    Trong thế gian nơi loài người cư trú,
    Phước đức không hề được chính ngươi làm,
    Những kẻ nào đầy sân hận xan tham,
    Tính ác độc không thể nào đạt tới
    Cảnh đồng cư với người lên thiên giới.

Nói vậy xong hai quỷ Yakkha biến mất ngay tại đó. Nhưng khi nhìn thấy hai ngục tốt tương tự sắp kéo nàng và thả vào Phẩn nị địa ngục (địa ngục đầy phân dơ) tên là Samsavaka, nàng lại hỏi:

11. Cái gì đây để lộ đám phân dơ,
    Cái gì đây mùi xú uế bốc ra,
    Phân gì đó đang bồng bềnh trôi chảy?

    12. Sam-sa-ka bách trượng sâu là đấy.
    Re-va-tì sẽ cháy mấy ngàn năm.

Nàng hỏi thêm:

13. Những ác hành nào về khẩu, ý, thân,
    Khiến ta đến Sam-sa-ka bách trượng?

Chúng đáp:

14. Ðám lữ hành, Bà-la-môn, Trưởng thượng,
    Ngươi đều đem lời dối trá phỉnh lừa,
    Ðây chính là ác nghiệp tạo ngày xưa.

    15. Vậy ngục Sam-sa-ka sâu bách trượng
    Chính là nơi Re-va-tì được hưởng,
    Và bị thiêu đốt cả mấy ngàn năm.
    Sau đó chúng kể cho nàng nghe các khổ hình:

    16. Ngục tốt đem chặt đứt cả tay chân,
    Chúng cắt cả đôi tai cùng chiếc mũi,
    Và sau đó bầy quạ diều ùa tới,
    Xâu xé người đang giãy giụa đằng kia.

Nàng lại kêu gào van xin chúng đưa nàng trở lại cõi người:

17. Tốt lành thay nếu ta được đưa về,
    Ta sẽ tạo phước nhiều nhờ bố thí,
    Sống chế ngự, tự điều thân, hoan hỷ,
    Những người làm như vậy hạnh phúc tràn,
    Và ngày sau không hối hận ăn năn.

Bọn ngục tốt đáp lời:

18. Ngày xưa ngươi sống buông lung phóng dật,
    Nên ngày nay phải khổ đau than khóc,
    Phải chịu bao nghiệp quả chính ngươi làm.

Và nàng lại nói:

19. Ai từ trên thiên giới xuống trần gian
    Phải nói vậy cùng ta khi được hỏi:
    ‘Nên cúng dường cho những người giữ giới
    Thức uống ăn, y phục với tọa sàng’.

    20. Còn kẻ nào đầy sân hận xan tham,
    Và ác tánh không thể nào cộng trú
    Với những người lên cõi trời, thiện thú.

    21. Ví từ đây ta trở lại làm người,
    Giữ giới và hào phóng, sống trong đời,
    Ta sẽ thực hiện biết bao thiện sự
    Do bố thí, công bằng, tâm chế ngự.

    22. Lòng tín thành, ta sẽ lập vườn hoa,
    Và đắp đường trong khoảng đất hoang sơ,
    Xây hồ nước, giếng đào cho dân chúng.

    23. Ngày mười bốn, ngày rằm và mồng tám,
    Ðặc biệt ngày nửa tháng có liên quan
    Bát quan trai là giới luật tám phần.

    24. Bố-tát giới, ta sẽ luôn phòng hộ,
    Không phóng dật và giữ gìn đức độ,
    Chuyên cúng dường, việc ta thấy thật lòng.
    Các vị kết tập Kinh điển kể tiếp chuyện này.

    25. Trong khi nàng giãy giụa, hét đau thương,
    Chúng liền thả chân nàng, đầu lộn xuống,
    Vào địa ngục kinh hoàng sâu trăm trượng.

Và nàng ngâm câu kệ cuối cùng:

26. Ngày xưa ta vốn biển lận, xan tham,
    Phỉ báng nhiều ẩn sĩ, Bà-la-môn,
    Và lừa phỉnh chồng ta bằng lời dối,
    Nay cháy trong ngục kinh hoàng u tối.

Các vị kết tâp Kinh điển kết luận bằng câu này:

‘Bấy giờ không có Thiên nữ nào trong Lâu đài của Revatì, nhưng vì chuyện có liên quan đến việc Nandiya Thiên tử đạt được Lâu đài, nên nó cũng xếp vào phẩm Lâu đài Nam giới’.

3. (53) Chuyện thứ ba – Lâu Ðài Của Chatta, Nam tử Bà-la-môn(Chattamànava-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Sàvatthi trong Kỳ Viên. Thời ấy có một nam tử Bà-la-môn tên Chatta đã học tập xong dưới sự hướng dẫn của một Bà-la-môn ở Setavyà và đã đi về nhà xin được một ngàn đồng tiền kahàpana của cha mẹ để làm học phí, rồi khởi hành trở lại Setavyà đem trả cho thầy. Bọn cướp nghe được tin này bèn lập mưu để giết chàng và cướp của trên đường.

Lúc ấy bậc Ðạo Sư vừa xuất định Ðại bi liền khởi hành từ sáng sớm đến ngồi dưới gốc cây trên con đường chàng sắp đi qua.

Khi chàng trai đi qua, Ngài hỏi thăm công việc của chàng và sau đó hỏi chàng đã biết Tam quy y và Ngũ giới chưa. Chàng trả lời chưa, và đức Thế Tôn dạy chàng học Tam quy Ngũ giới.

1. Giữa thế nhân, Ngài biện tài đệ nhất,
   Ðức Thế Tôn, đại trí, tộc Thích-ca,
   Phận sự xong, Ngài đã đến bờ kia,
   Ngài đầy đủ lực hùng và cương nghị.

   2. Hãy đi đến quy y Ngài Thiện Thệ,
   Ðạo pháp này ly ái dục, vô phiền,
   Pháp không do tạo tác, thật diệu huyền,
   Thật êm ái, khéo giải bày phân tích.

   3. Ðời thường nói: quả đem nhiều lợi ích
   Khi cúng dường lên Tám vị tịnh tâm
   Trong Bốn đôi gồm Giác giả chân nhân,
   Hãy đi đến quy y vào Thánh chúng.

Trong khi chàng đi đường, ghi nhớ các điều trên vào lòng, bọn cướp tấn công và giết chàng, lấy hết tiền bạc. Song chàng được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba cùng một Lâu đài rộng ba mươi do-tuần và tỏa ánh sáng hai mươi do-tuần.

Dân chúng ở Setavyà tìm thấy xác chàng liền báo tin cho cha mẹ chàng, còn những người từ Ukkattha đến kể chuyện cho vị giáo sư và đám tang được cử hành.

Rồi bậc Ðạo Sư đi đến, để Chatta có cơ hội giáng trần và nói rõ cho nhiều người biết những nghiệp chàng đã làm. Chatta cũng nghĩ như vậy nên chàng xuất hiện cùng với Lâu đài của chàng.

Khi quần chúng tự hỏi: ‘Ðây là Thiên thần hay Phạm Thiên?’, bậc Ðạo Sư liền hỏi kệ để làm sáng tỏ phước nghiệp mà vị Thiên tử này đã tạo:

4. Mặt trời không sáng bừng lên như vậy,
   Sao Phussa, vầng nguyệt cũng không bằng
   Ðại hào quang này quả thực vô song,
   Ai là vị giáng trần từ thiên giới?
   5. Ánh hào quang tràn lan khắp một cõi
   Hai chục do-tuần che ánh mặt trời,
   Mỹ cung này thanh tịnh, sáng tuyệt vời
   Thậm chí khiến màn đêm như ánh nắng.

   6. Với hoa sen đủ màu cùng hoa súng
   Trải khắp nơi tô điểm đẹp vô ngần,
   Bao phủ bằng màn lưới dệt vàng ròng,
   Lâu đài chiếu giữa trời như vầng nhật.

   7. Khoác xiêm y đỏ hồng hay vàng rực,
   Ngát mùi hương thạch huệ với chiên-đàn,
   Bầy tiên da láng mướt, ánh như vàng,
   Ðông đúc tựa ngàn sao trời rực rỡ.

   8. Ðây nhiều loại tiên đồng và ngọc nữ
   Ðeo đầy hoa, và các món trang hoàng,
   Theo gió đưa hương phảng phất nhẹ nhàng,
   Ðược bao phủ với kim hoàn thất bảo.

   9. Phép tu thân nào đây là phước báo?
   Nhờ nghiệp quả gì chàng hóa sanh đây,
   Làm thế nào chàng đến mỹ lâu này?
   Khi được hỏi, hãy giải bày thứ tự.
   Vị Thiên tử giải thích qua các vần kệ này:

   10. Khi Ðạo Sư đã gặp chàng nam tử
   Bà-la-môn trên đại lộ vùng này,
   Với từ bi, Ngài giáo giới giảng bày,
   Chat-ta đã được nghe Ngài thuyết pháp,
   Ðấng Phật Bảo, ‘Xin phụng hành’, chàng đáp.

   11. Con đến gần người Chiến thắng huy hoàng
   Ðể quy y Giáo pháp với Tăng đoàn,
   Bạch Thế Tôn, con nói ‘không’ trước nhất,
   Sau đó con hành trì theo giới luật.

   12. Không sống theo tà hạnh tạo đau thương,
   Vì các trí nhân không thể tán dương
   Sự buông thả đối với loài sinh vật,
   Bạch Thế Tôn, con nói ‘không’ trước nhất,
   Rồi về sau con giữ đúng luật Ngài.

   13. Không lấy vật gì, sở hữu của ai,
   Không thể nghĩ: của không cho mà lấy,
   Bạch Thế Tôn, con nói ‘không’ trước đấy,
   Rồi về sau con giữ đúng luật Ngài.

   14. Tà hạnh là đi đến vợ của ai,
   Những phụ nữ được người nhà che chở.
   Bạch Thế Tôn, con nói ‘không’ trước đó,
   Rồi về sau con giữ đúng luật Ngài.

   15. Ðừng nói điều dối trá hoặc sai lời,
   Vì bậc trí không tán dương dối trá,
   Bạch Thế Tôn, con nói ‘không’ trước đó,
   Rồi về sau con giữ đúng luật Ngài.

   16. Chất rượu nồng làm lý trí xa rời
   Con người – Vậy hãy tránh luôn tất cả.
   Bạch Thế Tôn, con nói ‘không’ trước đó,
   Rồi về sau con giữ đúng luật Ngài.

   17. Quả thực con hành Ngũ giới trên đời,
   Ði đúng hướng theo Như Lai Chánh pháp,
   Trên con đường, giữa hai làng, gặp cướp,
   Chúng giết con vì của cải gia tài.

   18. Con thi hành thiện sự đúng mức này,
   Vượt mức ấy không thể làm công đức,
   Nhờ thiện hạnh, hóa sanh theo nghiệp lực,
   Lên cõi trời, hưởng lạc thú thỏa lòng.

   19. Hãy nhìn đây do lối sống tương đồng
   Với Chánh pháp, và thực hành giới luật.
   Khi lắm kẻ ít niềm vui ao ước
   Hạnh phúc con đang sáng chói huy hoàng.

   20. Hãy xem nhờ tiểu pháp ấy gọn gàng,
   Ðến thiện thú, con đạt niềm an lạc;
   Vậy con nghĩ những ai thường nghe Pháp,
   Sẽ đạt thành Bất tử, tối an bình.

   21. Theo Giáo pháp Như lai, việc thực hành
   Dù ít, quả vẫn được nhiều lợi lớn.
   Nhìn Chat-ta nhờ thiện hành, chiếu sáng
   Cõi đất này chẳng khác mặt trời kia.

   22. Vậy thiện hành, ta có thể làm gì?
   Một số kẻ vẫn cùng nhau thảo luận.
   Nếu ta muốn lại làm người, hãy sống,
   Bước trên đời theo giới luật thực hành.

   23. Ðạo Sư vì lợi ích, xót quần sanh,
   Sáng sớm gặp ta trong tình cảnh ấy.
   Ta đến gần Ngài xứng danh như vậy,
   ‘Xin từ bi cho học Pháp Thế Tôn’.

   24. Những ai đây dứt luyến ái dục tham,
   Hữu ái tùy miên, si mê tận diệt,
   Những người nào không nhập thai kế tiếp,
   Sẽ đạt thành tịch tịnh, chứng Niết-bàn’.

Khi bậc Ðạo sư đã thuyết giảng cho hội chúng xong, vị Thiên tử được an trú vào quả Dự Lưu, đảnh lễ đức Thế Tôn và từ biệt song thân, trở về thiên giới.

4. (54) Chuyện thứ tư – Lâu Ðài Của Người Cúng Cháo(Kakkatakarasadàyaka-Vimàma)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha trong Trúc Lâm. Thời ấy một Tỷ-kheo đang thực hành thiền quán bỗng ngã bệnh vì chứng đau tai rất trầm trọng. Thuốc chữa của y sĩ chẳng công hiệu gì. Vị ấy trình với đức Thế Tôn, Ngài biết cháo cua là thứ thuốc chữa bệnh ấy, bèn dặn vị Tỷ-kheo đến khất thực ở vùng đồng ruộng nước Ma-kiệt-đà.

Vị ấy đến đó và đứng khất thực tại cửa lều người giữ ruộng. Người này, sau khi nấu món cháo cua làm thức ăn, liền mời vị ấy ngồi và cúng một ít cháo.

Vị Tỷ-kheo vừa nếm món cháo thì trở nên khoẻ mạnh như thể được tắm với cả trăm gàu nước mát. Tâm trí thanh thản nhờ thức ăn thích hợp, vị ấy hướng tâm trở về thiền quán và chứng đắc quả A-la-hán ngay cả trước khi ăn xong bữa. Vị ấy bảo người giữ ruộng:

– Này cư sĩ, nhờ phước quả công đức này, Hiền hữu sẽ không còn bị thân bệnh và tâm bệnh nữa.

Chúc phước xong, vị ấy ra đi. Về sau người giữ ruộng từ trần, được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một căn phòng làm bằng ngọc bích, giữa một tòa Lâu đài bằng vàng rộng mười hai do-tuần, trụ bằng ngọc được trang hoàng uy nghiêm với bảy trăm sảnh đường có nóc nhọn cao vút. Trước cửa lâu đài, một con cua bằng vàng được treo trên một chuỗi ngọc trai. Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên thiên giới, thấy cảnh này, liền hỏi:

1. Lầu các trụ cao bằng ngọc bích,
   Mười hai dặm trải rộng chung quanh,
   Bảy trăm nóc nhọn huy hoàng quá,
   Trụ ngọc, nền vàng thật hiển vinh.

   2. Chàng uống ăn, và trú lạc an,
   Khi đàn tiên trổi khúc du dương,
   Ðây là thiên lạc đầy năm thứ,
   Tiên nữ múa, trang điểm ngọc vàng.

   3. Vì sao chàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì chàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào chàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   4. Hỡi chàng Thiên tử đại oai thần,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Thần lực chàng vì sao rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   5. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   6. ‘Kìa trên cửa nọ có cua vàng
   Ðứng để nhắc con nhớ rõ ràng
   Những hạnh nghiệp làm trong quá khứ,
   Cua này sáng chói cả mười càng.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất lỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương’.

5. (55) Chuyện thứ năm – Lâu Ðài Của Người Giữ Cửa(Dvàrapàlaka-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Ràjagaha trong Trúc Lâm. Thời ấy, một đệ tử cư sĩ chuẩn bị bốn buổi ngọ trai vĩnh viễn cúng dường Tăng chúng. Song lo sợ trộm cướp, vị ấy thường khóa cửa nhà vì nhà vị ấy tọa lạc ở ranh giới tận cùng của kinh thành.

Bởi thế chư Tỷ-kheo đến theo lời mời thọ thực đôi khi phải chịu đói trở về. Vị ấy nghe vợ kể lại chuyện này, bèn chỉ định một người giữ cửa đón chư Tỷ-kheo đến đó và phục vụ chu đáo.

Khi vị thí chủ từ trần, vị ấy được tái sanh vào cõi Dạ-ma thiên, còn người giữ cửa, khi từ trần, được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng vàng rộng mười hai do-tuần, giống như trong truyện trước.

Khi được Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi như trên, vị ấy đáp lại:

Các câu kệ từ 1 đến 5 giống chuyện 54.

6. ‘Cõi thiên thọ mạng cả ngàn năm,
   Thiện nghiệp con là đã tán xưng,
   Ðảnh lễ thành tâm và bởi vậy,
   Người hành công đức sẽ trường tồn,
   Ðược cung cấp với nhiều thiên lạc
   Trên cõi trời cao hưởng phước phần.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương’.

6. (56) Chuyện thứ sáu – Lâu Ðài Do Công Ðức Thiện Sự (Karanìya-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Sàvatthi trong Kỳ Viên. Một đệ tử tại gia, sau khi đi tắm về từ sông Aciravati, đến yết kiến và thỉnh cầu đức Thế Tôn thọ trai tại nhà mình rồi tiếp đãi Ngài rất long trọng. Phần còn lại cũng giống như chuyện trước.

Vị Thiên tử đáp lời như sau:

Các kệ từ 1 đến 5 giống chuyện 54.

6. Phước nghiệp phải làm bởi trí nhân,
   Là người có trí tuệ tinh thông,
   Cho nên những vật đem dâng cúng
   Chư Phật chánh chân quả bội phần.

   7. Phật-đà quả thật đã xuất hành
   Vì muốn cho an lạc chúng sanh,
   Ngài đã từ rừng vào xóm ấy,
   Con lên Ðao-lợi bởi tâm thành.

   8. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   9. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

7. (57) Chuyện thứ bảy – Lâu Ðài Thứ Hai Do Công Ðúc Thiện Sự(Dutiyakaraniya-Vimàna)

Chuyện này cũng giống chuyện thứ sáu, trừ điểm ở chuyện trước, thực phẩm cúng dường đức Thế Tôn, còn ở đây dâng một Trưởng lão.

Các kệ từ 1 đến 5 giống chuyện 54.

6. Công đức phải làm bởi trí nhân,
   Là người có trí tuệ tinh thông,
   Cho nên những vật đem dâng cúng
   Trưởng lão chánh chân quả bội phần.

   7. Chính Tỳ-kheo nọ đã đi ra
   Vì muốn cho con lợi lạc mà,
   Ngài đã vào rừng từ xóm ấy,
   Tâm thành, con đạt cõi Băm-ba.

   8.Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   9. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

8. (58) Chuyện thứ tám – Lâu Ðài Do Cúng Cây Kim(Sùci-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Ràjagaha trong Trúc Lâm. Thời ấy có việc may y cho Tôn giả Sàriputta nên cần một cây kim.

Khi đến khất thực tại nhà một thợ rèn và được hỏi Tôn giả cần thứ gì, Tôn giả liền nói về nhu cầu kia. Người thợ rèn có tâm thành tín cúng dường Tôn giả hai cây kim và dặn Tôn giả phải nói nếu còn cần thêm nữa.

Sau khi từ trần, người thợ rèn được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba và Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi vị Thiên tử:

(Các kệ từ 1 đến 5 giống chuyện 54)

6. Những gì ban tặng, vật đem cho,
   Riêng kết quả không giống thế kia,
   Những vật gì cần đem cúng cấp,
   Chính riêng điều ấy tốt hơn xa,
   Một cây kim được con dâng cúng,
   Ðối với con, kim lợi lạc to.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

9. (59) Chuyện thứ chín – Lâu Ðài Thứ Hai Do Cúng Cây Kim(Dutiyasùci-Vimàna)

Thời ấy, Ðức Thế Tôn đang trú tại Ràjagaha trong Trúc Lâm. Bấy giờ một người thợ may nọ thấy một Tỷ-kheo vá áo với cây kim được rèn tại Trúc Lâm, bèn cúng dường vị ấy vài cây kim của mình cùng chiếc bao.

Câu hỏi được đặt cho người thợ may sau khi người ấy được tái sinh vào cõi trời Ba mươi ba cũng giống chuyện trước.

(Các kệ từ 1 đến 5 giống chuyện 54).

6. Kiếp xưa sinh ở chốn phàm trần,
   Con được làm người giữa thế nhân,
   Thấy một Tỷ-kheo vô lậu hoặc,
   An nhiên tâm trí, chẳng mê lầm,
   Với Ngài, con có lòng thành kính,
   Bèn lấy kim, tay tự cúng dâng.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

10. (60) Chuyện thứ mười – Lâu Ðài Con Voi(Nàga-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Sàvatthi trong Kỳ Viên. Lúc ấy Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên cõi trời Ba mươi ba, thấy một Thiên tử cỡi một đại tượng thuần bạch cùng một đoàn tùy tùng đông đảo bay qua không gian tiến về phía Tôn giả.

Vị Thiên tử xuống voi và đảnh lễ, Tôn giả liền hỏi vị ấy về hạnh nghiệp đã làm:

1. Ngự trên bạch tượng sáng toàn thân,
   Thuần chủng, phi nhanh, thật tráng hùng.
   Voi báu huy hoàng, khăn phủ đẹp,
   Chàng đến đây qua giữa cõi không.

   2. Bên trên của mỗi chiếc ngà voi
   Xuất hiện hồ sen nở đẹp tươi,
   Trong tựa pha lê làn nước mát,
   Từng đoàn nữ nhạc bước ra ngoài
   Giữa hoa sen khiến lòng mê mẩn,
   Tiên chúng này đang múa tuyệt vời.

   3. Hỡi chàng Thiên tử đại huy hoàng,
   Chàng đã đạt bao đại lực thần,
   Công đức gì xưa chàng đã tạo
   Khi tái sinh làm một thế nhân,
   Vì sao thần lực chàng ngời sáng,
   Dung quang chiếu tỏa khắp mười phương?

   4. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   5. ‘Tự tay con lấy tám hoa tàn,
   Và với thành tâm, đến cúng dường
   Ở tại nơi kia là bảo Tháp
   Phật-đà Ca-diếp đại vinh quang.

   6. Vì vậy sắc con đẹp thế này
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   7. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

11. (61) Chuyện thứ mười một – Lâu Ðài Con Voi Thứ Hai(Dutiyanàga-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Ràjagaha trong Trúc Lâm. Thời ấy, một đệ tử tại gia có lòng tin, sống theo giới luật, hành trì ngày Bố-tát giới, cúng dường Tăng chúng và đến nghe pháp tại tinh xá cùng đem các tặng phẩm, nên khi từ trần được tái sanh lên cõi trời Ba mươi ba. Ở đó, một voi trắng vĩ đại phục vụ vị ấy cùng một đoàn hầu cận, vị ấy thường đến du ngoạn trong hoa viên.

Một hôm, lòng nôn nóng muốn bày tỏ niềm tri ân, vị ấy ngồi trên voi lúc nửa đêm từ thiên giới xuống Trúc Lâm rồi đứng đó trong dáng điệu sùng kính trước đức Thế Tôn.

Tôn giả Vangìsa đang đứng hầu Thế Tôn và được Thế Tôn cho phép, bèn hỏi vị ấy:

1. Ngự trên bạch tượng đại hùng cường,
   Chàng dạo chơi và được cả đoàn
   Tiên nữ theo hầu quanh thượng uyển,
   Như sao cứu hộ sáng mười phương.

   2. Vì sao chàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì chàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào chàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   3. Hỡi chàng Thiên tử đại oai thần,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi chàng rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

   4. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Liền giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   5. Kiếp xưa sinh giữa chốn phàm nhân,
   Là đệ tử Ngài có Nhãn quang,
   Con bỏ sát sinh loài thú vật,
   Tránh xa thói trộm cắp tà gian.

   6. Con không uống rượu, chẳng sai lời,
   Tri túc, không ham muốn vợ người,
   Thành tín, con cung dâng thực phẩm
   Dồi dào mọi thứ chẳng hề vơi.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

12. (62) Chuyện thứ mười hai – Lâu Ðài Con Voi Thứ Ba(Tatiyanàga-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha ở Trúc Lâm. Thời ấy ba vị Trưởng lão A-la-hán đến một làng để an cư mùa mưa, sau đó đi vào Ràjagaha đảnh lễ đức Thế Tôn.

Lúc đi ngang qua đồn điền mía của một Bà-la-môn có tà kiến, chư vị hỏi người giữ vườn:

– Chúng tôi có đến Ràjagaha kịp hôm nay chăng?

– Thưa Tôn giả, không thể. Còn một chặng đường dài độ nửa do-tuần nữa, xin Tôn giả ở lại đây và ngày mai đi tiếp.

– Ở đây có chỗ nào chúng tôi có thể ở lại chăng?

– Thưa không, nhưng tôi sẽ nói cho Tôn giả một chỗ.

Rồi người giữ vườn ấy dựng gấp các lều tranh bằng thân mía, khúc cây v.v…, kẻ ấy cúng dường chư vị món cơm và nước mía. Sau bữa cơm, kẻ ấy lại tiễn đưa mỗi vị với một cây mía, vì cho rằng cái đó lấy từ phần sản phẩm của mình, nên ra về trong nỗi hân hoan và đặt hy vọng vào sự an lạc của mình mai sau.

Nhưng chủ nhân khu vườn gặp chúng Tăng, hỏi chư vị làm cách nào lấy được mía, và khi nghe xong, liền đùng đùng nổi giận chạy về vườn lấy gậy đánh người kia chết ngay với một đòn như trời giáng.

Nhờ công đức trên, vị ấy được tái sanh vào hội chúng chư Thiên ở Thiện pháp đường (Sudhammà), làm chủ một con voi toàn trắng rất oai hùng.

Cha mẹ và bà con vị ấy khóc thương khi đến dự đám tang, nhưng vị ấy giáng trần giữa mọi người trong cảnh uy nghi, rồi một người bản chất thông minh đến hỏi thăm vị ấy về thiện sự đã làm:

1. Từ cung trời ngự xuống phàm trần,
   Ai cỡi trên thiên tượng trắng ngần,
   Âm nhạc thiên đình êm dịu trổi
   Ðón chào ngài giữa cõi không gian?

   2. Có phải là Thiên tử, Nhạc thần,
   Sak-ka Thiên chủ, đại danh lừng,
   Ngày xưa bố thí rất hào phóng,
   Chưa biết ngài, ta muốn hỏi han?
   Vị ấy giải thích vấn đề:

   3. Chẳng phải là Thiên tử, Nhạc thần,
   Sak-ka Thiên chủ đại danh lừng,
   Ngày xưa bố thí rất hào phóng,
   Ta thuộc chư Thiên Thiện pháp đường.

Người kia lại hỏi:

4. Ta hỏi ngài, này Thiện pháp thiên,
   Chắp tay, ta đảnh lễ trang nghiêm:
   Việc gì ngài tạo trong nhân giới,
   Nay Thiện pháp đường, đã được lên?

Vị ấy ngâm kệ đáp lời:

5. Ai cúng dường lều mía, cỏ khô,
   Hoặc lều bằng áo rách thô sơ,
   Cúng dường được một trong ba thứ,
   Lên Thiện pháp đường ở với ta.

13. (63) Chuyện thứ mười ba – Lâu Ðài Có Cỗ Xe Nhỏ(Cùlaratha-Vimàna)

Sau khi đức Thế Tôn diệt độ, xá-lợi của Ngài được chia đều và theo sự lãnh đạo của Tôn giả Ðại Ca-diếp, chư Tăng được triệu tập để đọc lại Giáo pháp. Chư vị đệ tử đến an trú mùa mưa, mỗi vị cùng đi với hội chúng của mình, sống ở nhiều nơi khác nhau để quan tâm chăm sóc đám quần chúng cần được dẫn dắt vào đạo.

Bấy giờ Tôn giả Mahà-Kaccàna (Ðại Ca-chiên-diên) trú tại một khu rừng ở vùng biên địa. Thời ấy vua Assaka đang ngự trị tại thành Pota của xứ Assaka. Vương tử Sujàta, con bà chánh hậu của vua, bị cha đuổi vì nghe theo lời nài nỉ của một tiểu thứ phi, nên chàng phải vào rừng ở.

Vào thời đức cổ Phật Kassapa, mặc dù chàng đã làm Tỷ-kheo một dạo, về sau chàng lại từ trần như một người thế tục, và giờ đây tái sanh làm vương tử có tên Sujàta. Khi mẫu hậu chàng qua đời sớm, bà chánh hậu mới của vua cha chàng cũng có một hoàng nam, Nhà vua hài lòng liền ban cho bà một điều ước.

Khi Sujàta lên mười sáu tuổi, chánh hậu đòi vua cha ban điều ước kia, bà yêu cầu nhà vua phong cho hoàng nam của bà làm người kế vị. Nhà vua từ chối, vì Thái tử sẽ là người kế vị vua về sau.

Song bà cứ tiếp tục làm phiền lòng vua để buộc vua phải giữ lời hứa, cho đến khi vua cảm thấy phải làm theo ý bà, đành rơi lệ bảo cho Sujàta biết sự việc.

Thái tử đau buồn trước nỗi khổ của vua cha, liền xin phép vào rừng ở ẩn. Nhà vua đề nghị xây cho chàng một thành phố khác, song chàng không thuận, chàng cũng không muốn được gửi sang ở với các vương tử nước láng giềng. Nhà vua ôm lấy con từ giã và cho chàng ra đi với lời dặn là chàng phải trở về khi vua băng hà để cai trị vương quốc.

Sống trong rừng với đám sơn nhân, một hôm chàng đi săn nai và đuổi theo con nai cho đến khi nó mất dạng gần túp lều lá của Trưởng lão Mahà-Kaccàna, Tôn giả bèn ngâm kệ hỏi chàng như vầy:

1. Chàng đứng dựa vào một chiếc cung
   Làm bằng gỗ tốt thật oai hùng,
   Chàng là quý tộc, là vương tử,
   Hay thợ săn lang bạt giữa rừng?
   Sau đó chàng đáp lại, giải thích thân thế mình:

   2. Con là vương tử As-sa-ka,
   Tôn giả, con lang bạt thật xa
   Vào chốn rừng già, xin nói rõ,
   Tên con thường gọi Su-jà-ta.

   3. Con thường săn bắn các nai rừng,
   Con dấn sâu vào chốn đại lâm,
   Song chính nai kia, con chẳng thấy,
   Mà con thấy được đại tôn nhân.
   Vị Trưởng lão đáp lại với lời chào đón ân cần:

2. Xin đón chào chàng, đại quý nhân,
   Thấy chàng trong dạ thật vui mừng,
   Này đây nước lạnh xin chàng lấy,
   Vì thế chàng đi rửa sạch chân.

   5. Nước uống này đây mát biết bao
   Ðem từ trong núi đá hang sâu,
   Uống ngay nước mát, này vương tử,
   Và hãy ngồi trên thảm cỏ lau.

Và vương tử đáp lại lời chào đón ân cần của Trưởng lão:

6. Lời ngài nghe quả thật êm tai,
   Bậc đại trí nhân, ấy chính ngài,
   Vừa nói những lời hiền dịu quá,
   Thiện tâm nhằm chủ đích cao vời.

   7. Ngài thích thú sao lại ở rừng,
   Xin ngài hãy nói, hỡi Ngưu vương,
   Lắng nghe đường lối ngài khuyên bảo,
   Con sẽ hành theo Pháp đúng đường.

Bấy giờ Trưởng lão nói đến cách thực hành Ðạo pháp chánh chân của chính mình cũng thích hợp với chàng nữa:

8. Không sát hại sinh vật mọi loài,
   Tránh xa trộm cắp ấy niềm vui,
   Lòng không tà dục, này vương tử,
   Và rượu nồng say, dứt bỏ rồi.

   9. Tránh xa ác pháp, sống công bằng,
   Học tập nhiều và biết nhớ ân,
   Những việc này đây cần tán thán,
   Là điều xứng đáng giữa phàm trần.

   10. Vương tử, giờ đây hãy biết rằng
   Trong vòng năm tháng sắp qua dần,
   Có cơ chàng gặp Diêm vương diện,
   Vậy hãy lo mau giải thoát thân.

Sau đó vương tử hỏi về phương tiện giải thoát mình:

11. Ðến xứ nào nay con phải đi,
    Con cần thực hiện việc làm gì,
    Hoặc là tri thức nào cần học
    Ðể khỏi thành già chết thế kia?

Rồi Trưởng lão ngâm kệ thuyết pháp cho chàng:

12. Chẳng miền nào ở cõi trần gian
    Ðể học gì hay có việc làm,
    Vương tử đến kia mong có được
    Con người không lão, tử, suy tàn.

    13. Những người đại phú, lắm kho tàng,
    Hay võ tướng quyền quý, quốc vương,
    Dầu đủ bạc vàng và thóc lúa,
    Cũng không thoát lão tử thông thường.

    14. Chắc chàng đã biết các vương tôn
    Con của An-dha, thật tráng cường,
    Vô địch, song khi dứt thọ mạng,
    Những người này cũng phải tan xương.

    15. Chẳng ai võ tướng, Bà-la-môn,
    Nô lệ, dân quê, hạng quét đường,
    Hoặc có người nào nhờ đẳng cấp,
    Không già, không chết, mãi trường tồn.

    16. Những người đọc mật chú thiêng liêng
    Từ sáu nguồn kinh của Phạm Thiên,
    Dẫu các người này nhờ kiến thức,
    Cũng không thoát lão tử triền miên.

    17. Dù người giác ngộ, bậc tu nhân
    Ðã đạt tịnh tâm, chế ngự thân,
    Ngay các bậc hiền nhân khổ hạnh
    Ðúng thời cũng bỏ xác phàm trần.

    18. Thậm chí A-la-hán trí minh,
    Vô ưu, phận sự đã hoàn thành,
    Ðến thời cũng đặt thân này xuống
    Vào lúc diệt vong thiện ác hành.

Bấy giờ nam tử nói đến những việc chính chàng cần phải làm:

19. Các kệ ngài ngâm thật khéo thay,
    Hiền nhân, mục đích quý cao vầy.
    Nhớ lời vàng ngọc, con an tịnh,
    Xin hãy cho con nương tựa đây.

Sau đó Trưởng lão ngâm kệ dạy bảo chàng:

20. Ðừng tìm nương tựa ở nơi ta,
    Hãy hướng đến ngay đức Phật-đà,
    Là bậc Ðại Hùng, Ngài Thích tử,
    Ta từng quy ngưỡng những ngày qua.

Chàng trai lại hỏi:

21. Ở xứ nào đâu có Ðạo Sư,
    Kính thưa Tôn giả, tự bây giờ,
    Con đi yết kiến Ngài Vô thượng,
    Thắng giả oai hùng của chúng ta.
    Trưởng lão đáp:
22. Trong quốc độ kia ở phía Ðông,
    Ok-kà-ka tộc, chính con dòng,
    Ngài là tối thượng trong thiên hạ,
    Ðã đắc vô dư Bát Niết-bàn.

Khi vương tử đã nghe Trưởng lão thuyết pháp, chàng được an trú vào Tam quy và Ngũ giới, vì thế chàng nói:

23. Giá đức Phật-đà, Ðại Ðạo Sư,
    Vẫn còn trụ thế đến bây giờ,
    Hẳn con sẽ nguyện đi ngàn dặm
    Ðể yết kiến Ngài, thỏa ước mơ.

    24. Song chính vì nay bậc Ðạo Sư
    Ðã hoàn toàn tịch diệt vô dư,
    Con xin Tôn giả cho an trú,
    Vào bậc Ðại Hùng của chúng ta.

    25. Con đến quy y Phật Thế Tôn,
    Và con quy ngưỡng Pháp vô song,
    Và con quy ngưỡng toàn Tăng chúng
    Của cả trời, người ở thế gian.

    26. Từ nay con tránh giết muôn loài,
    Không lấy các tài vật của ai,
    Không uống rượu nồng, không nói dối,
    Và tri túc với vợ mình thôi.

Trưởng lão nói như vầy:

– Bây giờ chàng hãy về với vua cha, đời sống của chàng thật ngắn ngủi, chàng sẽ chết trong vòng năm tháng nữa thôi, vậy hãy làm công đức thiện sự.

Chàng trai làm theo lời dạy và chỉ sau bốn tháng, chàng từ trần rồi tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba. Nhờ uy lực công đức của chàng, một cỗ xe được trang hoàng bảy báu vật xuất hiện dài bảy do-tuần (dặm). Xe có cả đoàn hộ tống hàng ngàn tiên nữ.

Khi vua cha đã cử hành tang lễ cho con và dâng cúng đại lễ lên chư Tăng xong, vua đến cúng dường bảo Tháp trong tinh xá. Vị Trưởng lão cũng đến đó. Còn vị Thiên tử giáng trần trong cỗ xe thiên giới kia, đảnh lễ Trưởng lão và chào mừng vua cha.

Trưởng lão ngâm kệ hỏi chàng:

27. Như vạn hào quang của mặt trời
    Xoay vần chiếu sáng khắp nơi nơi,
    Cỗ xe vĩ đại chàng đang ngự
    Giăng trải chung quanh bảy dặm dài.

    28. Bao phủ bên trên các phiến vàng,
    Ngọc trai, ngọc thạch cẩn toàn thân,
    Các khung chạm trổ đầy vàng bạc
    Ngọc bích khéo tô điểm tuyệt trần.

    29. Trang trí mặt tiền, ngọc bích xanh,
    Càng xe, hồng ngọc vẽ nên hình,
    Cân đai bầy ngựa toàn vàng bạc
    Làm đẹp xe lao vút thật nhanh.

    30. Chàng đang đứng giữa chiếc xe vàng
    Vượt hẳn quần tiên hộ tống chàng,
    Trông chàng chẳng khác ngôi Thiên chủ
    Trong chiếc thiên xa, ngựa cả ngàn,
    Thiên tử lừng danh và đại lực,
    Nhờ đâu chàng được cảnh huy hoàng?

Khi được Trưởng lão hỏi vậy, Thiên tử giải đáp qua các vần kệ:

31. Tôn giả, con là Thái tử xưa,
    Tên con thường gọi Su-jà-ta,
    Nhờ ngài bi mẫn cho con được
    An trú vào trong giới tại gia.

    32. Vì biết đời con sắp sửa tàn,
    Ngài đem xá-lợi Ðạo Sư ban,
    Bảo: ‘Su-jà hãy nghiêng mình lễ,
    Việc ấy cho con lợi lạc tràn’.

    33. Khi con đã kính lễ nghiêm trang,
    Hương liệu, vòng hoa được cúng dường,
    Con bỏ xác thân phàm tục ấy,
    Và lên vườn Hỷ lạc thiên đường.

    34. Trong vườn Hỷ Lạc Nan-da-na,
    Nơi lắm bầy chim đến điểm tô,
    Con được cả đàn tiên hộ tống,
    Hân hoan xem vũ nhạc đồng ca.

Nói vậy xong, vị Thiên tử đảnh lễ Trưởng lão và giã từ vua cha, rồi lên xe trở về thiên giới. Trưởng lão kể lại toàn câu chuyện đã diễn ra giữa đôi bên với các Trưởng lão kết tập Kinh điển vào thời kỳ họp Hội đồng của chư vị.

14. (64) Chuyện thứ mười bốn – Lâu Ðài Có Cỗ Xe Lớn(Mahàratha-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú ở Savàtthi, trong Kỳ Viên. Và Tôn giả Mahà-Moggallàna đang du hành cõi trời Ba mươi ba, thấy một Thiên tử tên Gopàla vừa rời Lâu đài bước lên cỗ xe uy nghi của chàng để nhàn du trong vườn Thiên lạc. Vị Thiên tử thấy Tôn giả, liền xuống xe và đứng trước Ngài, chắp tay đảnh lễ.

Tôn giả Mahà Moggallàna hỏi chàng:

1. Trên xe tô điểm biết bao màu,
   Tráng lệ với thiên mã dẫn đầu,
   Ðang tiến bước về vườn Hỷ lạc,
   Hình chàng chiếu sáng giữa trời cao,
   Giống như thí chủ đầy hào phóng,
   Thiên chủ Va-sa-va thuở nào.

   2. Càng xe chàng được đúc bằng vàng,
   Cân đối sườn, vai thật nhịp nhàng,
   Trụ đúc tinh vi nhờ thợ khéo,
   Như trăng rằm chiếu ánh hào quang.

   3. Xe này được phủ lưới bằng vàng,
   Rực rỡ nhiều châu ngọc điểm trang
   Lấp lánh, tạo âm thanh dịu nhẹ
   Sáng ngời nhờ lắm quạt tay mang.

   4. Trục xe thiết kế thật cầu kỳ,
   Và được trang hoàng giữa bánh xe,
   Các trục được tô trăm nét vẽ,
   Sáng ngời như chớp lóe trăm tia.

   5. Xe được phủ đầy các loại tranh,
   Khung xe rộng chiếu cả ngàn hình,
   Âm thanh kỳ diệu nghe từ đó
   Chẳng khác đàn năm thứ hợp thành.

   6. Mặt tiền xe ấy được trang hoàng
   Châu ngọc theo hình dáng mặt trăng,
   Thanh tịnh hào quang luôn chiếu sáng,
   Chứa tia vàng óng ánh tràn lan,
   Tỏa ra như thể cùng hòa lẫn
   Tia ngọc xanh xanh thật dịu dàng.

   7. Cả đàn tuấn mã được trang hoàng
   Châu ngọc theo hình dáng mặt trăng,
   Cổ ngựa ngẩng cao đầy tốc lực,
   Thân hình cao lớn, thật hùng cường,
   Phi nhanh khi chúng vừa hay biết
   Ý muốn gì trong trí của chàng.

   8. Tứ chi đàn ngựa khéo hòa đồng
   Phi vút nhanh khi biết ý chàng,
   Chúng rước chàng đi êm ái quá,
   Ngựa thuần dễ dạy, chẳng hung hăng,
   Chúng hân hoan kéo xe tiên ấy,
   Tối thượng giữa loài ngựa bốn chân.

   9. Chuyển động quay cuồng giữa cõi không,
   Chúnh cùng nhảy nhót lại khua rân
   Cân đai phát tiếng nghe kỳ diệu,
   Chẳng khác đàn năm thứ họa đồng.

   10. Tiếng xe cùng với tiếng cân đai,
   Tiếng vó câu và ngựa hí dài,
   Âm thanh kỳ diệu nghe từ đó
   Như nhạc vườn Thiên lạc tuyệt vời.

   11. Mắt nhìn e thẹn, dáng linh dương,
   Tiên nữ trong xe đứng một đàn,
   Ðôi mí mắt dày,cười mỉm miệng,
   Làn da láng mướt, giọng oanh vàng,
   Khoác xiêm y kết đầy lam ngọc,
   Ðược các Nhạc thần kính lễ luôn.

   12. Y phục quần tiên sắc đỏ, vàng,
   Mắt to màu đỏ sẫm, cao sang,
   Hình dung yểu điệu, cười duyên dáng,
   Tay chắp trên xe hộ tống chàng.

   13. Xiêm y rực rỡ, chuỗi vòng vàng,
   Khả ái toàn thân, ngón búp măng,
   Diễm lệ dung nhan, tiên chúng ấy
   Trên xe, tay chắp, đứng hầu chàng.

   14. Vài nàng ngọc nữ lại trang hoàng
   Các cuộc tóc tiên kết gọn gàng,
   Rực rỡ, sẵn sàng làm đẹp ý,
   Trên xe, tay chắp, đứng hầu chàng.

   15. Xanh, đỏ, đóa sen khéo điểm trang,
   Vòng hoa đầu đội, ngát mùi hương,
   Chiên-đàn đệ nhất thơm ngào ngạt,
   Làm đẹp lòng, tuân lệnh sẵn sàng,
   Ðang ở trên xe, tay chắp lại,
   Cả đàn tiên nữ đứng hầu chàng.

   16. Ðóa sen xanh, đỏ khéo trang hoàng,
   Cùng các tràng hoa, hương tỏa lan
   Ðệ nhất chiên-đàn thơm sực nức,
   Sẵn sàng tuân lệnh, đẹp lòng chàng,
   Trên xe, đang đứng, hai tay chắp,
   Hộ tống chàng, tiên nữ cả đàn.

   17. Các món trang hoàng trên cổ vai,
   Tay, chân, đầu tóc lẫn đôi tai,
   Làm mười phương thảy đều bừng sáng,
   Như nắng mùa thu chiếu rạng ngời.

   18. Lay động theo làn gió nhẹ nhàng,
   Vòng hoa tay với các kim hoàn
   Phát ra âm hưởng toàn trong trẻo,
   Thánh thót làm mê mẩn các nàng,
   Ðối với mọi người nào hiểu biết,
   Tiếng này êm dịu nhất trần gian.

   19. Trong vườn Thiên lạc cả hai bên,
   Xa, tượng, và dàn nhạc trổi lên,
   Khiến chàng hoan hỷ, này tiên chúa,
   Như phiếm đàn tơ với lục huyền.

   20. Trong khi đang trổi các huyền cầm,
   Mỹ lệ, dáng đàn đẹp mắt trông,
   Khơi dậy trong lòng bao hỷ lạc,
   Các tiên nữ khéo luyện tinh thông,
   Ðứng trên các đóa hoa sen nở,
   Lã lướt tự nhiên, múa lượn vòng.

   21. Và khi vũ điệu đã hòa đàn,
   Cùng được diễn bày, ca hát vang
   Ðây đó trong xe chàng, hội chúng
   Các nàng tiên nữ thật huy hoàng,
   Làm mười phương thảy đều bừng sáng,
   Cùng múa hai bên thật nhịp nhàng.

   22. Chàng hưởng lạc theo nhạc cả dàn,
   Khác nào Thiên chủ đại vinh quang
   Tay cầm bảo trượng thiên lôi ấy,
   Lòng rộn niềm vui với tiếng đàn.

   23. Thiện nghiệp gì chàng đã thực hành
   Ở trong kiếp trước giữa quần sanh,
   Phải chàng giữ giới hay hoan hỷ
   Sống chánh chân, tu tập pháp lành?

   24. Cảnh này vinh hiển đại oai thần,
   Chàng vượt xa Thiên chúng bội phần,
   Không thể phát sinh từ việc nhỏ,
   Hoặc do Trai giới giữ tinh cần.

   25. Hay quả này do việc cúng dường,
   Hay do giữ giới luật thông thường,
   Hoặc do đảnh lễ đầy cung kính?
   Ðược hỏi, xin cho biết hỡi chàng!

Vị Thiên tử giải thích vấn đề khi được Ðại Trưởng lão hỏi:

26. Chàng Thiên tử ấy kỷ tâm tràn,
    Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
    Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
    Và đây là kết quả cho chàng:

    27. Ðiều phục các căn, đức Phật-đà,
    Viên thành trí lực, Kas-sa-pa,
    Là người vô thượng trên nhân giới,
    Cửa Bất tử Ngài đã mở ra,
    Thiên đế tối cao trên thượng giới,
    Mang trăm tướng phước đức sâu xa.

    28. Con thấy Ngài, vương tượng đại hùng,
    Như vòng vàng ánh, vượt qua dòng,
    Thấy Ngài, tâm trí con an tịnh,
    Ngài, vị thiện ngôn thật lẫy lừng.

    29. An tịnh, con đi trải tọa sàng
    Ðầy hoa được rải rắc trang hoàng,
    Dâng Ngài đủ các thức ăn uống,
    Y phục tối ưu để cúng dường.

27. Sau khi con đã cúng dường xong
    Ngài, bậc tối cao giữa thế nhân,
    Y phục, tọa sàng và thực phẩm,
    Loại mềm, loại cứng đủ cần dùng,
    Con an hưởng tại thành thiên giới,
    Giữa các cõi thiên mãi chuyển luân.

    31. Khi đã dâng lên lễ cúng Ngài
    Dồi dào phẩm vật cách như vầy,
    Ba lần thanh tịnh, con từ bỏ
    Thể xác phàm trần tại chỗ đây,
    Con hưởng an vui thiên lạc phố
    Khác nào Thiên chủ In-da này.

    32. Thọ mạng, dung nhan, lạc, tráng cường,
    Kẻ nào mong muốn tối cao sang,
    Hãy đem thực phẩm đầy thanh tịnh
    Dâng cúng lên người trí tịnh an.

    33. Chẳng phải đời này hoặc kiếp sau,
    Có ai bằng Phật hoặc hơn đâu,
    Với người mong quả nhờ công đức,
    Ngài trở thành hình tượng tối cao
    Giữa những bậc hiền nhân xứng đáng
    Với lời nguyện ước đạt mong cầu.

Trong khi chàng nói như vậy, Trưởng lão biết tâm trí chàng đã sẵn sàng không có gì trở ngại, liền thuyết giảng các Thánh Ðế và vào lúc kết thúc, Tôn giả an trú chàng vào quả Dự Lưu.

Sau đó, khi trở về cõi người, Trưởng lão trình đức Thế Tôn câu chuyện giữa Tôn giả và Thiên tử kia. Bậc Ðạo Sư lấy đề tài ấy làm cơ hội thuyết pháp cho hội chúng đang có mặt lúc bấy giờ.

Tổng Kết

Lâu đài Con nhái, Revatì, Con cua,
Người giữ cửa, Hai Công đức thù thắng,
Hai cây kim, Ba con voi, và Hai cỗ xe,

Phẩm Lâu đài Nam giới được biết qua các chuyện này.

Phẩm VI

-ooOoo-

Pàyasi

1. (65) Chuyện thứ nhất – Lâu Ðài Gia Chủ(Agàriya-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha, trong Trúc Lâm. Thời ấy có một gia đình giàu sang đạo đức, một nguồn tài lợi dồi dào cho Tăng chúng và Ni chúng. Hai vị cha mẹ suốt thời thực hành công đức nhân danh Tam Bảo, lúc từ trần được tái sanh lên cõi trời Ba mươi ba. Một lâu đài bằng vàng dài mười dặm được dành riêng cho hai vị.

Tôn giả Mahà Moggallàna hỏi như vầy:

1. Sáng rực như vườn lạc Cit-ta,
   Khu vườn đệ nhất cõi Băm-ba
   Lâu đài đây của chàng bừng sáng
   Ở giữa không gian thực chói lòa

   2. Ðạt thành thần lực đại hùng cường,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   3. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   4. Con cùng hiền phụ giữa phàm trần,
   Sống tại gia, làm lợi chúng Tăng,
   Thực phẩm dồi dào đem cống hiến
   Với tâm thành tín tự tay dâng.

   5. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ,
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   6.Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

2. (66) Chuyện thứ hai – Lâu Ðài Gia Chủ Thứ Hai(Dutiya-Agàriya-Vimàna)

Giống như chuyện trên về mọi mặt.

3. (67) Chuyện thứ ba – Lâu Ðài Của Người Cúng Trái Cây(Phaladàya-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha trong Trúc Lâm. Thời ấy vua Bimbisàra muốn ăn xoài trái mùa. Dù khó khăn, người làm vườn cũng hứa sẽ nỗ lực làm cho cây có trái theo phương pháp cưỡng bách.

Khi bốn trái xoài đã chín, kẻ ấy hái đem dâng vua. Nhưng vừa chợt thấy Tôn giả Mahà-Moggallàna, y suy nghĩ: ‘Ta muốn dâng xoài cúng vị Tôn giả cao quý này và sẵn sàng để đức vua giết chết hay trừng phạt ta, vì lợi lạc tại đời này do phụng sự vua thật không đáng kể, nhưng công đức đời này và đời sau do việc cúng dường vị Tôn giả xứng đáng này thật là vô lượng’.

Vì thế y đem xoài cúng dường Tôn giả và trình việc ấy lên nhà vua. Vua truyền đám hầu cận vào phán:

– Hãy xem kỹ có phải kẻ ấy đã nói đúng với trẫm chăng.

Vị trưởng lão đem xoài dâng đức Thế Tôn, Ngài chia đều cho các Trưởng lão Sàriputta, Mahà Moggallàna, và Mahà-Kassapa. Nhà vua nghe vậy rất hài lòng vì sự can đảm của người làm vườn, liền ban cho y một ngôi làng, y phục, tư trang, và bảo y san sẻ công đức ấy cho vua. Y đáp:

– Tâu Ðại vương, hạ thần xin san sẻ. Xin Ðại vương hãy chọn lợi lạc gì tùy ý.

Khi từ trần, người làm vườn được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng vàng rộng dài mười sáu dặm.

Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi vị Thiên tử:

1. Lầu các trụ cao bằng ngọc bích,
   Rộng dài mười sáu dặm chung quanh,
   Bảy trăm nóc nhọn huy hoàng quá,
   Trụ ngọc nền vàng thật hiển vinh.

   2. Chàng uống ăn cư trú lạc an,
   Khi đàn tiên trổi khúc du dương,
   Sáu tư tiên nữ tài sắc đủ,
   Những vị đồng cư trú ngọc đường.
   Ở cõi Ba mươi ba rực rỡ,
   Múa ca, hưởng lạc thú khôn lường.

   3. Ðạt thành thần lực đại hùng cường,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang sáng chói khắp mười phương?

   4. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả do chàng:

   5. Cúng dường quả được quả tràn đầy,
   Ai tín tâm dâng các vị này
   Ðang sống cuộc đời đầy chánh hạnh,
   Khi lên Ðao-lợi hưởng như vầy,
   Ðược nhiều thành quả công to lớn,
   Vì thế con dâng bốn quả cây.

   6. Vậy ai tìm hạnh phúc, bình an,
   Trường cửu, nên đem quả cúng dường,
   Dù ước đạt thành Thiên giới lạc,
   Hay là lạc thú cõi nhân gian.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ,
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

4. (68) Chuyện thứ tư – Lâu Ðài Của Ngừơi Cúng Chỗ Cư Trú(Upassayadàyaka-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn đang trú tại Ràjagaha ở Trúc Lâm. Thời ấy một Tỷ-kheo, sau mùa mưa, lên đường đến yết kiến Thế Tôn, vào một làng nọ tìm chỗ cư trú thích hợp qua đêm. Vị ấy hỏi một cư sĩ tại gia, người này bàn chuyện với vợ xong, liền mời vị Tỷ-kheo làm khách trọ, và hôm sau khi khách lại khởi hành, chủ nhà đem tặng một cục đường mía.

Về sau lúc từ trần, vị cư sĩ tái sanh cùng vợ trên cõi trời Ba mươi ba trong một lâu đài bằng vàng mười hai dặm.

Tôn giả Mahà Moggallàna hỏi vị ấy:

1. Như mặt trăng đi giữa đỉnh đầu,
   Khi mây tan biến, chiếu toàn cầu,
   Lâu đài chàng đứng trên thiên giới,
   Tỏa ánh sáng ngời đẹp biết bao.

   2. Ðạt thành thần lực đại hùng cường,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   3. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   4. Con cùng hiền phụ ở phàm trần
   Thỉnh bậc A-la-hán trú chân,
   Với tấm lòng thành, con cống hiến
   Dồi dào thực phẩm tự tay dâng.

   5. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   6. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ đó oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

5. (69) Chuyện thứ năm – Lâu Ðài Của Người Cúng Chỗ Cư Trú Thứ Hai(Dutiya-Upassayadàyaka-Vimàna)

Chuyện này giống hệt chuyện trước, trừ điểm ở đây có nhiều Tỷ-kheo, và Tôn giả Mahà-Moggallàna ví Lâu đài với mặt trời.

6. (70) Chuyện thứ sáu – Lâu Ðài Của Người Cúng Món Khất Thực(Bhikkhàdàyaka-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha. Thời ấy một Tỷ-kheo đang đi trên đường cái vào làng nọ khất thực và dừng ở cửa nhà kia. Vị chủ nhà vừa rửa tay chân và ngồi xuống để ăn, liền đổ hết phần cơm mình vào bát vị Tỷ-kheo; sau khi nói lời tùy hỷ công đức, vị ấy ra đi. Chủ nhà hân hoan suy nghĩ: ‘Ta đã cúng dường một Tỷ-kheo đang đói và ta đã nhịn ăn”. Sau đó từ trần, vị ấy được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng vàng mười hai dặm.

Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi vị ấy:

1. Lầu các trụ cao bằng ngọc bích,
   Mưòi hai dặm trải rộng chung quanh,
   Bảy trăm nóc nhọn huy hoàng quá,
   Trụ ngọc nền vàng thật hiển vinh.

   2. Ðạt thành thần lực đại hùng cường,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

   3. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng.

   4. Khi làm người giữa cõi phàm nhân,
   Thấy một Tỷ-kheo mệt đói cơm,
   Con đã cúng dường ngài thực phẩm,
   Món ăn duy nhất đủ toàn phần.

   5. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ,
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   6. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

7 (71) Chuyện thứ bảy – Lâu Ðài Của Người Giữ Lúa Mạch (Yavapàlaka-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha, trong Trúc Lâm. Thời ấy một cậu bé nghèo giữ ruộng lúa mạch đã đem bánh Kummàsa để ăn sáng. Khi cậu ngồi xuống ăn, một vị Trưởng lão vô lậu bước đến chỗ ấy. Cậu hỏi:

– Thưa Tôn giả đã thọ thực chưa?

Vị Trưởng lão im lặng. Cậu bé hiểu điều này có nghĩa là ‘chưa’ liền nói:

– Thưa Tôn giả, bây giờ đã quá trễ nên không thể tìm ra món ăn gần giờ ngọ trai như vầy. Xin Tôn giả dùng miếng bánh Kummàsa này vì lòng thương xót con.

Vị Trưởng lão vì từ bi đối với cậu đã dùng miếng bánh trong khi cậu đứng nhìn, rồi nói lời tùy hỷ và ra đi. Với tâm đầy thành tín, cậu bé nghĩ mình đã làm việc tốt khi cúng dường một người như thế.

Về sau, khi từ trần, cậu được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài như đã tả ở trên. Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi cậu:

1. Lầu các trụ cao bằng ngọc bích,
   Mười hai dặm trải rộng chung quanh,
   Bảy trăm nóc nhọn huy hoàng quá,
   Trụ ngọc nền vàng thật hiển vinh.

   2. Ðạt thành thần lực đại hùng cưòng,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

   3. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   4. Khi làm người giữa cõi phàn nhân,
   Giữ lúa mạch trong đám ruộng đồng,
   Con thấy Tỷ-kheo vô lậu hoặc,
   An nhiên tâm trí, chẳng mê lầm.

2. Với ngài, con có tấm lòng thành,
   Con tự tay dâng bánh của mình,
   Cúng bánh Kum-mà-sa thuở ấy,
   Nay vui vườn Hỷ lạc thiên đình.

   6. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   7. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức ơn làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

8. (72) Chuyện thứ tám – Lâu Ðài Của Vị Thiên Tử Ðeo Vòng Tai(Kundalì-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, ở Kỳ Viên. Thời ấy, hai vị Ðại đệ tử cùng hội chúng du hành giữa dân chúng Kàsi vừa đến một tinh xá kia lúc trời tối.

Một đệ tử tại gia liền đến rửa chân chư vị và xoa dầu thơm cho chư vị, rồi thỉnh chư vị thọ thực hôm sau. Vị ấy chuẩn bị một buổi cúng dường thịnh soạn. Sau khi nói lời tùy hỷ công đức, chư Trưởng lão lại lên đường. Còn vị ấy về sau từ trần, được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng vàng dài mười hai dặm.

Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi vị ấy:

1. Y phục chỉnh tề, hoa chuỗi mang,
   Ðôi vòng tai rực rỡ trang hoàng,
   Tóc râu chải chuốt, khăn đầu đội,
   Chàng ngự Lâu đài, giống mặt trăng.

   2. Khi đàn tiên trổi khúc du dương,
   Sáu bốn nàng tài sắc vẹn toàn
   Ðồng trú cõi Băm-ba, rực rỡ,
   Múa ca, hưởng lạc thú, khôn lường.

   3. Ðạt thành Thiên lực đại hùng cường,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   4. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   5. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Gặp nhiều ngài đức độ Sa-môn
   Có đầy chánh hạnh và tri kiến,
   Ái diệt, đa văn, tiếng lẫy lừng.

   6. Với các ngài, con có tín tâm,
   Cúng dường thức uống lẫn đồ ăn,
   Với lòng thành tín, con dâng tặng
   Mọi lễ vật phong phú trọn phần.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

9. (73) Chuyện thứ chín – Lâu Ðài Của Vị Thiên Tử Thứ Hai Ðeo Vòng Tai(Dutiyakùdalì – Vimàna)

Chuyện này xảy ra giống như chuyện trên. Các vấn đề cũng giống nhau, từ câu kệ 5, thay: Thấy nhiều ngài đức độ Sa-môn,

bằng: Thấy nhiều ngài hảo tướng Sa-môn.

10. (74) Chuyện thứ mười – Lâu Ðài CủaUttara (Uttara-Vimàna)

Sau khi đức Thế Tôn diệt độ, và Hội đồng kết tập Kinh điển tiến hành, Tôn giả Kummàra-Kassapa (Cưu-ma-la Ca-diếp) đã đến thành phố Setavyà với nhiều Tỷ-kheo và trú tại vườn Simsapà. Lúc ấy quốc vương Pàyàsi (Tệ Túc) nghe tin này, liền viếng thăm và chào mừng Tôn giả. Trong khi bàn luận về các quan điểm tà kiến của vua, vị Trưởng lão thuyết giảng cho vua tin có đời sau như được kể trong kinh Pàyàsi (Trường Bộ số 23).

Khi từ giã, vua Pàyàsi đem các tặng vật cúng dường. Nhưng vì vua tặng thực phẩm kém cỏi và y phục thô sơ không thích hợp, vốn chưa quen việc ấy trước kia, sau khi từ trần, vua cộng trú với Thiên chúng ở cõi thấp cùng Tứ Ðại Thiên vương.

Còn thanh niên Bà-la-môn Uttara phụ tá vua trong việc cúng dường, lại bố thí hào phóng và đầy lòng kính trọng, nên tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài mười hai dặm. Ðể tỏ lòng biết ơn, vị ấy xuất hiện cùng Lâu đài trước Trưởng lão Kummàra Kassapa và đảnh lễ Tôn giả. Trưởng lão hỏi vị ấy:

1. Như điện Thiên vương, Thiện pháp đường,
   Nơi chư Thiên cộng trú bình an,
   Lâu đài này của chàng Thiên tử
   Ðứng giữa không gian, sáng rỡ ràng.

   2. Ðạt thành thiên lực đại hùng cường,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   3. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   4. Khi được làm người giữa thế gian,
   Con là nam tử Bà-la-môn,
   Thời vua Tệ Túc, con phân phát
   Tài sản, vì tôn quý chánh nhân.

   5. Với các ngài, con có tín tâm,
   Cúng dường thức uống lẫn đồ ăn,
   Với lòng thành kính, con dâng tặng
   Mọi lễ vật phong phú trọn phần.

   6. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ,
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   7. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

Tổng Kết

Lâu Ðài Hai Gia Chủ, Người Cúng Trái Cây, Hai Người Cúng Chỗ Cư Trú, Người Giữ Ruộng Lúa Mạch, Hai Vị Thiên Tử Ðeo Vòng Tai, Vua Pàyàsi (Tệ Túc)

Phẩm VII

-ooOoo-

Sunikkhitta

1. (75) Chuyện thứ nhất – Lâu ÐàiCittalatà(Cittalatà-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, trong Kỳ Viên. Thuở ấy có một đệ tử tại gia nghèo khó sống nhờ làm công cho người khác. Vị ấy có lòng mộ đạo và phụng dưỡng song thân già yếu của mình, vì vị ấy nghĩ: ‘Ðàn bà ở trong nhà thường nắm quyền cai quản. Họ ít khi quý trọng cha mẹ chồng’.

Như vậy vị ấy tiếp tục giữ giới luật và các ngày trai giới Bố-tát. Sau khi từ trần, vị ấy được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài mười hai dặm.

Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành như đã tả ở trên, hỏi vị ấy:

1. Sáng rực như vườn lạc Cit-ta,
   Khu vườn đệ nhất cõi Băm-ba,
   Lâu đài đây của chàng bừng sáng
   Ở giữa không gian thực chói lòa.

   2. Ðạt thành thần lực đại hùng cường,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   3. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðức Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   4. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Con là thợ khốn khổ, cùng bần,
   Con thường cấp dưỡng hai thân lão,
   Ngưỡng mộ người cao quý chánh chân.

   5. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   6. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

2 (76) Chuyện thứ hai – Lâu Ðài Nandana (Nandana-Vimàna)

Cũng giống như chuyện trước, trừ điểm ở đây: Người thợ nghèo đã có vợ và câu kệ đầu đổi là: Sáng rực như vườn Nan-da-na,…

3. (77) Chuyện thứ ba – Lâu Ðài Có Trụ Ngọc Bích(Manithùna-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, trong Kỳ Viên. Thời ấy có nhiều Trưởng lão sống trong rừng. Ðể chư vị có thể vào làng khất thực, một đệ tử tại gia làm cho các đường mòn được bằng phẳng, dọn sạch các bụi cây, bắc cầu qua suối, đắp bờ và dẫn nước vào các ao lớn v.v.. cùng bố thí và giữ Ngũ giới. Về sau từ trần, vị ấy được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài bằng vàng mười hai dặm.

Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi vị ấy như sau:

1. Lầu các trụ cao bằng ngọc bích
   Mười hai dặm trải rộng chung quanh,
   Bảy trăm nóc nhọn huy hoàng quá,
   Trụ ngọc nền vàng thật hiển vinh.

   2. Chàng uống ăn, cư trú lạc an,
   Khi đàn tiên trổi khúc du dương,
   Ðây là thiên vị, năm thiên lạc,
   Thiên nữ múa, trang điểm ngọc vàng.

   3. Vì sao chàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì chàng vinh hiển đây,
   Những lực thú nào chàng mến chuộng,
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   4. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   5. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Con xây đường nhỏ ở trong rừng,
   Và trồng cây lớn trong tinh xá,
   Kính mến người đức hạnh chánh chân.

   6. Với các ngài, con có tín tâm,
   Cúng dường thức uống lẫn đồ ăn,
   Với lòng thành kính con dâng tặng
   Mọi lễ vật phong phú trọn phần.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Nhờ thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương.

4. (78) Câu chuyện thứ tư – Lâu Ðài Bằng Vàng(Suvanna-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Andhakavinda. Thời ấy một đệ tử giàu có và mộ đạo xây cúng dường Ngài một ‘hương thất’ trên một đồi trọc, thỉnh Ngài đến ở đó và phụng sự Ngài. Sau một thời gian sống chế ngự với giới luật thanh tịnh, lúc từ trần, vị ấy được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài ngọc bích tuyệt đẹp với mái bằng vàng.

Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi vị ấy:

1. Ở trên một ngọn núi vàng ròng,
   Lâu đài rực sáng chiếu quanh vùng,
   Tấm màn lưới dệt vàng bao phủ,
   Và lưới chuông rung nhẹ thật trong.

   2-3. Trụ tám cạnh tinh xảo thập phần,
   Xây bằng cẩm thạch cả toàn thân,
   Bảy châu báu tạo thành từng cạnh,
   Vàng, bạc, lưu ly với ngọc trân,
   Lại dát ngọc mắt mèo mã não,
   Ngọc trai, và ngọc sắc hồng vân.

   4. Nền màu rực rỡ, đẹp mắt sao,
   Không chút bụi lay động dính vào,
   Ðược các kèo vàng hoàng ngọc cẩn
   Cùng nâng cả mái điện lên cao.

   5-6. Và bốn cầu thang dựng bốn phưong,
   Các cung ngọc sáng tựa vầng dương,
   Bốn hành lang được xây cân xứng,
   Chiếu khắp bốn phương thật rỡ ràng.

   7. Trong cung này tráng lệ huy hoàng,
   Chàng chính là Thiên tử đại quang,
   Với sắc siêu phàm, chàng chiếu sáng,
   Trông chàng chẳng khác ánh chiêu dương.

   8. Kết quả này do việc cúng dường,
   Hoặc do giữ giới luật thông thường,
   Hoặc do đảnh lễ đầy cung kính?
   Ðược hỏi, xin cho biết hỡi chàng.

   9. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   10. Kiếp xưa con ở An-dha-ka,
   Con có lòng tin bậc Ðạo Sư,
   Thân tộc mặt trời, là đức Phật,
   Con xây tinh xá ở đồi xa.

   11. Tại đó, con đầy đủ tín tâm,
   Vòng hoa, hương liệu, thứ gì cần,
   Dầu thoa các loại và tinh xá,
   Con thỉnh Ðạo Sư đến cúng dâng.

   12. Vì thế nay con hưởng phước phần:
   Ở vườn Hỷ lạc, chủ Thiên cung;
   Trong vườn Hỷ lạc đầy kỳ thú,
   Nơi lắm đàn chim đến trú chân,
   Con được các nàng tiên hộ tống,
   Múa ca, đem lạc thú vô ngần.

5. (79) Chuyện thứ năm – Lâu Ðài Vườn Xoài(Amba-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha, trong Trúc Lâm. Thời ấy có một người nghèo được thuê giữ vườn xoài. Một hôm về mùa nắng gắt, vị ấy thấy Tôn giả Sàriputta đến gần, mệt nhoài vì cơn nóng, liền thưa:

– Bạch Tôn giả, ngài có vẻ quá mệt nhọc vì trời nóng. Lành thay, nếu Tôn giả có lòng thương xót con, xin hãy bước vào vườn xoài nghỉ ngơi chốc lát.

Trưởng lão chấp thuận, ngồi xuống gốc cây xoài, người ấy liền đem cúng dường Tôn giả nước uống và nước rửa tay chân, sau đó lòng đầy hoan hỷ vì công đức đã tạo được.

Sau khi từ trần, vị ấy được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba, và Tôn giả Mahà-Moggallàna hỏi vị ấy:

1. Lầu các trụ cao bằng ngọc bích,
   Mười hai dặm trải rộng chung quanh,
   Bảy trăm nóc nhọn huy hoàng quá,
   Trụ ngọc nền vàng thật hiển vinh.

   2. Chàng uống ăn, cư trú lạc an,
   Khi đàn tiên trổi khúc du dương,
   Ðây là thiện vị, năm thiên lạc,
   Tiên nữ múa, trang điểm ngọc vàng.

   3. Vì đâu chàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì chàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào chàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   4. Hỡi chàng Thiên tử đại oai thần,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang tỏa sáng khắp mười phương?

   5. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây, là kết quả cho chàng:

   6. Vào tháng cuối mùa hạ nóng rang,
   Mặt trời thiêu đốt, nắng chang chang,
   Con làm thuê mướn cho người khác,
   Tưới nước vườn xoài của chủ nhân.

   7. Thế rồi lúc ấy vị Hiền Tăng,
   Xá-lợi-phất, danh tiếng lẫy lừng,
   Thể xác của ngài đều mệt mỏi,
   Nhưng không mỏi mệt cái tinh thần.

   8. Con đang tưới nước các cây xoài,
   Nhìn thấy ngài, con vội đến mời:
   ‘Tôn giả, con dâng ngài nước tắm,
   Lành thay, an lạc sẽ lâu dài!’

   9. Tôn giả vì lòng thương xót ai,
   Ðặt bình bát xuống tấm y ngoài,
   Mang y độc nhất, ngài ngồi xuống
   Trong bóng mát ngay dưới gốc xoài.

   10. Với lòng thành tín bậc cao Tăng
   Con tắm rửa ngài với nước trong,
   Mang chiếc y vàng, ngài tỉnh tọa
   Dưới bóng gốc xoài đang trải dăng.

   11. Vườn xoài được tưới nước tươi xanh,
   Tôn giả được con tắm mát lành,
   Công đức này con làm chẳng nhỏ,
   Hân hoan ngài biến mãn thân mình.

   12. Ðây là mức độ việc an lành
   Trong kiếp trước con đã thực hành,
   Khi được thoát thân người thế tục,
   Con lên vườn Hỷ lạc thiên đình.

   13. Nan-da-na, Hỷ lạc Viên này,
   Nơi lắm chim muông đến cả bầy,
   Con được các nàng tiên hộ tống,
   Cùng nhau ca múa thật vui thay.

6. (80) Chuyện thứ sáu – Lâu Ðài Của Người Chăn Bò(Gopàla-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Ràjagaha, trong Trúc Lâm. Lúc ấy một người chăn bò đã rời Ràjagaha để đưa bò đi ăn cỏ ngoài đồng và thấy Tôn giả Mahà-Moggallàna đang tiến bước. Tôn giả nhận thấy kẻ kia sắp mạng chung, liền đi đến gần bên cạnh y. Do dự, y không biết có nên mời Trưởng lão món bánh ngọt Kummàsa mà y đã đem theo, hay giữ cho đàn bò khỏi vào các vườn đậu.

Khi đã quyết định không thể bỏ lỡ cơ hội tốt, dù các chủ vườn có thể làm gì đi nữa, y cúng dường phần ăn của mình và Trưởng lão đã chấp nhận vì lòng từ mẫn. Sau đó người chăn bò vội vàng đi giữa đàn bò, vô ý đạp giẫm một con rắn và bị nó cắn ở chân.

Lòng tràn ngập hân hoan hạnh phúc khi nhìn thấy Trưởng lão thọ thực, người ấy bị nọc rắn xâm nhập quá mạnh và từ trần, được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba trong một Lâu đài mười hai dặm.

Tôn giả Mahà-Moggallàna thấy chàng, liền hỏi:

1. Tỷ-kheo thấy một vị Thiên nam
   Tô điểm vòng hoa, thật vẻ vang,
   Trong một Lâu đài cao, vĩnh cửu,
   Trông chàng như dáng vị thần trăng,
   Ở trong cung điện trên thiên giới,
   Tôn giả bèn lên tiếng hỏi chàng:

   2. Lộng lẫy xiêm y, hoa chuỗi mang,
   Ðôi vòng tai rực rỡ trang hoàng,
   Tóc râu chải chuốt, khăn đầu đội,
   Sáng chói, trong cung tựa Quảng Hàn.

   3. Khi đàn tiên trổi khúc du dương,
   Sáu bốn nàng tài sắc vẹn toàn
   Ðồng trú cõi Băm ba, rực rỡ,
   Múa ca, hưởng lạc thú khôn lường.

   4. Ðạt thành thiên lực, đại hùng cường,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân?
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang sáng chói khắp mười phương?

   5. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây, là kết quả cho chàng:

   6. Khi được làm người giữa thế nhân,
   Con chăn bò kẻ khác chuyên cần,
   Giữ đàn bò khỏi ăn vườn đậu,
   Thì một Sa-môn bước đến gần.

   7. ‘Nay hai phận sự phải hoàn thành’,
   Tôn giả, con suy nghĩ thật nhanh,
   Xem xét kỹ càng và hiểu pháp,
   Con dâng ngài bánh với tay mình.

   8. Con chạy ra vườn đậu lẹ làng,
   Trước khi bò dẫm đất tha nhân,
   Nhưng rồi rắn hổ mang đen lớn
   Cắn phải chân con lúc vội vàng.

   9. Tuyệt vọng, con đau đớn tận cùng,
   Sa-môn mở gói bánh ra ăn,
   Vì lòng bi mẫn cho con đó,
   Con được sanh thiên lúc mạng chung.

   10. Con đã làm nên thiện nghiệp vầy,
   Và đang hưởng phước lạc nhờ đây,
   Chính ngài, Tôn giả, đầy bi mẫn,
   Con tạ thâm ân, đảnh lễ ngài.

   11. Trong cõi Thiên, ma, thế giới này,
   Chẳng ai bi, trí được như vầy,
   Ngài là Tôn giả đầy bi mẫn,
   Con tạ ơn sâu, đảnh lễ ngài.

   12. Trong cõi đời này hoặc kiếp sau,
   Chẳng ai bi, trí sánh bằng đâu,
   Chính ngài, Tôn giả, đầy bi mẫn,
   Con tạ thâm ân, đến khấu đầu.

7. (81) Chuyện thứ bảy – Lâu Ðài CủaKanthaka(Ngựa Kiền-trắc) (Kanthaka-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi trong Kỳ Viên. Thời ấy khi Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành lên thiên giới, một vị Thiên tử tên Kanthaka bước ra khỏi Lâu đài của chàng, đang lên xe đến vườn Thượng uyển với cả đoàn tùy tùng đông đảo trong oai nghi đầy thiên lực.

Khi thấy Tôn giả, vị Thiên vội xuống xe và đảnh lễ Tôn giả. Vị Trưởng lão hỏi chàng:

1-2. Như trăng rằm, chúa tể muôn sao,
Tinh tú vây quanh tựa đứng chầu,
Mặt nguyệt xoay vần hình thỏ ngọc,
Lâu đài Thiên tử sáng dường nào,
Nguy nga tráng lệ trên thiên giới,
Như mặt trời lên giữa cõi cao.

3-4. Ngọc bích, lưu ly, mã não, vàng,
Ngọc trai, hồng ngọc, bạc trang hoàng,
Nền màu rực rỡ đầy kỳ thú,
Ngọc bích dát trên khắp mặt sàng,
Trùng các nóc cao vời tuyệt mỹ,
Cung điện chàng xây dựng vẻ vang.

5. Chàng có hồ sen tạo mỹ quan,
Cá Pu-thu lội nước tung tăng,
Nước hồ lấp lánh và trong vắt,
Bờ được viền quanh với cát vàng.

6. Mặt hồ bao phủ các hoa sen,
Hoa súng lan tràn khắp phía trên
Làm đắm say lòng, cơn gió thoảng
Tỏa làn hương tuyệt diệu quanh miền.

7-8. Ðôi bờ có đủ các cây rừng
Kết trái đơm hoa thật khéo trồng,
Khi chàng an tọa như Thiên chủ,
Tràng kỷ chân vàng, lót thảm lông.

9. Tiên nữ hầu chàng khéo điểm trang,
Vòng hoa đủ loại, với kim hoàn,
Làm chàng thích thú, chàng an hưởng
Ðại lực thần như đấng Ngọc hoàng.

10. Tù và, kèn, trống với huyền cầm,
    Trống lớn, trong con đánh bập bùng,
    Thiên tử hưởng tràn đầy lạc thú,
    Khi đàn, ca, vũ nhạc vang lừng.

    11. Này đây thiên sắc với thiên thanh,
    Thiên vị, thiên hương đẹp ý mình,
    Thiên xúc mượt mà, êm dịu quá,
    Thật là vạn trạng với thiên hình.

    12. Trong cung này rực rỡ huy hoàng,
    Chàng chính là Thiên tử đại quang,
    Với sắc siêu phàm chàng chiếu sáng,
    Trông chàng chẳng khác ánh chiêu dương.

    13. Kết quả này do việc cúng dường,
    Hoặc do giữ giới luật thông thường,
    Hoặc do đảnh lễ đầy cung kính?
    Ðược hỏi, xin cho biết hỡi chàng.

    14. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
    Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
    Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
    Và đây là kết quả cho chàng:

    15. Trong chốn kinh thành tuyệt diệu xưa,
    Ca-tỳ-la-vệ, tộc Thích-ca,
    Con là Kiền-trắc, cùng sinh nhật
    Với Thái tử là Sĩ-đạt-ta.

    16. Vào nửa đêm, vương tử xuất gia,
    Ði tìm Giác Ngộ, giã từ nhà,
    Với bàn tay dịu bao màn lưới,
    Các móng đồng thau chiếu sáng lòa.

    17. Ngài bảo con, vừa vỗ mạn sườn:
    ‘Hãy mang ta, hỡi bạn thân thương,
    Khi nào giác ngộ đường Vô thượng,
    Ta sẽ giúp người khắp thế gian’.

    18. Khi được nghe lời nói của Ngài,
    Lòng con rộn rã vạn niềm vui,
    Với tâm phấn khởi đầy hoan hỷ
    Tuân lệnh trên, con vội hý dài.

    19. Khi biết hoàng nam Tịnh Phạn vương,
    Ðại danh lừng lẫy, cỡi lưng con,
    Với tâm phấn khởi đầy hoan hỷ
    Con rước người vô thượng chí tôn.

    20. Vượt qua đất nước của người ta,
    Khi mặt trời lên đã quá xa,
    Ngài bước đi, lòng không luyến tiếc,
    Bỏ con cùng với chú Chan-na.

    21. Con liếm chân Ngài với lưỡi con,
    Chân Ngài có các móng màu đồng,
    Và con kêu khóc nhìn theo mãi,
    Khi thấy Ngài đi, bậc Ðại Hùng.

    22. Vì không còn thấy bóng huy hoàng
    Của Thái tử, con Tịnh Phạn vương,
    Con ngã quỵ ngay, lâm trọng bệnh,
    Và nhanh chóng giã biệt trần gian.

11. Chính nhờ Ngài có đại oai thần
    Ở tại thiên cung con trú thân,
    Thành phố chư Thiên này có đủ
    Biết bao niềm lạc thú vô ngần.

    24. Khi nghe Ngài Giác Ngộ viên thành,
    Hỷ lạc trong lòng con khởi sanh,
    Do chính căn nguyên thuần thiện ấy
    Mà con sẽ tận diệt vô minh.

    25. Nếu như Tôn giả có đi ra,
    Và yết kiến Ngài, bậc Ðạo Sư,
    Tôn giả nói giùm con kính lễ
    Dưới chân đức Phật Go-ta-ma.

    26. Con sẽ hầu thăm bậc Ðại Hùng,
    Là người không có kẻ ngang bằng,
    Khó tìm thấy được người che chở
    Như đức Phật che chở cõi trần.

    27. Rồi chàng Thiên tử, dáng tri ân,
    Biết lợi lạc nên đã đến gần,
    Khi đã nghe lời Ngài có Mắt,
    Chàng thanh tịnh Pháp Nhãn ly trần.

    28. Tẩy sạch lòng nghi, đạt tín tâm,
    Phát nguyền tu tập vững tinh cần,
    Khấu đầu đảnh lễ chân sư phụ,
    Chàng biến mất ngay khỏi cõi trần.

8. (82) Chuyện thứ tám – Lâu Ðài Có Nhiều Mầu Sắc(Anekavanna-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, ở Kỳ Viên. Tôn giả Mahà-Moggallàna đang du hành lên cõi trời Ba mươi ba và được một Thiên tử có nhiều màu sắc rực rỡ đến gần, đứng lại chắp tay đảnh lễ cung kính.

Trưởng lão hỏi chàng:

1. Hiện lên lầu các đẹp muôn màu,
   Xua đuổi bao phiền não, khổ sầu,
   Rực rỡ huy hoàng, đoàn hộ tống
   Gồm bao tiên nữ đứng quanh hầu,
   Trông chàng, như một vì Thiên đế,
   Cõi Hóa Lạc thiên, thích thú sao!

   2. Chàng không có kẻ sánh ngang bằng,
   Không kẻ nào hơn danh vọng chàng,
   Hoặc phước đức hay là đại lực,
   Trong trời Ðao lợi, mọi Thiên thần
   Thảy đều kính lễ chàng như thể
   Thần cõi người cung kính mặt trăng.

   3. Các nàng tiên nữ ở hai bên
   Múa hát vui chơi thỏa ước nguyền,
   Chàng đã đắc thần thông biến hóa,
   Tràn đầy đại lực của chư Thiên.

   4. Kiếp xưa sinh ở chốn phàm trần,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì có gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

   5. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   6. Tôn giả, con sinh một kiếp xưa,
   Môn đồ Thắng giả Su-me-dha,
   Con còn phàm tục, chưa thành đạo,
   Dù đã bảy năm sống xuất gia.

   7. Khi Thắng giả là bậc Ðạo Sư,
   Vượt qua dòng lũ, đắc vô dư,
   Con liền đảnh lễ bên ngôi Tháp,
   Bảo Tháp được châu ngọc điểm tô,
   Bao phủ lưới vàng ròng rực rỡ,
   Mang nhiều an lạc đến tâm tư.

   8. Con chẳng cúng dâng lễ vật nào,
   Song con khuyến khích các đồng bào:
   ‘Các người sẽ được lên thiên giới,
   Ðến bảo Tháp Ngài đảnh lễ mau,
   Ngài xứng đáng cho ta kính lễ,
   Người xưa vẫn nói vậy từ lâu’.

   9. Thiện sự này xưa con đã làm,
   Nay con hướng lạc thú thiên đàng,
   Hân hoan hội chúng trời Ðao lợi,
   Vì phước báo chưa đến lúc tàn.

9. (83) Chuyện thứ chín – Lâu Ðài Của Vị Thiên Tử Ðeo Vòng Tai Sáng Chói(Mattakundalì-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, ở Kỳ Viên. Có một Bà-la-môn sống tại đó rất giàu nhưng không có lòng tin vào đạo và không bao giờ bố thí cho ai vật gì cả, nên được đặt danh hiệu Người Không bao giờ Bố thí.

Ông lại thường dạy bảo con trai là Mattakundalin đừng đến gần đức Thế Tôn hay các đệ tử của Ngài. Chàng tuân lệnh. Khi chàng lâm bệnh, ông cha cũng không cung cấp thuốc thang gì cho đến khi chàng nguy kịch, các thầy thuốc được mời đến đều bảo bệnh đã vô phương cứu chữa.

Bấy giờ bậc Ðạo Sư vừa xuất định Ðại bi, thấy Ngài có thể cứu độ cả hai cha con, bèn đến gần nhà họ và phóng hào quang. Chàng trai rúng động toàn thân vì hoan hỷ, đảnh lễ Ngài và nằm xuống.

Ngay sau khi đức Thế Tôn ra đi, chàng từ trần và được tái sanh vào một Lâu đài mười hai dặm trong hội chúng cõi trời Ba mươi ba. Ngày hôm sau tang lễ, ông cha ra nghĩa địa vừa khóc than vừa gọi tên con.

Chàng Thiên tử thấy ông cha, liền xuất hiện trước mặt ông như chàng Mattakundalin đang khóc với hai tay chắp lại vì đau buồn, vừa kêu: ‘Ôi mặt trăng! Ôi mặt trời!’.

Vị Bà-la-môn liền hỏi:

1. Mang chuỗi hoa, vòng tai điểm trang,
   Làn da tẩm phấn bột chiên-đàn,
   Chàng than khóc với đôi tay chắp,
   Sầu khổ vì sao ở giữa rừng?
   Chàng Thiên tử đáp lại ông:

   2. Bằng vàng đúc, sáng rực huy hoàng,
   Xuất hiện ngày xưa xe của con,
   Ðôi bánh xe này con chẳng thấy,
   Do buồn khổ ấy, muốn lìa trần.
   Vị Bà-la-môn lại nói với chàng:

   3. Ðúc bằng hồng ngọc, bạc, hay vàng,
   Hãy nói cho ta biết rõ ràng,
   Nam tử Bà-la-môn quý mến,
   Ta đi tìm cặp bánh cho chàng.

Thanh niên Bà-la-môn ấy muốn hạ lòng tự cao của vị Bà-la-môn đã không mua thuốc thang gì cho chàng, liền nói:

– Hẳn chúng lớn bằng mặt trăng mặt trời kia.

Và chàng yêu cầu ông như sau:

4. Nam tử La-môn nói với ông:
   ‘Ðôi vòng nhật nguyệt vẫn thường trông,
   Xe con vàng đúc thường bừng sáng
   Với cặp bánh này giữa cõi không!’

Vị Bà-la-môn bảo:

5. Chàng La-môn quả thật điên khùng,
   Chàng kiếm thứ đồ chẳng thể mong,
   Ta chắc rồi đây chàng sẽ chết,
   Vì chàng không thể được trời, trăng!

Thanh niên Bà-la-môn đáp:

– Thế ai điên khùng hơn ai, người khóc đòi vật có thể thấy được hay người khóc đòi vật không thể thấy?

6. Ta thường thấy lặn, mọc, trời, trăng,
   Ðặc tính, sắc màu lúc chuyển luân,
   Song kẻ mạng chung nào thấy được,
   Giữa ta, ai khóc thật điên khùng?

Nghĩ rằng chàng nói có lý, vị Bà-la-môn bảo chàng:

7. Quả chàng nói đúng, Bà-la-môn,
   Than khóc vầy, ta ngu xuẩn hơn,
   Ta khóc than vì người đã chết,
   Khác nào con trẻ khóc đòi trăng?

Và vị Bà-la-môn không còn buồn khi ngâm vần kệ trên, ông lại ngâm các vần kệ tán thán chàng thanh niên Bà-la-môn ấy:

8. Lòng ta thiêu đốt nóng bừng,
   Như là sữa lạc đổ trong lửa đào,
   Nay vừa được tưới nước vào,
   Và đang lắng dịu biết bao khổ sầu.

   9. Quả chàng nhổ mũi tên đau
   Nỗi buồn kia đã cắm sâu vào lòng,
   Xua tan mọi mối thương tâm
   Của người cha đã đau buồn vì con.

   10. Giờ đây mát lạnh, dịu lòng,
   Mũi tên đã nhổ, ta không còn buồn,
   Ta không còn phải khóc than,
   Sau khi nghe nói, hỡi chàng La-môn!

Sau đó vị Bà-la-môn hỏi chàng:

– Thế chàng là ai?

và ngâm kệ tiếp:

11. Có phải chàng Thiên tử, Nhạc thần,
    Sak-ka Thiên chủ đại danh lừng,
    Thi ân hào phóng, trang nam tử,
    Con của ai, ta muốn biết chàng?

Chàng liền nói với ông về bản thân mình:

12. Con là nam tử của ngài đây,
    Ngài hỏa thiêu con nghĩa địa này,
    Ngài đã khóc than và khổ não,
    Còn con làm thiện nghiệp riêng tây,
    Nay lên cộng trú cùng Thiên chúng
    Tam thập tam thiên lạc thú đầy.

Vị Bà-la-môn hỏi:

13. Cúng dường lớn nhỏ ở trong nhà,
    Ta chẳng thấy đâu, trước đến giờ,
    Hoặc giữ giới hay ngày Bố-tát,
    Làm sao con đạt cõi Băm-ba?

Thanh niên Bà-la-môn đáp:

14. Xưa con bệnh hoạn ở trong phòng,
    Ðau đớn ngập tràn cả tấm thân,
    Con thấy Phật-đà vô lậu hoặc,
    Ðoạn nghi, Thiện Thệ, trí viên toàn.

    15. Tâm con tràn ngập nỗi hân hoan,
    Ðảnh lễ Như Lai với tín tâm,
    Khi thiện sự con vừa thực hiện,
    Con lên cộng trú chúng Thiên thần.

Khi chàng đang nói vậy, toàn thân vị Bà-la-môn tràn đầy nhiệt tình và ông nói:

16. Thật là hy hữu, diệu kỳ thay,
    Ðây kết quả hành động chắp tay,
    Ta cũng hân hoan, tâm tín ngưỡng,
    Quy y đức Phật tự ngày nay.

Sau đó vị Thiên tử muốn khuyên ông quy y và nhận Ngũ giới, lại ngâm hai vần kệ:

17. Ngay tự hôm nay với tín tâm
    Ngài quy y Phật, Pháp cùng Tăng,
    Hành trì Ngũ giới, chuyên tu tập,
    Giữ trọn vẹn không có lỗi lầm.

    18. Từ nay ngài tránh sát muôn loài,
    Không lấy vật chi chẳng tặng ngài,
    Không uống rượu nồng, không nói dối,
    Và tri túc với vợ mình thôi.

Khi chàng Thiên tử đã khuyên ông nhận Tam quy và Ngũ giới như vậy, vị Bà-la-môn đồng ý với lời chàng và bảo:

19-20. Chàng muốn an lạc, Dạ-xoa,
Chàng mong hạnh phúc với ta mà,
Ta tuân lời dặn, này Thiên tử,
Chành chính là thầy giáo của ta,
Ta sẽ quy y vào Phật, Pháp.
Và quy y hội chúng Tăng-già.

21. Từ nay ta tránh sát muôn loài,
Không lấy các tài vật của ai,
Không uống rượu nồng, không nói dối,
Và tri túc với vợ mình thôi.

10. (84) Chuyện thứ mười – Lâu Ðài CủaSerissaka (Serissaka-Vimàna)

Sau khi đức Thế Tôn đã viên tịch, Tôn giả Kumàra-Kassapa (Cưu-ma-la Ca-diếp) cùng với năm trăm Tỷ-kheo đến thành Setavyà. Tại đó, Tôn giả thuyết phục vua Pàyàsi (Tệ Túc) từ bỏ các tà kiến, và an trú vua vào chánh kiến.

Từ đó về sau, nhà vua thích làm công đức, cúng dường các Sa-môn, Bà-la-môn, song không được chu đáo, vì trước kia chưa quen việc ấy, nên sau khi từ trần, vua được tái sanh vào một Lâu đài ở nơi hoang vắng trong rừng cây Sirìsa thuộc trú xứ của Tứ Ðại Thiên vương.

Tục truyền rằng ngày xưa một số thương nhân nước Anga-Magadha đi đến xứ Sindhu và Sovìra, thường du hành ban đêm vì sợ cơn nóng ban ngày, nên đã đi lạc đường. Trong số ấy có một đệ tử cư sĩ đầy đủ mọi khả năng chứng đắc quả A-la-hán, và đã tham gia đoàn lữ hành để kiếm tiền cấp dưỡng cha mẹ.

Muốn giúp đỡ vị ấy, Thiên tử Serissaka xuất hiện cùng Lâu đài của mình, rồi hỏi đám thương nhân đã đến vùng sa mạc hoang vu không cây cỏ nước non này bằng cách nào. Bọn họ trả lời chàng.

Ðể giải thích chuyện này, các vị kết tập Kinh điển đưa vào hai vần kệ đầu tiên:

1. Hãy lắng nghe câu chuyện Dạ-xoa
   Và thương nhân gặp gỡ đường xa,
   Chuyện hay khéo kể cho nhau rõ,
   Vậy hãy lắng nghe cả chúng ta.

   2. Pà-yà-si, chính hiệu nhà vua,
   Bạn của địa thần, danh tiếng xa,
   Ðang hưởng lạc trong Lầu các ấy,
   Vị Thiên thần hỏi đám thương gia:

   3. ‘Trong rừng hiểm trở vắng phàm nhân,
   Sa mạc khô cằn, chẳng có ăn,
   Thật khó đi vào vùng cát trắng,
   Nhiều người mất trí sợ nguy nan.

   4. Không có cây hay trái ở đây,
   Cũng không nhiên liệu, thức ăn này,
   Không gì ngoài bụi mù và cát,
   Sức nóng đang thiêu đốt đọa đày.

   5. Hoang mạc cằn như ấm sắt nung,
   Không gì lợi lạc tựa âm cung,
   Xưa là trang trại bầy ăn cướp,
   Ðáng rủa nguyền thay cả một vùng.

   6. Vậy các ngươi do động lực nào,
   Cớ gì ước muốn đến đây sao?
   Các ngươi vội vã cùng nhau đến,
   Vì sợ, tham lam, lạc lối vào?
   Các thương nhân liền đáp:

   7. Lữ khách thương nhân Ma-kiệt-đà,
   An-ga, cùng đến So-vì-ra,
   Ðã mang theo thật nhiều hàng hóa,
   Mong muốn giàu sang, kiếm lợi mà.

   8. Không sao chịu được khát ban ngày,
   Cùng xót thương bò ngựa cả bầy,
   Ðến bước này đây, đoàn lữ khách
   Gặp ban đêm giữa lúc canh chầy.

   9. Khốn khổ chúng tôi phải lạc đường,
   Rối như mù lạc lối rừng hoang,
   Giữa vùng cát khó du hành quá,
   Tâm trí hoang mang chẳng biết phương.

   10. Ðang lúc này đây được thấy ngài,
   Dạ-xoa thần lạc trú Lâu đài,
   Những điều chưa thấy bao giờ cả,
   Hy vọng khởi lên với chúng tôi,
   Vì chúng tôi vừa nhìn thấy thế,
   Chúng tôi đều hạnh phúc, mừng vui.

Vị Thiên tử lại hỏi:

11. Sa mạc hoang vu vượt đại dương,
    Con đường khúc khuỷu phải đi ngang
    Bằng dây rừng kết làm cầu nối,
    Lại có nhiều khe suối động hang,
    Thật khó đi vào nhiều thị trấn,
    Các ngươi lặn lội kiếm giàu sang.

    12. Khi vào lãnh thổ các vua kia,
    Nhìn mọi người trong xứ khác xa,
    Những việc các ngươi nghe thấy đó,
    Có gì kỳ thú kể cho ta.

Bọn thương nhân nghe vị Thiên tử hỏi, liền đáp:

13. Việc chúng tôi nghe thấy trước đây
    Không gì kỳ thú sánh nơi này,
    Siêu phàm, Thiên tử, không hề chán,
    Khi ngắm mỹ quang tuyệt hảo vầy.
14. Các hồ sen trải giữa trời cao,
    Phong phú hoa đua nở đẹp biết bao,
    Sen trắng cùng cây luôn kết trái,
    Tỏa làn hương tuyệt diệu dường nào.

    15. Một trăm trụ ngọc bích cao xanh,
    Các đế san hô kết thủy tinh,
    Mã não mắt mèo, hồng ngọc thắm,
    Trụ toàn ngọc sáng kết thành hình.

    16. Lâu đài tráng lệ ở trên đầu,
    Ngàn trụ oai nghi tuyệt mỹ sao,
    Hành lang vàng với tường đầy ngọc,
    Nền dát vàng xen lẫn bảo châu.

    17. Lâu đài sáng rực tựa vàng ròng
    Ở tại Jam-bon, một lạch sông,
    Sáng loáng cầu thang, sân thượng, bệ,
    Oai hùng, cân xứng, đẹp vô ngần.

    18. Trong điện ngọc đầy thức uống ăn,
    Một đàn tiên nữ đứng quây quần,
    Ngân vang kèn trống và đàn địch,
    Ngài được cung nghênh với tán xưng.

    19. Ngài được bầy tiên tạo lạc an,
    Thượng lầu kỳ thú của thiên đàng,
    Ngài oai nghi hưởng đầy ân phước,
    Lộng lẫy cao sang chẳng nghĩ bàn,
    Như Ðại Thiên vương Tỳ-xá ngự
    Na-li-nì thượng uyển vinh quang.

    20. Ngài là Thiên nữ, Dạ-xoa thần,
    Thiên chủ mang hình dáng thế nhân?
    Lữ khách cả đoàn nay kính hỏi,
    Xin ngài cho biết rõ danh xưng.
    Bấy giờ vị Thiên tử nói rõ về bản thân mình:

    21. Ta là Thiên tử Se-ris-sa,
    Ta giữ vùng sa mạc thật xa,
    Cai quản miền này và xứ nọ,
    Tuân hành thiên lệnh Ves-sa-va.

Bấy giờ các thương nhân hỏi về hạnh nghiệp của chàng:

22. Ngài hưởng lạc này bởi ngẫu nhiên,
    Hay ngài được tặng bởi chư Thiên?
    Do ngài xây dựng, do thành tựu?
    Lữ khách thương nhân muốn hỏi xem,
    Bằng cách nào đây ngài hưởng được
    Lâu đài lạc thú giữa quần tiên?

Vị Thiên tử lại ngâm kệ bác bỏ bốn sự phỏng đoán này và nêu rõ đó chính là do công đức:

23. Chẳng phải do ta được ngẫu nhiên,
    Hoặc ta được tặng bởi chư Thiên,
    Do ta xây dựng, do thành tựu,
    Mà chính do công đức tạo nên.

Các thương nhân liền hỏi về bản chất công đức ấy:

24. ‘Phạm hạnh nào hay bởi nguyện cầu?
    Quả này do pháp thiện hành sao?
    Thương nhân lữ khách này xin hỏi:
    Ngài được Lâu đài bởi tại đâu?’

Vị Thiên tử lại bác bỏ cả bốn điều phỏng đoán trên, và trình bày công hạnh do mình đã tích trữ trước kia:

25. Pa-ya-sì thuở trước là ta,
    Cai trị thần dân Kiều-tát-la,
    Keo kiệt, xan tham, tin đoạn diệt,
    Không tin nhân quả, lạc đường tà.

    26. Thế rồi có một vị Sa-môn,
    Cưu-ma Ca-diếp, bậc đa văn,
    Biện tài tuyệt diệu, nhiều phương tiện
    Thuyết pháp, xua tà kiến khỏi tâm.

    27. Khi nghe lời thuyết pháp từ ngài,
    Ta nguyện làm cư sĩ suốt đời:
    Không sát sanh và không trộm cắp,
    Cũng không uống rượu, nói sai lời,
    Cũng không tà dục và tri túc
    Với vợ mình, không muốn vợ ai.

    28. Ðó là lời nguyện sống trong lành,
    Kết quả đây là của thiện hành,
    Chính bởi các hành vi phước đức
    Lâu đài này được hưởng phần mình.

Khi ấy các thương nhân đã thấy vị Thiên tử cùng Lâu đài của chàng, liền khởi lòng tin vào nghiệp quả, và ngâm hai vần kệ nêu rõ niềm tin của họ vào nghiệp quả:

29. Quả thật, trí nhân nói thật chân,
    Không hề nói khác, các hiền nhân,
    Nơi nào người thiện làm công đức,
    Nơi ấy người an hưởng thỏa lòng.

    30. Nơi nào có khổ não, kêu thương,
    Chết chóc, nhiều ràng buộc, khổ buồn,
    Nơi ấy, các người làm ác nghiệp
    Khó lòng thoát khỏi cảnh thê lương.

Trong khi họ ngâm kệ, một trái Sirìra chín rụng từ cây xuống cổng Lâu đài và vị Thiên tử có vẻ buồn. Các thương nhân thấy thế, liền ngâm kệ khác:

31. Giờ đây Thiên chúng vẻ bồn chồn,
    Lúng túng như đang dính vũng bùn,
    Thiên tử, vì đâu ngài bất mãn,
    Vì đâu hội chúng chẳng vui lòng?

Khi nghe hỏi vị Thiên tử đáp lại:

32. Bạn này, các khóm Si-rì-sa,
    Thoang thoảng thiên hương lan tỏa ra
    Vào tận Lâu đài, hương phảng phất
    Ngày đêm xua đuổi bóng âm u.

    33. Khóm này, sau mỗi một trăm niên,
    Một trái nở ra, chín, rụng liền,
    Một trăm năm đã qua từ lúc
    Ta hiện lên đây giữa chúng Thiên.

    34. Biết rằng ta sống giữa thiên cung
    Ngũ bách niên trường, sẽ mạng chung,
    Khi thọ mạng tàn, công đức tận,
    Cho nên ta hoảng sợ buồn lòng.
    Lúc ấy các thương nhân liền an ủi chàng:

    35. Thiên tử làm sao phải muộn phiền,
    Khi ngài ngự ngũ bách chu niên
    Lâu đài tuyệt mỹ vô song địch?
    Chắc chắn những ai phước đức hèn
    Chỉ được sinh vào nơi thấp kém,
    Là người phải chịu khổ triền miên.

Vị Thiên tử chấp nhận lời nói của họ, cảm thấy được an ủi, bèn ngâm kệ:

36. Những lời khích lệ đẹp lòng sao,
    Bạn nói những lời khen ngợi nhau,
    Song bạn hỡi, giờ ta bảo hộ,
    Cất bước bình an thoả ước ao.

Các thương nhân muốn bày tỏ lòng biết ơn, lại ngâm kệ:

37. Khi nào đi đến So-vì-ra,
    Và đến Sin-dhu kiếm lợi to,
    Cùng với biết bao quà tặng quý,
    Chúng tôi dâng lễ Se-ris-sa.

Nhưng vị Thiên tử từ chối lễ vật hào phóng và muốn khuyên nhủ họ những việc cần làm, liền ngâm kệ:

38. Chớ nên dâng lễ Se-ris-sa,
    Còn mọi việc kia sẽ xảy ra,
    Song phải kiên tâm hành Chánh pháp,
    Và cần tránh các nghiệp gian tà.

Vị ấy lại ngâm kệ để nêu gương tốt cho họ theo và tán thán các đức tính của người cư sĩ mà vị ấy mong muốn bảo vệ an toàn:

39. Có vị tại gia của lữ đoàn,
    Học nhiều, giữ giới nguyện tinh cần,
    Cúng dường hào phóng, đầy thân ái,
    Tri túc, khôn ngoan, đúng trí nhân.

    40. Chàng không cố ý nói sai lời,
    Cũng chẳng chuyên tâm hại đến ai,
    Không thốt lời phân ly, phỉ báng,
    Nói lời dịu ngọt, thật êm tai.

    41. Biết vâng lời, kính trọng, tu thân,
    Tẩy sạch mình theo giới hạnh luôn,
    Người ấy sống đời cao thượng lắm,
    Nương nhờ Chánh pháp, dưỡng song thân.

    42. Ta chắc chàng đi kiếm bạc vàng
    Chỉ vì muốn phụng dưỡng song thân,
    Chứ không phải chính vì mình vậy,
    Bởi thế khi cha mẹ mãn phần,
    Chàng sẽ hành trì đời Phạm hạnh,
    Hướng về xuất thế, thoát ly trần.

    43. Thẳng ngay, không hóc hiểm, mưu mô,
    Thiện sự thành công, chẳng dối lừa,
    Giải quyết việc gì, không kiếm cớ,
    Sao người như vậy phải ưu tư?

    44. Vì lý do này ta hiện thân,
    Hãy quy ngưỡng Pháp, hỡi thương nhân,
    Giá không chàng, bạn thành tro bụi,
    Hoảng sợ như mù lạc lối hoang.
    Chỉ trích chàng là điều thật dễ,
    Phúc thay gặp gỡ bậc hiền lương!

Ðám thương nhân muốn biết rõ chi tiết về người đang được nói đến một cách tổng quát như vậy, liền hỏi:

45. Người ấy là ai tự bấy nay,
    Tên chàng, bộ tộc, thợ hay thầy?
    Chúng tôi mong muốn nhìn người ấy
    Ngài đã xót thương xuất hiện đây,
    Quả thật phần chàng nhiều lợi lạc,
    Nhờ ngài mến chuộng đến như vầy.

Bấy giờ vị Thiên tử nêu tên họ và bộ tộc chàng kia:

46. Người này tên gọi Sam-ba-va,
    Hớt tóc, người tu tập tại gia,
    Kiếm sống bằng dao, bàn chải tóc,
    Cả đoàn biết thị giả này mà!
    Vì chàng là một người lương thiện,
    Các bạn đừng nên nhạo báng ta.

Sau đó đám thương nhân nhận ra chàng kia, liền nói:

47. Chúng tôi đều biết rõ người này,
    Nhưng chẳng biết chàng đức hạnh thay,
    Nay chúng tôi cùng xin đảnh lễ
    Khi nghe ngài nói quý cao vầy.

Bấy giờ, sau khi mời mọi người bước vào Lâu đài của mình, vị Thiên tử ngâm kệ khích lệ họ:

48. Bất cứ ai trong đám lữ hành,
    Trung niên, trưởng lão, hoặc xuân xanh,
    Xin mời tất cả lên lầu thượng,
    Ðể bọn xan tham ngắm phước lành.

Trong phần kết thúc, chư vị kết tập Kinh điển ngâm sáu vần kệ:

49. Mọi người tại đó nói to lên,
    Khi đặt chàng cư sĩ trước tiên:
    ‘Tôi thứ nhất’, rồi lên điện ngọc,
    Như cung Ðế Thích của chư Thiên.

    50. Cả đoàn lữ khách nói như vầy:
    ‘Tôi trước tiên’, nhận Ngũ giới này,
    Từ bỏ sát sanh loài thú vật,
    Cũng không trộm cắp, rượu nồng say,
    Cũng không nói dối, và tri túc
    Với vợ mình, không muốn vợ ai.

    51. Cả đoàn lữ khách nói đồng thanh:
    ‘Tôi trước tiên’, trì giới, khởi hành,
    Hoan hỷ ngập tràn nhờ đại lực
    Dạ-xoa thần hỗ trợ đồng tình.

    52. Ði vào địa phận So-vì-ra,
    Vì muốn bạc vàng, kiếm lợi to,
    Khi việc làm xong, tròn phận sự,
    Trở về an ổn phố Pà-ta.

    53. Tất cả bình yên trở lại nhà,
    Trùng phùng thê tử cả toàn gia,
    Mừng vui, hạnh phúc, đầy hoan lạc,
    Làm lễ tôn vinh Thiên tử kia,
    Lễ hội tưng bừng và rộn rã,
    Cùng xây trú xứ Se-ris-sa.

    54. Như vậy là bầu bạn thiện nhân
    Ðược nhiều lợi lạc lớn vô ngần,
    Kết giao các thiện nhân trong Pháp,
    Nhờ một người, toàn thể hưởng ân.

11. (85) Chuyện thứ mười một – Lâu Ðài CủaSunikkhitta (Sunikkhitta-Vimàna)

Bấy giờ, đức Thế Tôn trú tại Sàvatthi, trong Kỳ Viên. Thời ấy như đã nói trên, Tôn giả Mahà-Moggallàna du hành trên thiên giới, đến cõi trời Ba mươi ba.

Một vị Thiên tử đang đứng ở cửa Lâu đài của chàng liền đến gần cung kính đảnh lễ Tôn giả. Thuở tiền kiếp, khi ngôi kim Tháp rộng một dặm đã được dựng để thờ xá-lợi của đức Phật Kassapa, bốn hội chúng thường đến cúng dường lễ vật.

Có một cư sĩ, sau khi dâng hoa tại đó, đã chưng bày lại những bông hoa được sắp đặt vụng về, rồi làm lễ cúng lần nữa. Vị ấy lấy các hoa kia làm đề tài thiền quán và tưởng niệm các đức tính của bậc Ðạo Sư, rồi đặt trọn công đức này vào lòng.

Về sau lúc từ trần, nhờ uy lực của hạnh nghiệp này, vị ấy được tái sanh vào cõi trời Ba mươi ba với một đám tùy tùng đông đảo. Tôn giả Mahà-Moggallàna ngâm kệ hỏi vị ấy:

1. Lầu các trụ cao bằng ngọc bích,
   Mười hai dặm trải rộng chung quanh,
   Bảy trăm nóc nhọn huy hoàng quá,
   Trụ ngọc nền vàng thật hiển vinh.

   2. Chàng uống ăn, cư trú lạc an,
   Khi đàn tiên trổi khúc du dương,
   Ðây là thiên vị, năm thiên lạc,
   Tiên nữ múa, trang điểm ngọc vàng.

   3. Vì sao chàng được sắc như vầy,
   Vì cớ gì chàng vinh hiển đây,
   Những lạc thú nào chàng mến chuộng
   Trong tâm, đều xuất hiện ra ngay?

   4. Hỡi chàng Thiên tử đại oai thần,
   Chàng tạo đức gì giữa thế nhân,
   Vì cớ gì oai nghi rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương?

Vị Thiên tử ngâm kệ nói về hạnh nghiệp đã làm. Các vị kết tập Kinh điển giải thích việc này:

5. Chàng Thiên tử ấy hỷ tâm tràn,
   Ðược Mục-liên Tôn giả hỏi han,
   Chàng giải đáp ngay phần hạnh nghiệp,
   Và đây là kết quả cho chàng:

   6. Khi sắp đặt xong một chuỗi hoa
   Mà người đã sắp đặt qua loa,
   Rồi dâng hoa tại ngôi kim Tháp
   Ðấng Thiện Thệ là Kas-sa-pa,
   Con đắc đại thần thông, đại lực,
   Hưởng đầy thiên lạc cõi Băm-ba.

   7. Vì vậy sắc con đẹp thế này,
   Và con vinh hiển ở nơi đây,
   Bất kỳ lạc thú nào trong dạ
   Yêu chuộng, tức thì xuất hiện ngay.

   8. Xin trình Tôn giả đại oai thần,
   Công đức con làm giữa thế nhân,
   Vì thế oai nghi con rực rỡ,
   Dung quang chiếu sáng khắp mười phương.

Tổng Kết

– Lâu đài Hai Người Nghèo, Hai Tinh Xá.
– Một Người làm thuê, Một Kẻ Chăn Bò, Kanthaka.
– Lâu đài Nhiều Màu Sắc, Mattakundalin, Serissaka, Sunikkhitta.

Ðó là Phẩm thứ Bảy về Lâu đài Nam giới.